Η πρεδνιζόνη (Prednisone) προκαλεί ανεπάρκεια περισσοτέρων από 9 θρεπτικών συστατικών (βιταμίνες ή μέταλλα).

Οι ανεπάρκειες αυτές ενδέχεται να οδηγήσουν σε ασθένειες όπως:

• Οστεοπόρωση (έλλειψη ασβεστίου)
• Ραχίτιδα (έλλειψη βιταμίνης D)
• Πελλάγρα (έλλειψη νιασίνης)
• Σκορβούτο (έλλειψη βιταμίνης C).

Τα θρεπτικά συστατικά που εξαντλούνται από την πρεδνιζόνη, από το μεγαλύτερο βαθμό στο μικρότερο, είναι:

• Ασβέστιο
• Βιταμίνη D
• Χρώμιο
• Μαγνήσιο
• Ψευδάργυρος
• Κάλιο
• Φολικό οξύ (Folic acid)
• Βιταμίνη Α
• Βιταμίνη C
• Σελήνιο
• Στρόντιο
• Μελατονίνη

Σύμφωνα με το Natural Medicines Database (NMD), η πρεδνιζόνη:

• Προκαλεί μέτριου βαθμού εξάντληση σε ασβέστιο, βιταμίνη D, χρώμιο και μαγνήσιο.
• Προκαλεί αμελητέα εξάντληση ψευδαργύρου.
• Μπορεί να εξαντλήσει το σελήνιο και το στρόντιο (ανεπαρκή στοιχεία για το βαθμό εξάντλησης).

Σύμφωνα με την Clinical Pharmacology, η πιο ολοκληρωμένη αναφορά πληροφοριών για τα φάρμακα που διατίθενται σήμερα, η πρεδνιζόνη εξαντλεί επίσης το κάλιο, το φολικό οξύ (folic acid,) και τις βιταμίνες Α και C.

Οι ανεπάρκειες που προκαλεί η πρεδνιζόνη, ενδέχεται να ευθύνονται και για τις πιο συχνές παρενέργεις της.

Πως η πρεδνιζόνη εξαντλεί τα θρεπτικά συστατικά

Η πρεδνιζόνη επηρεάζει διάφορα μέρη του σώματος με πολλούς τρόπους που οδηγούν σε εξάντληση των θρεπτικών συστατικών.

Η πρεδνιζόνη προκαλεί τα παρακάτω:

• Ούρα: μέσω των ούρων απομακρύνεται μεγαλύτερη ποσότητα θρεπτικών συστατικών από ότι συνήθως, όπως μαγνήσιο και χρώμιο.
• Έντερο: η απορρόφηση μιας θρεπτικής ουσίας εμποδίζεται στο έντερο, όπως το ασβέστιο.
• Οστά: διασπώνται από την πρεδνιζόνη
• Μύες: παθαίνουν βλάβη από την πρεδνιζόνη
• Ορμόνες: υψηλότερα ή χαμηλότερα επίπεδα από ότι συνήθως.

Τα θρεπτικά συστατικά που εξαντλεί η πρεδνιζόνη, αναλύονται παρακάτω:

Ασβέστιο

Πρώτον, η πρεδνιζόνη επηρεάζει το έντερο, εμποδίζοντας την απορρόφηση του ασβεστίου.

Στη συνέχεια, λόγω της πρεδνιζόνης απομακρύνεται το ασβέστιο μέσω των ούρων.

Η πρεδνιζόνη μειώνει τις ορμόνες του σεξ, όπως τα οιστρογόνα και η τεστοστερόνη (προλαμβάνουν την οστική απώλεια).

Τέλος, η πρεδνιζόνη σταματά την δράση των οστεοβλαστών (δημιουργούν νέο οστό).

Η απώλεια ασβεστίου προκαλεί οστεοπόρωση. Η οστική απώλεια προκαλείται από:

• Υπερδραστηριότητα των οστεοβλαστών
• μικρότερο αριθμό οστεοβλαστών

Η οστική απώλεια προκαλεί οστεοπόρωση.

Η πρεδνιζόνη προκαλεί τη μεγαλύτερη απώλεια οστικής πυκνότητας εντός των πρώτων 3-6 μηνών. Όσοι την παίρνουν λιγότερο από 2 εβδομάδες, δεν υπάρχει λόγος ανησυχίας. Οι γιατροί συνιστούν, σε όσους λαμβάνουν πρεδνιζόνη περισσότερο από 3 μήνες, την λήψη συμπληρωμάτων ασβεστίου και βιταμίνης D.

Βιταμίνη D

Σύμφωνα με νέα έρευνα, η πρεδνιζόνη εξαντλεί τη βιταμίνη D, η οποία επηρεάζει την ισορροπία του ασβεστίου στο σώμα. Η βιταμίνη D βοηθά στη βελτίωση της απορρόφησης ασβεστίου, που σημαίνει ότι αν κάποιος λαμβάνει συμπλήρωμα ασβεστίου, πρέπει επίσης να λαμβάνει και βιταμίνη D. Δεδομένου ότι η πρεδνιζόνη επηρεάζει το ασβέστιο, η βιταμίνη D πρέπει επίσης να συμπληρωθεί παράλληλα με το εξαντλημένο ασβέστιο.

Σύμφωνα με το CDC, «Η βιταμίνη D είναι απαραίτητη για την καλή υγεία των οστών και μπορεί να βοηθήσει στη μυϊκή δύναμη και στην προστασία από τον καρκίνο και τον διαβήτη τύπου 2».

Οι ειδικοί, αξιολόγησαν 5 δοκιμές που περιελάμβαναν 742 ασθενείς. Διαπίστωσαν ότι μετά από δύο χρόνια θεραπείας, η οστική πυκνότητα της οσφυϊκής μοίρας της σπονδυλικής στήλης και του αντιβράχιου των ασθενών που έλαβαν θεραπεία με ασβέστιο και βιταμίνη D, βελτιώθηκε περισσότερο σε σχέση με τους ασθενείς που δεν είχαν λάβει θεραπεία. Επιπλέον, διαπίστωσαν ότι το ασβέστιο και η βιταμίνη D είναι αποτελεσματικά στην πρόληψη και τη θεραπεία της οστικής απώλειας στην οσφυϊκή μοίρα της σπονδυλικής στήλης και στο αντιβράχιο, που προκαλείται από κορτικοστεροειδή

Χρώμιο

Λόγω της πεδνιζόνης, το σώμα απομακρύνει το χρώμιο μέσω των ούρων. Το χρώμιο είναι ένα μέταλλο που διατηρεί το σάκχαρο στο αίμα σταθερό. Μία από τις πιο συχνές ανεπιθύμητες ενέργειες της πρεδνιζόνης είναι η υπεργλυκαιμία ή το υψηλό σάκχαρο στο αίμα και ενδέχεται να προκληθούν από έλλειψη χρωμίου. Το υψηλό σάκχαρο στο αίμα μπορεί να οδηγήσει σε διαβήτη και αύξηση βάρους. Είναι σημαντικό για όσους λαμβάνουν πρεδνιζόνη να έχουν αρκετό χρώμιο.

Μαγνήσιο

Η λήψη πρεδνιζόνης για μεγάλο χρονικό διάστημα μπορεί να οδηγήσει σε απώλεια μαγνησίου στα ούρα. Στο σώμα μας, το μαγνήσιο σχετίζεται με τα οστά, οπότε όταν τα οστά σπάνε, το σώμα για κάποιο λόγο απομακρύνει το μαγνήσιο. Το μαγνήσιο μπορεί επίσης να βοηθήσει στη διατήρηση υγιών επιπέδων σακχάρου στο αίμα.

Ψευδάργυρος

Όταν κάποιος λαμβάνει πρεδνιζόνη πάνω από 2,5 mg την ημέρα, το ορμονικό σύστημα που ονομάζεται άξονας HPA (άξονας υποθάλαμου-υπόφυσης-επινεφριδίων) επηρεάζεται. Ο άξονας HPA βοηθά στον έλεγχο των επιπέδων ψευδαργύρου, οπότε όταν κάποιος παίρνει πρεδνιζόνη, τα επίπεδα ψευδαργύρου μπορούν να μειωθούν. Σύμφωνα με το CDC, «Ο ψευδάργυρος είναι ένα μέταλλο που προάγει την ανοσία, την αντίσταση στη μόλυνση και τη σωστή ανάπτυξη του νευρικού συστήματος». Ο ψευδάργυρος μπορεί να βοηθήσει στη διατήρηση ισχυρών οστών.

Κάλιο

Η πρεδνιζόνη παρεμβαίνει στην φυσιολογική ισορροπία των ηλεκτρολυτών (νάτριο, κάλιο και άλλα άλατα) στο σώμα, προκαλώντας την υπερβολική απομάκρυνση καλίου στα ούρα. Το σώμα αντισταθμίζει την απώλεια καλίου κρατώντας υπερβολικό νάτριο ή «αλάτι». Αυτό μπορεί να οδηγήσει σε οίδημα και κατακράτηση νερού. Η υψηλή αρτηριακή πίεση είναι μια άλλη επιπλοκή και βρίσκεται 4 φορές συχνότερα σε άτομα που λαμβάνουν πρεδνιζόνη σε σύγκριση με όσους δεν λαμβάνουν. Ενώ λαμβάνετε πρεδνιζόνη, περιορίστε την πρόσληψη νατρίου και προσπαθήστε να τρώτε τρόφιμα με υψηλή περιεκτικότητα σε κάλιο.

Το MedlinePlus, μια έκδοση της Εθνικής Βιβλιοθήκης Ιατρικής των ΗΠΑ, δήλωσε τα ακόλουθα σχετικά με ειδικές διατροφικές οδηγίες για άτομα που λαμβάνουν πρεδνιζόνη:

«Ο γιατρός σας μπορεί να σας καθοδηγήσει να ακολουθήσετε μια διατροφή με χαμηλή περιεκτικότητα σε αλάτι, υψηλή σε κάλιο ή υψηλή περιεκτικότητα σε ασβέστιο. Ο γιατρός σας μπορεί επίσης να συνταγογραφήσει ή να συστήσει συμπλήρωμα ασβεστίου ή καλίου. "

Φολικό οξύ (folic acid)

Η πρεδνιζόνη μπορεί να προκαλέσει απώλεια φολικού οξέος, αλλά ο μηχανισμός δεν είναι σαφής. Σύμφωνα με την Clinical Pharmacology, η απώλεια φολικού οξέος από πρεδνιζόνη ενδέχεται να οδηγήσει σε γλωσσίτιδα, η οποία είναι πρήξιμο της γλώσσας. Το φολικό οξύ είναι σημαντικό για τη διατήρηση της καλής διάθεσης και υγιής καρδιάς.

Βιταμίνη A

Με ποιο τρόπο η πρεδνιζόνη μειώνει την ποσότητα βιταμίνης Α στο αίμα δεν είναι σαφές. Σπάνια, η λήψη πρεδνιζόνης μπορεί να προκαλέσει συμπτώματα ανεπάρκειας βιταμίνης Α. Πολλά συμπτώματα ανεπάρκειας βιταμίνης Α αλληλεπικαλύπτονται με παρενέργειες πρεδνιζόνης:

• Ξηρό δέρμα
• Ξηρά μάτια
• Νυχτερινή τύφλωση
• Υπογονιμότητα και προβλήματα σύλληψης
• Καθυστερημένη ανάπτυξη στα παιδιά
• Λοιμώξεις στο λαιμό και στο στήθος
• Κακή επούλωση πληγών
• Ακμή και έξαρση

Σύμφωνα με το Αμερικανικό Κέντρο Ελέγχου και Πρόληψης Νοσημάτων (CDC): "Η βιταμίνη Α είναι απαραίτητη για την υποστήριξη της υγιής όρασης και των λειτουργιών του ανοσοποιητικού συστήματος."

Προσέξτε να μην λάβετε υπερβολική ποσότητας βιταμίνης Α, καθώς μπορεί να γίνει τοξική.

Βιταμίνη C

Η λήψη πρεδνιζόνης μπορεί να μειώσει την ποσότητα βιταμίνης C στο αίμα. Μια μελέτη έδειξε ότι «η χορήγηση βιταμίνης C ενδέχεται να αποκαταστήσει την ευαισθησία στα γλυκοκορτικοειδή», που σημαίνει ότι η βιταμίνη C μπορεί να βοηθήσει άτομα που λαμβάνουν πρεδνιζόνη.

Επηρεάζει την Μελατονίνη

Σύμφωνα με έρευνα, η λήψη πρεδνιζόνης ενδέχεται να εξαντλήσει την μελατονίνη, που ρυθμίζει τον κύκλο ύπνου/αφύπνισης.

Η πρεδνιζόνη μιμείται τη φυσική ορμόνη του στρες του σώματος, την κορτιζόλη, η οποία και διαταράσσεται. Να μην σταματάτε ξαφνικά την λήψη πρεδνιζόνης, καθώς το σώμα χρειάζεται χρόνο για να διορθώσει αυτή τη διακοπή και να αρχίσει ξανά να φτιάχνει τη δική του κορτιζόλη. Ακολουθείστε πάντα τις οδηγίες του γιατρού σας για να σταματήσετε σταδιακά την λήψη πρεδνιζόνης.

Πώς να περιορίσετε τις παρενέργειες

Οι γιατροί που συνταγογραφούν σε μεγαλύτερο βαθμό την πρεδνιζόνη είναι οι ρευματολόγοι.

Σύμφωνα με  «Αμερικανικό Κολλέγιο Ρευματολογίας», όσοι ενήλικες λαμβάνουν πρεδνιζόνη 2,5 mg ημερησίως για 3 μήνες ή περισσότερο πρέπει να:

• λάβουν ασβέστιο (1.000-1.200 mg/ημέρα)
• λάβουν βιταμίνη D  (600-800 IU/ημέρα)
• αλλάξουν τρόπο ζωής
  • ισορροπημένη διατροφή
  • διατήρηση υγιούς βάρους
  • διακοπή καπνίσματος
  • ασκήσεις με το βάρος του σώματος ή προπόνηση με αντίσταση
  • περιορισμός της κατανάλωσης αλκοόλ σε 1-2 ποτά την ημέρα

Ενώ λαμβάνετε πρεδνιζόνη, πρέπει να καταναλώνετε ολόκληρες, φυτικές τροφές πλούσιες σε πρωτεΐνη.

Μετάφραση/απόδοση από το www.dromostherapeia.gr με πληροφορίες από το Prednisone pharmacist