Γράφει: Νίκος Σαμαρίδης N.D., Φυσικοπαθητικός - Βοτανολόγος Α.Π.Θ.

Όλοι ανταλλάσσουν αέρια με το περιβάλλον. Ακόμη και η μονοκυτταρική αμοιβάδα παίρνει από το περιβάλλον οξυγόνο (O₂) και αποδίδει διοξείδιο του άνθρακα (CO₂) με την κυτταρική μεμβράνη.

Γι' αυτή τη διαδικασία -της ανταλλαγής αερίων- οι πολυκύτταροι ανώτεροι οργανισμοί έχουν ανάγκη ειδικού αναπνευστικού μηχανισμού. Το ανθρώπινο σώμα προμηθεύεται O₂ και αποβάλλει CO₂, με την αναπνοή. Το διάφραγμα και οι θωρακικοί μύες βοηθούν στη λειτουργία της αναπνοής, με το κέντρο της να βρίσκεται στον προμήκη μυελό. Η εσωτερική ή κυτταρική αναπνοή αναφέρεται στην ανταλλαγή των αερίων (Ο₂-CO₂) ανάμεσα στο αίμα και τα κύτταρα των ιστών, παράλληλα με τη θρέψη των ιστών και την αποκομιδή αχρήστων ουσιών.

Τα Μέρη του αναπνευστικού συστήματος

ι) Η μύτη (ο ρινικός βλεννογόνος θερμαίνει, υγραίνει και καθαρίζει τον αέρα που κατευθύνεται στους πνεύμονες.
ιι) Ο φάρυγγας με την αμυγδαλή.
ιιι) Ο λάρυγγας και οι φωνητικές χορδές.
ίν) Η τραχεία που διχάζεται σε 2 βρόγχους δεξιό και αριστερό, ολοκληρώνοντας το αναπνευστικό (βρογχικό) δένδρο.

Τέλος, οι πνεύμονες κύρια όργανα του αναπνευστικού συστήματος, με τον τρίλοβο δεξιό λοβό και το δίλοβο αριστερό πνεύμονα.
Ο πνεύμονας αποτελείται από εκατομμύρια κυψελίδες, κυψελιδικούς σάκους, βρογχιόλια και βρόγχους.

Διαταραχές του Αναπνευστικού Συστήματος

Οι πνεύμονες είναι το όργανο που εμβρυολογικά έχουν κοινή καταγωγή με το στόμαχο και το γαστρεντερικό σωλήνα, παράγονται από το ενδόδερμα και αυτό συντελεί στο να υπάρχει μια στενή σχέση ανάμεσα σε αυτά τα δύο όργανα (και σε υγεία και σε ασθένεια). Έτσι σε όλη τη διάρκεια της ζωής του ατόμου, οτιδήποτε μπορεί να βλάψει το ένα όργανο, βλάπτει και το άλλο.

Αντίστοιχα κάτι που μπορεί να καθαρίσει το στομάχι, έχει ευεργετική επίδραση και στους πνεύμονες, αλλά και το αντίστροφο. Με τον τρόπο αυτό π.χ. ο εμετός (φυσικός ή τεχνητός) θα ανακουφίσει όχι μόνο από τη συσσώρευση τοξινών στο στομάχι, αλλά ακόμη και από την υπερβολική παρουσία βλέννας στους πνεύμονες, και όλη την αναπνευστική οδό.

Υπάρχει δηλαδή μια άμεση ανακούφιση αναπνευστικών προβλημάτων, όπως η βρογχίτιδα, το άσθμα, ο βήχας κ.α. Για την εφαρμογή αυτής της τεχνικής του τεχνητού εμετού χρησιμοποιείται χλιαρό αλατόνερο ή αφέψημα βοτάνων (γλυκόριζα, φασκόμηλο ή άλλων καταλλήλων βοτάνων με λίγη ποσότητα γάλακτος, με τις οδηγίες και τη βοήθεια ειδικού βοτανολόγου της Ayurveda. (Απόσπασμα από το βιβλίο Ayurveda του Α. Τσουρουκτσόγλου) Οι πνεύμονες είναι το όργανο κατά την Κ.Ι. (παραδοσιακή Κινεζική Ιατρική), το πιο Yang από τα 5 Yin (Zang) όργανα. Η ιδιότητα του αυτή οφείλεται στο γεγονός ότι είναι στην κορυφή του κορμιού και έρχεται σε επαφή με τον αέρα και σε απευθείας επαφή με κάποιο στοιχείο του εξωτερικού περιβάλλοντος π.χ. κρύο, υγρασία και ιοί.

Την περίοδο που οι εξωτερικοί αυτοί παράγοντες είναι έντονοι, ο αναπνευστικός σωλήνας προσβάλλεται από αερογενείς λοιμώξεις, όπως οι ιοί (περίπου 80) του κοινού κρυολογήματος. Το κρυολόγημα μπορεί να μεταδίδεται και στις παραρινικές κοιλότητες (ιγμορίτιδα). Το πύο που σχηματίζεται μέσα στα ιγμόρεια δύσκολα παροχετεύεται, γιατί το άνοιγμα τους στη ρινική κοιλότητα δεν είναι στο κατώτερο μέρος του, όπως ήταν πριν ο άνθρωπος αποκτήσει ακόμη την ικανότητα να περπατά όρθιος.

Ερεθισμένος λαιμός, βήχας, φαρυγγίτιδα, λαρυγγίτιδα

Οι κυριότερες παθήσεις των πνευμόνων είναι: άσθμα, χρόνια βρογχίτιδα (ΧΑΠ), εμφύσημα, πνευμονία, φυματίωση και καρκίνος.

Από τις αναπνευστικές παθολογίες προς το παρόν θα περιοριστούμε στις πιο συνηθισμένες που αντιμετωπίζονται αποτελεσματικά με τη χρήση βοτάνων, από το φαρμακείο της «παραδοσιακής βοτανοθεραπευτικής».

Έτσι για το κρυολόγημα και το στομάχι που θεωρείται η νόσος της εποχής (ο πνεύμονας αντιστοιχεί στο Φθινόπωρο στην Κινεζική Ιατρική), συνιστώνται:

1. βρασμένο λεμόνι με μέλι και λίγο σκόρδο, μπορούμε να προσθέσουμε λάδι μαύρου σησαμιού ή τζίντζερ (θερμαντικό).
2. Επίσης, το αλατόνερο -θαλασσόνερο (physiomer) στη μύτη εμποδίζει την ανάπτυξη των ιών, και η γαργάρα με φασκόμηλο ανακουφίζει λαιμό και είναι καλό αντισηπτικό.
3. Ακόμη το φασκόμηλο αλλά και ο σαμπούκος (κουφοξυλιά) βοηθούν στην υποχώρηση του κρυολογήματος (εκχύλισμα φύλλων 20-259Γ σε 1Ιί νερό). Πίνουμε 1-2 φλιτζάνια τσαγιού την ημέρα.
4. Στη διατροφή η κοτόσουπα (όχι το κρέας) με καγιέν (κόκκινο καυτερό πιπέρι), απελευθερώνει τη «μπουκωμένη» μύτη.
5. Οι βιταμίνες C, Ε και ο Ζη (ψευδάργυρος) είναι ιδανικά για λοιμώξεις, επίσης κάψουλες μουρουνέλαιου.
6. Τα αιθέρια έλαια πεύκου, ευκαλύπτου και το οριγανέλαιο, βοηθούν στην αποδομή του κρυολογήματος, ενώ συγχρόνως τα συμπτώματα υποχωρούν.
7. Η κλινική φυτοθεραπεία προτείνει και Ανοσολογική διέγερση, (ενδυνάμωση και ενίσχυση του Ανοσοποιητικού Συστήματος με Echinacea (εχινάκεα), πρόπολη, και Ribes nigrum (φραγκοστάφυλλο).
8. 8) Η Βιοχημική Ομοιοπαθητική προτείνει άλατα: φωσφορικό σίδηρο και χλωριούχο κάλιο.

Φυτά με αιθέρια έλαια (αντιφλεγμονώδη και αντιλοιμώδη) για ανώτερο αναπνευστικό: Origanum v. (ρίγανη), Citrus (λεμόνια), Salvia off (φασκόμηλο) και για απαλλαγή μικροβίων Calentula off (καλέντουλα).

Για το κατώτερο αναπνευστικό: Eucalyptus (ευκάλυπτος), Thymus v. (θυμάρι), και Marrubium r. (Μαρούβιο).

Σε περίπτωση βήχα συνιστώνται: ι) για ξηρό βήχα Drosera (Δροσέρα), ιι) για παραγωγικό βήχα Thymus v. (Θυμάρι).
Αλλά και η χρήση εκχυλισμάτων, μητρικών βαμμάτων (τ.μ.). που περιέχουν Althaea (μολόχα), Inula h. (ινούλα) αποσυμμφορητικό, και για εμφύσημα και Salvia off (φασκόμηλο), για εκκρίσεις υποκίτρινες.

Για το βήχα η Λαϊκή Ιατρική συνιστά νερό και μέλι ή γλυκερίνη, ενώ η Κινεζική Παραδοσιακή Ιατρική, 5 gr αφέψημα από τζίντζερ, κανέλλα και γαρύφαλλο.

Γενικά για το πρόβλημα του αναπνευστικού τα κυριότερα βότανα είναι:

• Αντισηπτικά και αντιβιοτικά: το σκόρδο (Allium Sativum).
• Αποχρεμπτικά: Η ινούλα (inula helenicum),Thymus v. (θυμάρι).
• Μαλακτικά: Η μολόχα (Althaea officinales).
• Σπασμολυτικό: Το αγριομάραθο (Ammni vishaga) και βρογχοδιασταλπκό το βήχιο (Tuscilago farfara).

Συνιστάται έγχυμα από αλθαία, θυμάρι και βήχιο σε μία κουταλιά της σούπας ανακατεμένα σε ένα ποτήρι βραστό νερό.
Στη λαρυγγίτιδα υπάρχει βραχνάδα που μπορεί να οφείλεται και στο κάπνισμα. Συνιστάται έκχυμα σε μία κουταλιά της σούπας από Αλθαία, Χαμομήλι, Τίλιο ανακατεμένα σε ένα ποτήρι ζεστό νερό.

Νίκος Σαμαρίδης N.D.
Φυσικοπαθητικός - Βοτανολόγος Α.Π.Θ

Πηγή: Vivere magagine

Γράφει: Γεώργιος Λ. Πετρίκκος, Καθηγητής Παθολογίας – Λοιμώξεων

Τρία ζητήματα χρήζουν άμεσης προσοχής:

Πρώτον, είναι απαραίτητη η καλή, ταχεία, απλή και φθηνή διαγνωστική προσπέλαση ώστε να εφαρμοστεί η έγκαιρη αντιμυκητιακή θεραπεία.

Οι περισσότερες διαγνωστικές τεχνικές αργούν να δώσουν αποτελέσματα και χαρακτηρίζονται από χαμηλή ειδικότητα και/ή ευαισθησία. Τα προβλήματα στις διαγνωστικές τεχνικές σε συνδυασμό με τη λανθάνουσα ύπουλη κλινική εικόνα συχνά έχουν ως αποτέλεσμα τη διαγνωστική αποτυχία ή την καθυστερημένη διάγνωση και ως εκ τούτου την ανεπαρκή κλινική αντιμετώπιση. Η εφαρμογή των σωστών διαγνωστικών τεχνικών άμεσα θα επηρέαζε τη θνητότητα και θα μείωνε τη νοσηρότητα από μυκητιακές λοιμώξεις.

Δεύτερον, είναι απαραίτητα ασφαλέστερα και πιο αποτελεσματικά αντιμυκητιακά φάρμακα.

Παρά το γεγονός ότι είναι διαθέσιμες αρκετές κατηγορίες αντιμυκητιακών φαρμάκων, έως τώρα η χρήση τους έχει συνοδευτεί από μόλις μέτριου βαθμού επιτυχία στη μείωση των υψηλών ποσοστών θνητότητας των διεισδυτικών μυκητιάσεων όπως η καντιντίαση, η ασπεργίλλωση και η κρυπτοκόκκωση.

Βέβαια σε μεγάλο μέρος αυτό οφείλεται σε καθυστερήσεις της διάγνωσης της νόσου και ταυτοποίησης του μύκητα. Επιπρόσθετα, τα αντιμυκητιακά φάρμακα έχουν περιορισμούς στην οδό χορήγησης, στην τοξικότητα που εμφανίζουν, στο στενό φάσμα δράσης, στις επιβλαβείς φαρμακευτικές αλληλεπιδράσεις, στην ανάπτυξη αντοχής στο φάρμακο και τέλος στη βιοδιαθεσιμότητα στους ιστούς στόχους. Αυτοί οι παράγοντες και το υψηλό κόστος πολλών από τις αντιμυκητιακές θεραπείες επιδεινώνουν το πρόβλημα σε περιβάλλοντα περιορισμένων πόρων όπου συνεπώς και η θνητότητα θα είναι αρκετά υψηλότερη. Παρά το γεγονός ότι οι θεραπευτικοί συνδυασμοί από υπάρχοντα αντιμυκητιακά φάρμακα ίσως αποδειχθεί να είναι πιο αποτελεσματικοί από τα παλιότερα σχήματα, είναι απαραίτητα νέα και φθηνότερα φάρμακα, τα οποία θα είναι ταχέως μυκητοκτόνα και θα ξεπερνούν τα προαναφερθέντα προβλήματα. Μόνο λίγα αντιμυκητιακά φάρμακα είναι επί του παρόντος στο προκλινικό στάδιο ανάπτυξης και θα περάσουν χρόνια πριν κάποιο από αυτά φθάσει στην κλινική πράξη (εάν γίνει ποτέ αυτό). Επίσης χρειαζόμαστε την καλύτερη κατανόηση του ποιος ασθενής έχει αυξημένο κίνδυνο μυκητιακής λοίμωξης ώστε να διευκολυνθεί η χρήση στοχευμένων προληπτικών μέτρων.

Πρέπει να αναπτυχθούν εμβόλια έναντι των μυκήτων για κλινική χρήση.

Επί του παρόντος δεν υπάρχουν εγκεκριμένα ανθρώπινα εμβόλια για κανένα παθογόνο μύκητα, παρά τις προόδους στην κατανόηση της ειδικής αντιμυκητιακής ανοσιακής απάντησης. Αποτελεσματικά εμβόλια έχουν δοκιμαστεί με επιτυχία σε πειραματόζωα, εντούτοις λίγα εμβόλια έχουν φθάσει στο στάδιο των κλινικών δοκιμών. Επιπρόσθετα, με την πρόληψη μιας διεισδυτικής λοίμωξης ένα αποτελεσματικό εμβόλιο θα είχε ευεργετική δράση για τους ασθενείς με αλλεργίες σχετιζόμενες με μύκητες καθώς και στους ασθενείς με βλεννογονοδερματικές λοιμώξεις όπως η αιδοιοκολπική καντιντίαση.

Τέλος, είναι απαραίτητο να έχουμε ακριβή δεδομένα για το φορτίο των μυκητιακών νόσων και την οικονομική επιβάρυνση που αυτές προκαλούν ώστε να αυξηθεί το επιστημονικό ενδιαφέρον και οι επενδύσεις σε παγκόσμιο επίπεδο.

Οι μείζονες χρηματοδοτικοί οργανισμοί των Η.Π.Α και του Ηνωμένου Βασιλείου, επί του παρόντος επενδύουν μόλις 2% του προϋπολογισμού που έχουν για τα λοιμώδη νοσήματα, στην έρευνα των μυκητιακών λοιμώξεων. Η χρηματοδότηση από ιδιωτικούς πόρους μπορεί να αυξηθεί μέσω συνεργασιών μεταξύ ακαδημαϊκών οργανισμών και φορέων που ασχολούνται με τη δημόσια υγεία. Ο πληθυσμός που κινδυνεύει από απειλητικές για τη ζωή μυκητιακές λοιμώξεις αυξάνει παγκοσμίως και η αντιμετώπιση των προκλήσεων αυτών των παθογόνων θα πρέπει επειγόντως να τεθεί σε υψηλή προτεραιότητα.

Γεώργιος Λ. Πετρίκκος
Καθηγητής Παθολογίας – Λοιμώξεων

Είναι πλέον ξεκάθαρο σε πολλούς ότι οι προσπάθειες να σταματήσουμε τις συνεχώς αυξανόμενες επιδημίες της παχυσαρκίας, της υπέρτασης, του διαβήτη, των αναπνευστικών προβλημάτων, των καρδιακών νοσημάτων και του καρκίνου αποτυγχάνουν.

Πολλοί ειδικοί πιστεύουν ότι πρωταρχικός λόγος είναι η εύκολη πρόσβαση σε ανθυγιεινές τροφές και η πολυάσχολη καθημερινότητα που αποκλείει την άσκηση από τη ζωή μας.

Ο Παγκόσμιος Οργανισμός Υγείας δηλώνει ότι σύμφωνα με στοιχεία από τις κατά τόπους αρχές δημόσιας υγείας, εκατομμύρια ζωές θα μπορούσαν να σωθούν κάθε χρόνο στον πλανήτη αν μπορούσαμε να βρούμε λύσεις στα προβλήματα της μόλυνσης του αέρα, της επιβάρυνσης του νερού και άλλων περιβαλλοντικών θεμάτων.

Επίκαιρες μελέτες εντοπίζουν υδράργυρο, φαρμακευτικές ενώσεις και άλλα επικίνδυνα χημικά στα αποθέματα νερού.

Ακτινοβολίες η νέα πραγματικότητα

Άλλο πρόβλημα που έχει επιβαρύνει σημαντικά τον πλανήτη μας τα τελευταία χρόνια είναι η ακτινοβολία. Μετά τον 2ο Παγκόσμιο Πόλεμο τα επίπεδα διαφορετικών ειδών ακτινοβολίας, ραδιενεργούς, ηλεκτρομαγνητικής και άλλων, έχουν αυξηθεί κατά δισεκατομμύρια φορές.

Οι επιδράσεις τους στα έμβια όντα και στην υγεία του ανθρώπου δεν έχουν ακόμη κατανοηθεί πλήρως. Γνωρίζουμε βέβαια ότι κάποιες ακτινοβολίες, όπως η ραδιενεργός είναι σαφώς βλαπτικές προς τη ζωή, κάποιες άλλες όμως, όπως η ηλεκτρομαγνητική αποτελεί τεράστιο κεφάλαιο υπό έρευνα.

Ο κόσμος όλος βομβαρδίζεται καθημερινά από ενέργεια σε μορφή ακτινοβολίας που ονομάζεται ηλεκτρομαγνητική ακτινοβολία.

Ένα μέρος αυτής είναι το ορατό φως.Το μεγαλύτερο μέρος της όμως είναι αόρατο. Ο Ήλιος, τα αστέρια και οι γαλαξίες εκπέμπουν ηλεκτρομαγνητική ακτινοβολία που φθάνει και στη Γη.

Η ηλεκτρομαγνητική ακτινοβολία συνίσταται σε ηλεκτρομαγνητικά κύματα που καλύπτουν μεγάλο εύρος συχνοτήτων και έτσι μπορεί να παραχθεί και τεχνικά.

Την ηλεκτρομαγνητική ακτινοβολία δεν την παράγουν μόνο οι πομποί ραδιόφωνου, τηλεόρασης και κινητής τηλεφωνίας όπως νομίζουν οι περισσότεροι.

Ηλεκτρομαγνητική ακτινοβολία παράγουν και οι διάφορες ηλεκτρικές συσκευές που χρησιμοποιούμε καθημερινά διότι κρύβουν έναν μικρό πομπό μέσα τους. Τέτοιες συσκευές είναι ο φούρνος μικροκυμάτων, το ασύρματο τηλέφωνο, το baby monitor κ.α.

Ηλεκτρομαγνητική ακτινοβολία επίσης παράγει κάθε ηλεκτρική συσκευή καθώς και κάθε καλώδιο που έχει ρεύμα είτε είναι ελέυθερο είτε εντοιχισμένο και φέρνει ρεύμα στις πρίζες.

Η επιρροή της ηλεκτρομαγνητικής ακτινοβολίας σε επίπεδο κυττάρων και DNA

Η βιολογική επίδραση των διαφόρων μορφών ηλεκτρομαγνητικής ακτινοβολίας αναλύονται στο βαθμό και την επικινδυνότητα της βλάβης που μπορούν να προκαλέσουν στα κύτταρα.

Τα κύτταρά μας και κυρίως το νευρικό μας σύστημα επικοινωνούν μεταξύ τους ή με άλλα όργανα του σώματος, μέσω ηλεκτρικών σημάτων.

Η ηλεκτρομαγνητική ακτινοβολία, που όπως λέει και το όνομά της αποτελείται από ηλεκτρικά και μαγνητικά σήματα, είναι λογικό να δημιουργεί παρεμβολές και να διαταράσσει την εσωτερική επικοινωνία του οργανισμού μας με απρόβλεπτες συνέπειες.

Σε γενικές γραμμές η έκθεση σε ηλεκτρομαγνητική ακτινοβολία μπορεί να έχει κατά περίπτωση σημαντικές παρενέργειες που αφορούν στην αλλοίωση του DNA:

Ας ακολουθήσουμε λοιπόν την αρχή της πρόληψης και της προφύλαξης απέναντι σε έναν καινούργιο και ακόμη διερευνώμενο κίνδυνο, παρά τον εφησυχασμό και την αδιαφορία λόγω έλλειψης «επαρκών» στοιχείων.

Τι μπορούμε να κάνουμε

Υπάρχουν περιπτώσεις όπου μπορούμε να μειώσουμε την έκθεση μας στην ηλεκτρομαγνητική ακτινοβολία με καλύτερη τοποθέτηση και χρήση των ηλεκτρικών και ηλεκτρονικών συσκευών μας.

Η τοποθέτηση του κρεβατιού μας θα πρέπει να είναι στον τοίχο όπου υπάρχει η μεγαλύτερη απόσταση από τις οικιακές συσκευές του σπιτιού, τα εσωτερικά ασύρματα δίκτυα Wi-Fi, τους υπολογιστές κ.α. Ιδιαίτερη προσοχή χρειάζεται σε εγκύους γιατί το έμβρυο είναι πολύ ευαίσθητο σε αυτές τις ακτινοβολίες και αυτό παίζει σημαντικό ρόλο στην μελλοντική του υγεία.

Υπάρχουν περιπτώσεις που η ηλεκτρομαγνητική ακτινοβολία παράγεται από πηγές που δεν μπορούμε να ελέγξουμε όπως το ρεύμα της πόλης, διάφορες κεραίες κ.ά.

Μπορούμε όμως να ενισχύσουμε τα κύτταρα μας ώστε να έχουν όλα τα απαραίτητα μικροθρεπτικά συστατικά για να επιδιορθώνουν τις βλάβες που προκαλούνται.

Η επίτευξη της βέλτιστης υγείας έχει να κάνει με πολλούς παράγοντες που μας επηρεάζουν. Τις περισσότερες φορές αυτοί δεν είναι άμεσα ορατοί, η επιβάρυση είναι σωρευτική και εκφράζεται μετά από πολλά χρόνια.

Όσο όμως εμβαθύνουμε τη γνώση μας σχετικά με τη λειτουργία του ανθρώπινου οργανισμού και του περιβάλλοντος του, τόσο μπορούμε να αυξήσουμε και τη δυνατότητα μας να ενισχύσουμε και να αποκαταστήσουμε τη φυσική κατάσταση λειτουργίας.

Πηγές 

• USA Today October 18, 2006
• Dr. Mercola.com: Why it matters where you sleep
• Enviromental toxicity
• Παγκόσμιος Οργανισμός Υγείας.

Η κοιλιοκάκη προκύπτει ως ευαισθησία του λεπτού εντέρου του οργανισμού στην α-γλιανδίνη, ένα κομμάτι της γλουτένης. Η γλουτένη είναι μια ουσία που περιέχεται σε δημητριακά όπως το σιτάρι, το αλεύρι, η σίκαλη, το κριθάρι και λιγότερο η βρώμη. Δεν περιέχεται στο ρύζι και το καλαμπόκι.

Πόσο συχνή πάθηση είναι;

Πρόκειται για αρκετά συχνή πάθηση με συχνότητα 1/2000 άτομα στις βόρειες χώρες, ακόμα πιο συχνή σε μέρη όπως η Σουηδία και η Ιρλανδία. Είναι πιο συχνή στα κορίτσια και στην λευκή φυλή, ενώ βρίσκεται σπάνια στην μαύρη φυλή και στους Ασιάτες.

Είναι πιθανό η νόσος να υπο-διαγνώνεται, δηλαδή να υπάρχουν πολλά περισσότερα άτομα με πιο άτυπα και καθυστερημένα συμπτώματα που να έχουν την νόσο και να μην διαγνώνονται έγκαιρα.

Γιατί συμβαίνει η κοιλιοκάκη;

Πρόκειται για ένα από τα λεγόμενα πολυπαραγοντικά νοσήματα, όπου ρόλο παίζουν και τα γονίδια και το περιβάλλον. Ένα άτομο με προδιάθεση για τη νόσο (10% των περιπτώσεων είναι οικογενείς, δηλαδή συμβαίνουν σε πολλά μέλη της ίδιας οικογένειας με κάποια κληρονομική προδιάθεση) όταν βρεθεί σε έκθεση σε συγκεκριμένο περιβάλλον μπορεί να εμφανίσει την νόσο. Ο μηχανισμός είναι ανοσολογικός, δηλαδή η άμυνα του οργανισμού στην προσπάθειά της να αντιμετωπίσει την έκθεση στην γλουτένη παίρνει «στραβό δρόμο» παράγοντας αντισώματα ενάντια στα ίδια τα κύτταρα του οργανισμού (αυτό-αντισώματα).

Φυσικά η νόσος δεν είναι κολλητική ή μεταδοτική.

Σε ποιες ηλικίες γίνεται εμφανής η κοιλιοκάκη;

Η τυπική εκδήλωση της νόσου είναι μετά τους 6 μήνες της ζωής και μέχρι 18 μηνών, την χρονική δηλαδή περίοδο που το βρέφος ξεκινάει να τρώει στερεές τροφές και εκτίθεται στην γλουτένη. Μπορεί όμως να διαγνωστεί με πιο άτυπα συμπτώματα καθ' όλη την διάρκεια της παιδικής αλλά και της ενήλικης ζωής.

Τι συμπτώματα εμφανίζονται στην κοιλιοκάκη;

Τα τυπικά συμπτώματα είναι ένα βρέφος που μετά την έναρξη των στερεών τροφών εμφανίζεται ωχρό, χωρίς καλή διάθεση, μένει στάσιμο τόσο σε βάρος όσο και σε ύψος και κάνει κόπρανα ογκώδη, λιπαρά και δύσοσμα, με αυξημένη συχνότητα (διάρροια). Το παιδί μπορεί να έχει λεπτό μπράτσο και όχι γεμάτα μπουτάκια. Καθυστερημένες εκδηλώσεις μετά την βρεφική ηλικία μπορεί να είναι η επίμονη δυσκοιλιότητα, η υποτονία, η επίμονη έλλειψη σιδήρου ή βιταμίνης D, η δυσανεξία στην λακτόζη, τα κοιλιακά άλγη, η οστεοπόρωση και η καθυστερημένη έναρξη εφηβείας.

Πως ανιχνεύεται η κοιλιοκάκη;

Οι πρώτες ενδείξεις έρχονται από τις εξετάσεις αίματος. Το παιδί μπορεί να έχει αναιμία και έλλειψη σιδήρου. Η απορρόφηση των λιποδιαλυτών βιταμινών (Α, D, E, K) μπορεί να είναι μειωμένη. Οι πρωτείνες και η αλβουμίνη στο πλάσμα του αίματος μπορεί να βρεθούν μειωμένες. Στην εξέταση των κοπράνων υπάρχει περίσσειο λίπος.

Τα τεστ ανίχνευσης της νόσου είναι ο έλεγχος για αυτό-αντισώματα (IGG και IGA αντιγλοιανδικά, κατά ενδομυσίου και ΤΤG τρανσγλουταμινάσης). Εάν αυτά βρεθούν θετικά, τότε η τελική διάγνωση τίθεται με βιοψία του εντέρου, όπου φαίνεται φλεγμονή και καταστροφή των εντερικών λαχνών. Η διάγνωση είναι επίσης οριστική όταν με την θεραπεία και τον αποκλεισμό της γλουτένης από την διατροφή του παιδιού η κατάσταση κλινικά καλυτερεύει ή τα ευρήματα της βιοψίας είναι καλύτερα.

Ποιοι είναι οι απώτεροι κίνδυνοι από την κοιλιοκάκη;

Τα άτομα με κοιλιοκάκη, εάν δεν εφαρμόσουν αυστηρή δίαιτα αποκλεισμού της γλουτένης και αφεθούν σε έκθεση για πολύ καιρό, εμφανίζουν αυξημένο κίνδυνο για εμφάνισης λεμφώματος στο λεπτό έντερο καρκίνου σε άλλα σημεία του γαστρεντερικού συστήματος.

Επίσης τα άτομα με κοιλιοκάκη, ως αυτό-άνοσο νόσημα, έχουν ελαφρά αυξημένο κίνδυνο εμφάνισης νόσου του θυρεοειδή, σακχαρώδη διαβήτη τύπου 1, αρθρίτιδας και δερματίτιδας.

Αντιμετώπιση

Η μόνη αντιμετώπιση που συνήθως χρειάζεται είναι η πλήρης, εφ' όρου ζωής απομάκρυνση της γλουτένης από την διατροφή του παιδιού. Οι εναλλακτικές τροφές που μπορούν να χρησιμοποιηθούν παρέχονται από τους ειδικούς επαγγελματίες υγείας και από συλλόγους ατόμων με κοιλιοκάκη (βλ. www.koiliokaki.com).

Πρακτικά το παιδί μπορεί να καταναλώσει ελάχιστα τρόφιμα από έξω και οι γονείς πρέπει να του δίνουν σπιτικά φαγητά, φτιαγμένα και ελεγμένα στο σπίτι. Όταν πρόκειται για προπαρασκευασμένα τρόφιμα η πιθανότητα να έχει συμπεριληφθεί γλουτένη στην επεξεργασία τους είναι μεγάλη.

Η νόσος υποτροπιάζει αν το παιδί χαλαρώσει έστω και λίγο και καταναλώσει μικρές ποσότητες γλουτένης.

Πρόληψη

Τα σημαντικότερα μέτρα που έχουν βρεθεί να αποτρέπουν ή να καθυστερούν την εκδήλωση της νόσου είναι:

• Ο αποκλειστικός μητρικός θηλασμός για έξι μήνες
• Η εισαγωγή γλουτένης και όχι πρώιμα (στους 4 με 6 μήνες) αλλά από τους 7 μήνες της ζωής και έπειτα.
• Η συνέχιση του μητρικού θηλασμού παράλληλα με την έναρξη στερεών τροφών στο βρέφος (παρά τις δοξασίες που ακούγονται ότι μετά τους έξι μήνες ο θηλασμός δεν προσφέρει «τίποτα» ή ότι πρέπει να σταματήσει όταν ξεκινούν οι στερεές τροφές.)

Είναι σημαντικό να πούμε ότι η έξαρση στην διάγνωση της νόσου στις Βόρειες χώρες ταυτίστηκε χρονικά με την γενιά που εγκατέλειψε τον μητρικό θηλασμό κατά τις δεκαετίες '70 και '80 υπέρ του βιομηχανοποιημένου γάλακτος για βρέφη.

Ως συχνό, χρόνιο και επίμονο νόσημα που είναι η κοιλιοκάκη, υπάρχει σοβαρή σκέψη να εντάσσεται σε εθνικά προγράμματα ανίχνευσης (screening). Η πρώιμη διάγνωση των παιδιών με το πρόβλημα θα μπορούσε να έχει σημαντικά θετικά αποτελέσματα. Στην Ελλάδα μια πρώιμη τέτοια εξέταση για όλα τα παιδιά δεν έχει ακόμα εφαρμοστεί. Εναπόκειται στον τακτικό έλεγχο του παιδιάτρου να ανιχνεύσει εκείνα τα παιδιά που θα μπορούσαν να έχουν συμπτώματα που μοιάζουν με κοιλιοκάκη (μη καλή ανάπτυξη, διάρροια, δυσκοιλιότητα, λεπτά χέρια και πόδια, αναιμία κλπ) και να ζητήσει εργαστηριακό έλεγχο. Ακόμα και με αυτήν την μέθοδο του επιλεκτικού screening όμως, στην Ελλάδα του σήμερα, τα μεγάλα ασφαλιστικά ταμεία δεν δικαιολογούν τις εξετάσεις αυτές ούτε καν με κάποια συμμετοχή των ασθενών. Το αποτέλεσμα είναι πολλά παιδιά που χρειάζονται έλεγχο για κοιλιοκάκη οι γονείς τους να πρέπει να πληρώσουν πάνω από 200 ευρώ στα ιδιωτικά εργαστήρια για έναν πλήρη έλεγχο αυτό-αντισωμάτων. Έτσι αν σε άλλες χώρες γίνεται προληπτικός έλεγχος σε όλα τα παιδιά, σε εμάς πρέπει να ενεργοποιηθεί ο παιδίατρος και οι γονείς να πληρώσουν από την τσέπη τους για μια συχνή πάθηση που αφορά μεγάλο μέρος του πληθυσμού.

Γράφουν: Μαρία Καλµαντή MD Ph.D, Καθηγήτρια Παιδιατρικής, Διευθύντρια Παιδιατρικής Κλινικής Metropolitan Hospital και Νικόλαος Κεφαλάς MD, Παιδίατρος - Ενδοκρινολόγος

Η υπογλυκαιµία είναι µια αναπόφευκτη κατάσταση στη θεραπεία του τύπου 1 σακχαρώδους διαβήτη. Είναι ο φόβος και ο τρόµος των γονέων, ιδιαίτερα κατά τη διάρκεια της νύχτας, και συχνά η αγάπη των διαβητικών παιδιών γιατί νιώθουν ότι µε αυτήν µπορούν να φάνε πράγµατα που αλλιώς θεωρούν ότι τα στερούνται. Στις επόµενες γραµµές θα προσπαθήσουµε να ρίξουµε λίγο φως σε αυτό το κοµµάτι του διαβήτη: τι είναι, πώς εµφανίζεται, πώς πρέπει να θεραπεύεται, πώς µπορεί να αποφεύγεται για να αποσαφηνιστούν σχετικοί µύθοι. Όπως είναι γνωστό, η θεραπεία του σακχαρώδους διαβήτη είναι µια ισορροπία µεταξύ ινσουλίνης, φαγητού και φυσικής δραστηριότητας. Η ισορροπία αυτή δεν είναι πάντα εύκολη. Με τις καινούργιες ινσουλίνες που κυκλοφορούν και µε την πίεση από τις µελέτες, τους γονείς και τους ίδιους τους διαβητικούς για καλύτερο έλεγχο σακχάρων αίµατος, οι υπογλυκαιµίες είναι πολύ συχνό φαινόµενο στη ζωή του διαβητικού ασθενούς.

Τι είναι

Υπογλυκαιµία έχουµε όταν το σάκχαρο αίµατος είναι µικρότερο από 70 mg/dl. Αυτή η κατάσταση µπορεί να συνοδεύεται ή όχι από συµπτώµατα. Συνήθως το σώµα µας µας ειδοποιεί όταν το σάκχαρο αίµατος τείνει προς µια χαµηλή τιµή, µε οποιοδήποτε από τα παρακάτω: πείνα, ναυτία, αίσθηση ότι τα άκρα τρέµουν, εφίδρωση, πονοκέφαλος, αλλαγή χρώµατος στο πρόσωπο (χλοµό, κόκκινο), σύγχυση, αλλαγή συµπεριφοράς, διπλή όραση, απώλεια συνείδησης, επιληπτική κρίση ή σπασµοί. Ο κάθε διαβητικός αντιδρά µε διαφορετικό τρόπο στην υπογλυκαιµία. Λέµε στους γονείς των διαβητικών παιδιών ότι οποιαδήποτε αλλαγή στη συµπεριφορά του παιδιού, ιδιαίτερα αν είναι µικρό στην ηλικία, πρέπει να εγείρει την υποψία υπογλυκαιµίας.

Η ερώτηση που θέτουν πολλοί γονείς είναι αν είναι επικίνδυνη. Τα συµπτώµατα της υπογλυκαιµίας οφείλονται στην έλλειψη γλυκόζης από τα εγκεφαλικά κύτταρα και στη δράση της αδρεναλίνης στους περιφερικούς ιστούς, η έκκριση της οποίας προκαλείται από την υπογλυκαιµία. Αν αυτό παραµείνει για µεγάλο χρονικό διάστηµα, θεωρητικά ο εγκέφαλος ίσως δεχτεί ένα «χτύπηµα». Αυτό µπορεί να ενέχει κάποιο κίνδυνο, ιδιαίτερα αν παραµείνει για µεγάλο χρονικό διάστηµα. Μεγάλες πολυκεντρικές µελέτες στις ΗΠΑ έχουν δείξει ότι αυτό συµβαίνει σπανιότατα, ιδιαίτερα σήµερα µε τις συχνές µετρήσεις, και όταν συµβεί δεν φαίνεται να προκαλεί µακροχρόνια προβλήµατα στην ανάπτυξη του παιδιού. Αυτό, βέβαια, δεν σηµαίνει ότι είναι επιθυµητές. Οι πιο πολλοί διαβητικοί αναφέρουν ένα αίσθηµα σωµατικής καταπόνησης και κόπωσης έπειτα από µια σοβαρή υπογλυκαιµία. Αυτό που συµβαίνει συχνά µε την πάροδο του χρόνου και µε τα σάκχαρα του διαβητικού πολύ κοντά στο φυσιολογικό είναι ότι η απάντηση του συµπαθητικού συστήµατος µε έκκριση αδρεναλίνης στην υπογλυκαιµία µειώνεται. Αυτό έχει ως αποτέλεσµα τα συµπτώµατα της υπογλυκαιµίας να µην είναι τόσο έντονα και ο διαβητικός να µην την καταλαβαίνει. Αυτό µπορεί να προκαλέσει προβλήµατα στο διαβητικό, π.χ. στην οδήγηση ή στην καθηµερινή του ρουτίνα, καθώς ο ανθρώπινος οργανισµός δεν µπορεί να λειτουργήσει φυσιολογικά µε σάκχαρα αίµατος κάτω από 70 mg/dl, για µεγάλο χρονικό διάστηµα.

Σε περίπτωση που ο διαβητικός ή το περιβάλλον του πιστεύει ότι έχει υπογλυκαιµία, πρέπει να το επιβεβαιώσει µε µέτρηση από το δάκτυλο. Πολλά από τα συµπτώµατά της είναι κοινά µε αυτά της υπεργλυκαιµίας. Αν το σάκχαρο αίµατος είναι µικρότερο του 70 mg/dl, τότε χρειάζεται άµεση λήψη συγκεκριµένης ποσότητας «γρήγορων» υδατανθράκων: 15 γραµµ. για σάκχαρο µεταξύ 50-70 mg/dl και 30 γραµµ. «γρήγορους» υδατάνθρακες για σάκχαρο µικρότερο του 50 mg/dl. «Γρήγοροι» υδατάνθρακες είναι αυτοί που γίνονται άµεσα διαθέσιµοι στην κυκλοφορία του αίµατος προκειµένου να ανεβάσουν αµέσως το σάκχαρο: ζάχαρη (2 κουταλιές του γλυκού = 15 γραµµ. υδατάνθρακες), χυµός πορτοκαλιού (1/2 ποτήρι = 15 γραµµ. υδατάνθρακες), καραµέλες (4 = 15 γραµµ. υδατάνθρακες). Η συγκεκριµένη ποσότητα υδατανθράκων έχει ως αποτέλεσµα το σάκχαρο αίµατος να µην ανεβαίνει δυσθεώρητα υψηλά µετά την υπογλυκαιµία. Αν ο διαβητικός ακολουθεί θεραπευτικό σχήµα µε ινσουλίνη ενδιάµεσης δράσης (Protaphan ή NPH) και δεν είναι ώρα σνακ ή γεύµατος, τότε θα χρειαστεί άλλα 15 γραµµ. υδατάνθρακες µε τη µορφή ενός σνακ: π.χ. ½ τοστ, ώστε να µην ξανακάνει υπογλυκαιµία µε τη δράση της ινσουλίνης.

Οι διαβητικοί που ακολουθούν θεραπευτικό σχήµα µε ινσουλίνη µακράς διαρκείας (π.χ. lantus ή detemir) ή αντλία ινσουλίνης δεν χρειάζεται να κάνουν τίποτε άλλο. Πάντα για ασφάλεια καλό είναι ο διαβητικός να µετρά το σάκχαρο αίµατος πάλι σε 30-45 λεπτά. Σε περίπτωση που ο διαβητικός δεν µπορεί να συνεργασθεί ώστε να πάρει υγρά από το στόµα, τότε η λύση είναι χορήγηση γλυκαγόνης µε ενδοµυϊκή ένεση (1 ολόκληρο φιαλίδιο). Όλοι οι γονείς των διαβητικών παιδιών πρέπει να γνωρίζουν πώς να τη χορηγούν. Οι µελέτες που έχουν γίνει δεν έχουν δείξει ότι υπερτερεί η µια µέθοδος (υδατάνθρακες από το στόµα) έναντι της άλλης (ένεση γλυκαγόνης).

Είναι γνωστό ότι, κυρίως, διαβητικά παιδιά αρέσκονται να έχουν υπογλυκαιµίες, ώστε να τρώνε τροφές που τους είναι απαγορευµένες. Πέρα από τους κινδύνους που αυτό ενέχει, η µοντέρνα αντιµετώπιση του σακχαρώδους διαβήτη δεν έχει απαγορευµένες τροφές. 'Ολα επιτρέπονται, µε µέτρο φυσικά, και µε ανάλογη προσαρµογή της ινσουλίνης.

Τα αίτια

Γιατί όµως συµβαίνουν υπογλυκαιµίες; Οι πιο συχνές αιτίες είναι οι εξής: γεύµατα ή σνακ που καθυστερούν ή ξεχνιούνται, αυξηµένη φυσική δραστηριότητα, αυξηµένη ποσότητα χορηγούµενης ινσουλίνης, λάθος στη δόση της ινσουλίνης, χορήγηση της ινσουλίνης ενδοµυϊκά, µε αποτέλεσµα τη γρηγορότερη απορρόφηση και δράση (σπάνιο µε τις µικρές βελόνες που χρησιµοποιούνται τώρα), χορήγηση της ινσουλίνης πριν από ένα ζεστό µπάνιο - το ζεστό µπάνιο προκαλεί αγγειοδιαστολή στα αγγεία του δέρµατος και έτσι γρηγορότερη απορρόφηση της ινσουλίνης. Οι νυχτερινές υπογλυκαιµίες είναι ο φόβος κάθε γονιού µε διαβητικό παιδί. Οι πιο πολλοί διαβητικοί ξυπνούν όταν το σάκχαρο αίµατος είναι χαµηλό. Τα συµπτώµατα µπορούν να είναι τα ίδια µε την υπογλυκαιµία κατά τη διάρκεια της ηµέρας ή να είναι και ιδιαίτερα, όπως δυσκολία για να κοιµηθεί ο διαβητικός, ξύπνηµα ιδρωµένος ή µε ταχυκαρδία, ξύπνηµα µη γνωρίζοντας τι συµβαίνει, ξύπνηµα µε ασυνήθιστα υψηλό σάκχαρο αίµατος (πιθανώς από rebound φαινόµενο στο σάκχαρο αίµατος).

Η πρόληψη των υπογλυκαιµιών, όσο αυτό είναι δυνατό, είναι ο καλύτερος τρόπος αντιµετώπισης. Η πρόληψη της βραδινής υπογλυκαιµίας είναι µια µεγαλύτερη πρόκληση λόγω του ότι το παιδί κοιµάται. Μελέτες έχουν δείξει ότι αν το σάκχαρο αίµατος προ του ύπνου είναι πάνω από 120 mg/dl, η πιθανότητα υπογλυκαιµίας κατά τη διάρκεια της νύχτας µειώνεται. Τι θα γίνει όµως αν το σάκχαρο αίµατος είναι 70-120 mg/dl; Αυτές τις νύχτες ίσως οι γονείς θα πρέπει να µετρήσουν σάκχαρο αίµατος και λίγο αργότερα να δώσουν µεγαλύτερο σνακ, ιδιαίτερα αν τα παιδιά είχαν αυξηµένη δραστηριότητα κατά την ηµέρα.

Συµπερασµατικά, οι υπογλυκαιµίες είναι αναπόσπαστο κοµµάτι της ζωής του διαβητικού. Η πρόληψη είναι πάντα ο καλύτερος τρόπος αντιµετώπισης. Όταν παρουσιαστούν, όπως µε όλες τις καταστάσεις του διαβήτη, χρειάζονται αντιµετώπιση µε µέτρο, ώστε το σάκχαρο αίµατος να µην ανέβει από το 50 mg/dl στο 500 mg/dl. Και οι µικροί µας φίλοι να θυµούνται: δεν πρέπει να κάνουν υπογλυκαιµίες για να τρώνε ό,τι ίσως είναι απαγορευµένο!

Μαρία Καλµαντή MD Ph.D
Καθηγήτρια Παιδιατρικής
Διευθύντρια Παιδιατρικής Κλινικής Metropolitan Hospital

Νικόλαος Κεφαλάς MD
Παιδίατρος - Ενδοκρινολόγος

Γνωρίζετε ότι με κατάλληλη εκπαίδευση τα βαρήκοα άτομα επικοινωνούν λεκτικά, κοινωνικοποιούνται και αποκτούν καριέρα.

Ο Μανώλης μου δεν άκουγε...καλά.

Διεύρυνση Βαρηκοΐας

Οι γονείς των παιδιών που δεν ακούν καθαρά, συνήθως ανακαλύπτουν τη βαρηκοΐα των παιδιών τους από το μαιευτήριο με την εξέταση των προκλητών δυναμικών, που συχνά συστήνεται στα ιδιωτικά μαιευτήρια. Στην περίπτωση που τα παιδιά δεν διαγνωστούν τόσο νωρίς, θα οδηγηθούν να εξετάσουν την ακοή τους περίπου στην ηλικία των δύο ή τριών ετών, λόγω της περιορισμένης λεκτικής τους επικοινωνίας.

Υπάρχουν όμως ενδείξεις και νωρίτερα για την απόκλιση της ακοής ενός παιδιού.
Αρχικά από το ιστορικό της εγκυμοσύνης, το γεγονός ότι η μητέρα νόσησε από μεγαλοκυτταροιό, τοξόπλασμα ή ερυθρά, όπως και αν έκανε χρήση οτοτοξικών φαρμάκων θεωρείται επιβαρυντικός παράγοντας, και από το περιγεννητικό ιστορικό ενός παιδιού, ο υψηλός ίκτερος που θα το οδηγήσει στο να κάνει φωτόλουτρα, οι εβδομάδες κύησης, το χαμηλό βάρος γέννησης (χαμηλότερο των 1500 γρ.), η περιγεννητική ανοξία, τοποθετούν το βρέφος στην ομάδα υψηλού κινδύνου όπου θα έπρεπε να ελεγθεί η ακοή του άμεσα. Στην παιδική ηλικία, η ακοή μπορεί να επηρεαστεί και από παιδικές ασθένειες, όπως οι μαγουλάδες και η ιλαρά, αλλά και από χρήση οτοτοξικών φαρμάκων.

Ακουολογική Εξέταση

Η Ακοή εξετάζεται με δύο κυρίως τρόπους, με:

1. Προκλητά δυναμικά είναι μία αξιόπιστη μέθοδο εξέτασης της ακοής μέσω των αντιδράσεων του νεύρου της ακοής. Τοποθετούνται ηλεκτρόδια πάνω στο κεφάλι του βρέφους το οποίο ναρκώνεται για να παραμείνει ακίνητο. Δεν χρειάζεται καμία συνεργασία μεταξύ του εξεταζόμενου και του εξεταστή. Τα αποτελέσματα της εξέτασης δείχνουν σε ποια ένταση υπάρχει αντίδραση ενός ευρέος φάσματος συχνοτήτων και επιτρέπει την γρήγορη εφαρμογή ακουστικών βαρηκοΐας στις περιπτώσεις που είναι απαραίτητο.

2. Ακουόγραμμα είναι η γραφική απεικόνιση της ακοής ενός ατόμου. Είναι ο χάρτης της ακοής του. Ο οριζόντιος άξονας αναγράφει τις συχνότητες; του ήχου και ο κάθετος άξονας την ένταση του ήχου. Κατά την εξέταση χρειάζεται απόλυτη συνεργασία για να καταχωρηθούν σωστά οι ήχοι που το άτομο αντέδρασε. Ο εξεταστής στέλνει έναν ήχο κάθε φορά μίας συχνότητας σε διαφορετική ένταση. Ο εξεταζόμενος λαμβάνει το ακουστικό σήμα μέσα από ειδικά ακουστικά που φορά και βρίσκεται μέσα σε δωμάτιο με επένδυση (soundproof room) «αδιάβροχο» στους εξωτερικούς θορύβους.

Αντιμετώπιση

Στα παιδιά ακόμα και σε εκείνα που μπορεί να είναι υποψήφια για κοχλιακό εμφύτευμα, αρχικά εφαρμόζονται ακουστικά. Συστήνεται στα παιδιά να χρησιμοποιούνται οπισθωτιαία ακουστικά.
Το μικρόφωνο του ακουστικού συλλέγει τους περιβαλλοντικούς ήχους και τους οδηγεί στο εσωτερικό επεξεργαστή του ακουστικού που θα τους ενισχύσει και θα τους οδηγήσει ενισχυμένους σε ένταση στο τύμπανο και στον κοχλία του παιδιού. Θα ακολουθήσει δηλαδή το «παραδοσιακό δρόμο» για την ακοή. Ο τεχνικός των ακουστικών θα ρυθμίσει τον επεξεργαστή του ακουστικού ούτως ώστε να ταιριάζει με το ακουόγραμμα του ατόμου που το φορά. Όλα τα ακουστικά δεν κάνουν για όλους τους ανθρώπους, όπως όλα τα γυαλιά δεν κάνουν για όλους τους μύωπες.

Το βαρήκοο παιδί «γεννιέται ακουστικά» όταν αρχίζει την εφαρμογή των ακουστικών του. Οι ήχοι που τον περιβάλλουν είναι άγνωστοι και χρειάζεται χρόνο για να τους αναγνωρίζει και να εξοικειωθεί με τις ιδιότητες τους.
Διάκριση ήχων (ακουστική οξύτητα φωνημάτων και περιβαλλοντικών ήχων) & Προέλευση ήχου μέσα στο χώρο (τοποθέτηση).
Βασιζόμενοι σε ερευνητικά δεδομένα και σε θεραπευτικές εφαρμογές τεχνικών δυτικοευρωπαικών κέντρων αποκατάστασης οι θεραπευτές οφείλουν να συμπεριλάβουν την εξάσκηση της διάκρισης των ήχων (ακουστική οξύτητα φωνημάτων και περιβαλλοντικών ήχων) καθώς και την προέλευση ήχου μέσα στο χώρο (τοποθέτηση) στην στοχοθεσία του προγράμματος παιδιών με μειωμένη ακοή.
Οι ήχοι που περιβάλλουν το άτομο είναι άγνωστοι και χρειάζεται χρόνο για να τους αναγνωρίζει και να εξοικειωθεί με τις ιδιότητες τους.

Διεπιστημονική Ομάδα

Η ταχύτητα με την οποία θα μάθει ένα βαρήκοο παιδί να αναγνωρίζει τους περιβαλλοντικούς ήχους και την ομιλία είναι μια συνάρτηση με τις ακόλουθες μεταβλητές: βαθμός βαρηκοΐας, ηλικία που εφάρμοσε τα ακουστικά ή το κοχλιακό εμφύτευμα, ηλικία έναρξης της θεραπευτικής παρέμβασης, προσωπικότητα και νοημοσύνη του παιδιού καθώς και συνεργασία των γονιών με την θεραπευτική ομάδα.

Μια ολοκληρωμένη ομάδα θα πρέπει να αποτελείται από Παθολόγο Λόγου & Ομιλίας, Ειδικό παιδαγωγό, Παιδοψυχολόγο, Σύμβουλο για τους γονείς, Ειδικό δάσκαλο και να υπάρχει μια άρρικτη συνεργασία με την οικογένεια του παιδιού καθώς και με τους παιδαγωγούς, που αργότερα θα συμμετέχουν μέσω του σχολείου στην εκπαίδευσή του.

Οι χώροι που γίνεται η εκπαίδευση του βαρήκοου παιδιού είναι δωμάτια κατάλληλα διαμορφωμένα, ώστε να μην επιτρέπουν την ανάκληση του ήχου και επίσης δωμάτια με μονόδρομους καθρέφτες, όπου οι γονείς μπορούν να ενημερώνονται και να εκπαιδεύονται για το εξατομικευμένο πρόγραμμα του παιδιού τους.

Στόχοι Λογοθεραπείας

Οι στόχοι της λογοθεραπευτικής παρέμβασης είναι η άρτια άρθρωση των λέξεων και ο εμπλουτισμός του λεξιλογίου, η δομή και η μορφολογία (γραμματική) του λόγου, ο τονισμός της λέξης και της πρότασης όπως και η πραγματολογική χρήση του λόγου αλλά και η στάση του βαρήκοου παιδιού απέναντι στην επικοινωνία και η διεκδίκηση των επικοινωνιακων του δικαιωμάτων από τους συνομιλητές του όπως η συνεχής οπτική επαφή αλλά και η μείωση των εξωτερικών θορύβων.
Η ελληνική γλώσσα είναι μια γλώσσα πλούσια σε μορφολογικά στοιχεία, καταλήξεις ρημάτων ουσιαστικών και επιθέτων σε τρία γένη τα οποία έχουν πλέον της μίας κύριας κατάληξης. Για παράδειγμα στα ουδέτερα καταλήγουν σε –ι ή σε –ο ή σε –μα ή σε –ος. Συγκρινόμενη η γλώσσα μας με την αγγλική είναι άνιση θα λέγαμε η σύγκριση της ταχύτητας που ένα ελληνόπουλο βαρήκοο παιδί μαθαίνει και χρησιμοποιεί τα μορφολογικά στοιχεία σε σχέση με ένα αμερικανόπουλο βαρήκοο παιδί. Παρ'όλα αυτά είναι εντυπωσιακό πόσο τα παιδιά καταφέρνουν με τη σωστή καθοδήγηση να κατακτήσουν τους μορφολογικούς στόχους τους και να επικοινωνούν με επάρκεια.

Μέθοδοι Επικοινωνίας

Οι θεραπευτές χρησιμοποιούν διαφορετικές μεθόδους επικοινωνίας για να μπορέσουν να πλησιάσουν και να επικοινωνήσουν ουσιαστικά με τα βαρήκοα παιδιά. Ο στόχος της θεραπευτικής ομάδας είναι το παιδί να επικοινωνεί λεκτικά και να γίνει τελείως ανεξάρτητο. Σε συνάντηση με τους γονείς οφείλουν να συζητούν ποιες μεθόδους επικοινωνίας θα ακολουθήσουν και με κοινή συνεννόηση εφαρμόζουν μια ή και ένα συνδυασμό από τις παρακάτω:

Ακουστική-Προφορική μέθοδος

Ο στόχος της ακουστικής/προφορικής μεθόδου είναι να ενισχυθούν τα παιδιά να αναπτύξουν τον προφορικό τους λόγο και τις ακαδημαϊκές εκείνες δεξιότητες που πρέπει να διαθέτουν, ούτως ώστε να ενταχθούν με επιτυχία σε ένα σχολείο ακουόντων και να εργαστούν και να ζήσουν σε μια ευρύτερη κοινωνία. Με αυτό τον ορίζοντα τα παιδιά εκπαιδεύονται σε ένα εντατικό πρόγραμμα. Στην ακουστική-προφορική μέθοδο υπάρχει έμφαση στη μεγιστοποίηση της χρήσης της υπολοιπόμενης ακοής ενός παιδιού μέσω της εξάσκησής της και της δυνατότητάς του να την χρησιμοποιήσει. Όπως και έμφαση στη χρησιμοποίηση της χειλεοανάγνωσης (οπτικών τεχνικών), ως συμπλήρωμα της ακοής για να διδαχθεί η ομιλία.

Νοηματική γλώσσα

Η ελληνική νοηματική γλώσσα είναι μια μέθοδος επικοινωνίας που διδάσκεται ως πρώτη γλώσσα ενός παιδιού, και ακολουθεί η εκμάθηση των νεοελληνικών ως δεύτερη γλώσσα. Η ελληνική νοηματική γλώσσα σημαδιών είναι αναγνωρισμένη από το Υπουργείο Παιδείας και διδάσκεται στα Ειδικά Νηπιαγωγεία και Δημοτικά Σχολεία ως γλώσσα επικοινωνίας. Αυτή η μέθοδος χρησιμοποιείται εκτενώς στα πλαίσια της κωφής κοινότητας.

Ολική επικοινωνία

Η ολική επικοινωνία χρησιμοποιεί έναν συνδυασμό μεθόδων για να διδάξει σε ένα παιδί λόγο. Όταν ένας Θεραπευτής ακολουθεί την ολική μέθοδο, ενώ μιλάει στο παιδί συγχρόνως μπορεί να ακολουθεί με τα χέρια του τα νοήματα που εκφράζουν τις λέξεις που προφέρει. Μέσα στα πλαίσια της διεπιστημονικής ομάδας, η γράφουσα συχνά έχει επιλέξει την ολική μέθοδο επικοινωνίας, σε παιδιά με σοβαρή βαρηκοΐα από την αρχή της ένταξής τους στο θεραπευτικό πρόγραμμα. Αυτή μπορεί προοδευτικά να αντικατασταθεί από την ακουστική-προφορική μέθοδο, όταν το παιδί παρουσιάσει την ανάλογη εξέλιξη στην δυνατότητα της προφορικής του επικοινωνίας.

Δακτυλικό Αλφάβητο

Το δακτυλικό αλφάβητο είναι μια σειρά νευμάτων που αντιπροσωπεύουν τα φωνήματα- γράμματα που μπορεί να συμπεριλαμβάνει μια λέξη. Χρησιμοποιείται για να διευκρινίσει συχνά αμφιβολίες σχετικά με λέξεις που ο συνομιλητής έχει προφέρει και με αυτό τον τρόπο ενισχύει την προφορική πληροφορία που έχει δεχθεί ο συνομιλητής.

HAPPY END

Μπορεί η ανακοίνωση της βαρηκοΐας του παιδιού μας, να είναι ένα συγκλονιστικό γεγονός που δημιουργεί μια ποικιλία συναισθημάτων και απαιτεί χρόνο προσαρμογής για όλη την οικογένεια. Η κλινική εμπειρία της γράφουσας είναι ότι όσο πιο γρήγορα ισορροπήσει η οικογένεια και αντιμετωπίσει την κατάσταση, το αποτέλεσμα θα δικαιώσει τις προσπάθειές της. Τα συναισθήματα επιτυχίας που νιώθεις, όταν ένα παιδί έχει καταφέρει να επικοινωνεί όχι απλά επαρκώς, αλλά και να μπορεί να κινείται τελείως ανεξάρτητα, να σπουδάσει και να είναι συμμέτοχος στα κοινά είναι έντονα και μοναδικά. Εύχομαι σε όλους όσους περπατήσουν σε αυτό το μονοπάτι να έχουν την ευχάριστη κατάληξη που γεύτηκα και εγώ. Καλή δύναμη.

Τι είναι έκζεμα ή ατοπική δερματίτιδα;

Η ατοπική δερματίτιδα είναι μια χρόνια, φλεγμονώδης κατάσταση του δέρματος με υφέσεις και εξάρσεις. Στα παιδιά με ατοπική δερματίτιδα ο φραγμός του δέρματος δυσλειτουργεί, πράγμα που προκαλεί δέρμα ξηρό, με φολίδες και κνησμό. Κάποια από τα παιδιά αυτά έχουν και σχετιζόμενες περιβαλλοντικές και τροφικές αλλεργίες. Από όλα τα παιδιά με ατοπική δερματίτιδα, 65% δείχνουν σημάδια κατά τον πρώτο χρόνο της ζωής και 90% κατά τα πρώτα 5 χρόνια της ζωής τους. Τα μισά από τα παιδιά με το νόσημα βελτιώνονται ανάμεσα στις ηλικίες 5 και 15 χρονών. Οι γονείς με ατοπική δερματίτιδα είναι πιο πιθανό να έχουν παιδιά με ατοπική δερματίτιδα.

Πόσο συχνή πάθηση είναι;

Πολύ συχνή. Τουλάχιστον 15 με 20% των παιδιών εμφανίζουν ατοπική δερματίτιδα κάποια στιγμή κατά την παιδική ηλικία, συνηθέστερα από τον πρώτο χρόνο της ζωής. Η συχνότητα τα τελευταία χρόνια είναι ολοένα αυξανόμενη στον πληθυσμό.

Είναι η ατοπική δερματίτιδα το ίδιο πράγμα με το έκζεμα;

Οι γιατροί συχνά χρησιμοποιούν τους όρους έκζεμα και ατοπική δερματίτιδα χωρίς διαφοροποίηση, για την ίδια κατάσταση, γιατί στις περισσότερες περιπτώσεις το έκζεμα προκαλείται από ατοπική δερματίτιδα. Το έκζεμα είναι ένας γενικός όρος για ξηρό και φλεγμονώδες δέρμα, που μερικές φορές προκαλείται από κάτι άλλο πέραν της ατοπικής δερματίτιδας.

Πως εκλύεται το έκζεμα;

Οι κύριοι εκλυτικοί παράγοντες της ατοπικής δερματίτιδα είναι ερεθιστικές ουσίες, στρες, αλλεργίες, λοίμωξη και θερμότητα/ εφίδρωση. Αυτοί οι παράγοντες δεν είναι η αιτία του προβλήματος, αλλά μπορεί να το χειροτερεύουν.

Ποιο συγκεκριμένα, πιθανοί εκλυτικοί παράγοντες που χειροτερεύουν το έκζεμα είναι:

• Το στρες
• Οι αλλεργίες
• Εφίδρωση
• Συγκεκριμένα σαπούνια, αφρόλουτρα και απορρυπαντικά
• Πολύ συχνό μπάνιο ή μακράς διάρκειας ζεστό μπάνιο
• Απότομες αλλαγές της θερμοκρασίας
• Ξηρασία
• Μάλλινα και συνθετικά ρούχα
• Σκόνη ή άμμος
• Ο καπνός του τσιγάρου
• Συγκεκριμένα τρόφιμα, όπως αυγά, γάλα, ψάρι, σόγια, γλουτένη
• Επιμόλυνση του δέρματος με μικρόβιο

Σχετίζεται η ατοπική δερματίτιδα με τροφική αλλεργία;

Μόνο το 25% των παιδιών με ατοπική δερματίτιδα έχουν και τροφική αλλεργία. Αυτό σημαίνει ότι στα περισσότερα βρέφη οι υφέσεις και εξάρσεις του εκζέματος δεν επηρεάζονται από τρόφιμα που καταναλώνουν, ούτε και από τρόφιμα που καταναλώνει οι μητέρες εάν τα θηλάζουν.

Ποια παιδιά κινδυνεύουν να εμφανίσουν ατοπική δερματίτιδα;

Παιδιά με οικογενειακό ιστορικό αλλεργιών, άσθματος και ατοπικής δερματίτιδας είναι πιο πιθανό να εμφανίσουν το πρόβλημα. Κάποια γονίδια και μεταλλάξεις σε αυτά φαίνεται να παίζουν κάποιο ρόλο. Ο μητρικός θηλασμός ασκεί πιθανώς κάποια προστασία έναντι της εμφάνισης ατοπιών, για αυτό συστήνεται αποκλειστικός θηλασμός για έξι μήνες και εισαγωγή στερεών τροφών μετά τον έκτο μήνα, με παράλληλη συνέχιση του μητρικού θηλασμού.

Σχετίζεται η ατοπική δερματίτιδα με άλλες αλλεργίες όπως αλλεργική ρινίτιδα και άσθμα;

Πολλά παιδιά με έκζεμα έχουν μια γενικότερη ατοπία, δηλαδή ένα υπεραντιδραστικό ανοσοποιητικό σύστημα το οποία αντιδρά υπερβολικά προσπαθώντας να προστατεύσει τον οργανισμό από αλλεργιογόνες ουσίες. Σε κάποια παιδιά παρατηρείται η λεγόμενη «αλλεργική παρέλαση»: το έκζεμα της βρεφικής ηλικίας καλυτερεύει για να δώσει τη θέση του με την πάροδο των ετών στο άσθμα και αργότερα στην αλλεργική ρινίτιδα.

Ποια είναι τα συμπτώματα της ατοπικής δερματίτιδας;

1. Ξηρό δέρμα με αποφολίδωση, απολέπιση
2. Κοκκινίλα και πρήξιμο του δέρματος
3. Ροή υγρού και εφελκίδες
4. Παχύ και σκληρό δέρμα
5. Ευαίσθητο δέρμα με κνησμό

Πως φαίνεται η ατοπική δερματίτιδα;

Το δέρμα παρουσιάζεται ξηρό. Η ατοπική δερματίτιδα συχνά προκαλεί κνησμό (ξύσιμο του δέρματος), ο οποίος οδηγεί σε κόκκινο, πρησμένο δέρμα με φολίδες. Εάν συμβεί χρόνιος κνησμός, το δέρμα γίνεται πιο παχύ και σκληρό.

Σε ποια μέρη του σώματος εμφανίζεται συνήθως η ατοπική δερματίτιδα;

Παρουσιάζεται σε διαφορετικά μέρη του σώματος ανάλογα με την ηλικία του παιδιού. Σε βρέφη, συχνά προσβάλλει το πρόσωπο, ιδιαίτερα τα μάγουλα, ενώ μπορεί να επεκτείνεται και προς τον κορμό και τα άκρα, ιδιαίτερα στις εκτατικές (έξω) επιφάνειες των κνημών. Σε μεγαλύτερα παιδιά και ενήλικες, το έκζεμα τείνει να εμφανίζεται στις εσωτερικές πτυχές των χεριών (αγκώνες, καρποί), στις πτυχές των ποδιών (πίσω από τα γόνατα, ποδοκνημική), στο λαιμό και στη ράχη των χεριών.

Πως γίνεται η διάγνωση της ατοπικής δερματίτιδας;

Η διάγνωση είναι κλινική. Αυτό σημαίνει ότι ο γιατρός λαμβάνει υπόψη του το ιστορικό του παιδιού (οικογενειακό ιστορικό αλλεργιών και άσθματος, προσωπικό ιστορικό αλλεργιών και άσθματος), τα συμπτώματα του παιδιού και την κλινική εξέταση του δέρματος. Σε κάποιες περιπτώσεις, ιδιαίτερα σε έκζεμα επίμονο ή σοβαρό ή με συχνές υποτροπές, μπορεί να χρειαστεί να γίνουν τέστ αλλεργίας ώστε να εξακριβωθεί τυχόν αλλεργιογόνο που φέρνει έξαρση στο έκζεμα.

Τι μπορεί να συμβεί εάν το παιδί δεν σταματάει τον κνησμό στις προσβεβλημένες περιοχές;

Παρατεταμένο ξύσιμο του δέρματος μπορεί να οδηγήσει σε λειχηνοποίηση, το οποίο σημαίνει ότι το δέρμα γίνεται παχύ και τραχύ. Έντονος κνησμός μπορεί να κάνει αμυχές, και να οδηγήσει σε λοιμώξεις ή/ και μόνιμες ουλές. Αν και η ατοπική δερματίτιδα δεν είναι κατάσταση απειλητική για τη ζωή, πολλοί ασθενείς έχουν μια ανεπάρκεια στον υποκείμενο μηχανισμό προστασίας του δέρματος που απαιτεί να παίρνουν ειδικά μέτρα φροντίδας του δέρματός τους εφ' όρου ζωής.

Πως επηρεάζει ο καιρός την ατοπική δερματίτιδα;

Έντονος καιρός μπορεί να προκαλέσει έξαρση της ατοπικής δερματίτιδας. Για παράδειγμα, απότομη έκθεση σε κρύο ξηρό αέρα μπορεί να χειροτερεύσει το δέρμα. Το ίδιο είναι πιθανό να συμβεί με τον πολύ ζεστό και υγρό καιρό του καλοκαιριού. Οι γονείς μπορούν να βρουν τρόπους να βοηθήσουν κατά τις αλλαγές του καιρού, πχ βάζοντας κλιματιστικό τις ζεστές μέρες του καλοκαιριού. Το θαλασσινό νερό συχνά βελτιώνει την εικόνα.

Πόσο σοβαρή κατάσταση είναι;

Η ατοπική δερματίτιδα δεν είναι κατάσταση απειλητική για τη ζωή. Ο πιο συνήθης λόγος ανησυχίας είναι μια σοβαρή λοίμωξη του δέρματος ως επιπλοκή. Σοβαρή ατοπική δερματίτιδα σε έξαρση μπορεί να επηρεάζει την διάθεση και την ποιότητα ζωής του παιδιού (ενόχληση στις δραστηριότητές του/ σχολείο, ενόχληση στον ύπνο του). Επιπλέον σοβαρές βλάβες μπορεί να οδηγήσουν σε δημιουργία ουλής.

Θεραπεύεται;

Δεν υπάρχει θεραπεία που να επιφέρει άμεση και μόνιμη ίαση. Ωστόσο, με κατάλληλη θεραπεία και φαρμακευτική αγωγή, η νόσος μπορεί να ελέγχεται ικανοποιητικά και να παραμένει σε ύφεση.

Μπορεί το παιδί να κολυμπάει σε πισίνα με χλώριο;

Ναι. Παρατεταμένη έκθεση στο χλώριο μπορεί να χειροτερεύσει την ατοπική δερματίτιδα του παιδιού. Ωστόσο, εάν πριν το κολύμπι το παιδί βάλει στο δέρμα ένα υποαλλεργικό αντιηλιακό, κάνει ντούζ αμέσως μετά το κολύμπι και απλώσει ενυδατική στο δέρμα του μετά την έξοδο από την πισίνα, η ατοπική του δερματίτιδα συνήθως δεν χειροτερεύει.

Πόσο συχνά πρέπει να κάνει μπάνιο το παιδί;

Το παιδί με ατοπική δερματίτιδα πρέπει να κάνει μπάνιο καθημερινά, και να ενυδατώνει συστηματικά το δέρμα του μετά το μπάνιο. Πιο συχνό μπάνιο όμως από μια φορά τη μέρα μπορεί να βλάψει και δεν συνιστάται.

Εάν περιορίσω την έκθεση του παιδιού σε αλλεργιογόνα, θα φύγει η ατοπική δερματίτιδα;

Τα περισσότερα παιδιά έχουν μια υποκείμενη διαταραχή του δέρματος, έτσι που το έκζεμά τους δεν πρόκειται να εξαφανιστεί ακόμα και αν περιοριστούν όλα τα πιθανά αλλεργιογόνα, όπως κάποιες τροφές κλπ.

Πως αντιμετωπίζεται η ατοπική δερματίτιδα;

Παρά το ότι δεν υπάρχει θεραπεία για την ατοπική δερματίτιδα, η σωστή αντιμετώπιση μπορεί να μειώσει την ξηρότητα και τον ερεθισμό του δέρματος, κάνοντας το παιδί να αισθάνεται πιο άνετα.
Η καθημερινή ενυδάτωση του δέρματος μπορεί να είναι ο πιο αποτελεσματικός τρόπος ελέγχου του εκζέματος και πρέπει να γίνει μέρος της καθημερινής ρουτίνας του παιδιού.

Τα μέτρα καθημερινής περιποίησης για γονείς παιδιού με ατοπική δερματίτιδα είναι:

• Μπάνιο του παιδιού καθημερινά με όχι πολύ ζεστό νερό και χρήση ενυδατικών κρεμών. Το μπάνιο προτιμάται από το ντούζ.
• Χρήση ήπιων σαπουνιών και περιορισμό της χρήσης κανονικών σαπουνιών.
• Χρήση λιπαρών ενυδατικών αλοιφών συχνά στην ημέρα (τουλάχιστον 2 με 3 φορές) κατά της περιόδους ξηρότητας του δέρματος. Αποφυγή λαδιών (βρεφικό κλπ).
• Σωστή συχνή περιποίηση και κόψιμο των νυχιών του παιδιού, ώστε να μην χειροτερεύσει το δέρμα του με το ξύσιμο.
• Ντύσιμο με ελαφρά ρούχα για να αποφεύγεται η εφίδρωση.
• Κάλυψη του δέρματος του παιδιού με μακριά μανίκια και μακριά παντελόνια, ώστε το παιδί να μην ξύνει τις προσβεβλημένες περιοχές.
• Αποφυγή μάλλινων και συνθετικών ρούχων σε άμεση επαφή με το δέρμα του παιδιού. Χρήση βαμβακερών ρούχων.
• Εφαρμογή κρύων υγρών κομπρεσσών και επιθεμάτων στις προσβεβλημένες περιοχές.
• Να αφήνεται το παιδί να παίζει έξω στον ήλιο, αλλά όχι υπερβολικά για να μην αυξηθεί ο κίνδυνος καρκίνου του δέρματος.
• Υγρασία στο σπίτι περίπου 40% αλλά όχι παραπάνω, με χρήση υγραντήρα αν χρειάζεται σε ξηρό καιρό.
• Χρήση κλιματιστικού τις ζεστές μέρες του καλοκαιριού, ώστε να αποφεύγεται η έντονη εφίδρωση.

Σε σοβαρές περιπτώσεις, ο γιατρός μπορεί να προτείνει φαρμακευτικά σκευάσματα για να κατευνάσουν τα συμπτώματα του παιδιού. Συχνά φάρμακα είναι:

• Κορτιζονούχες κρέμες και αλοιφές, ώστε να μειωθεί η φλεγμονή του δέρματος, για μικρή διάρκεια και για καταστολή της έξαρσης. Πρώτα απλώνεται η κορτιζονούχος κρέμα και από πάνω η ενυδατική κρέμα.
• Αντιβιοτικά
• Τοπικοί αναστολείς της καλσινευρίνης (tacrolimus) για πιο μακροχρόνια αντιμετώπιση
• Αντιισταμινικά για να μειωθεί ο κνησμός
• Ανοσοτροποποιητικά από του στόματος συνιστούν την τελευταία επιλογή θεραπείας που μπορεί να μειώσει τα συμπτώματα του εκζέματος, αλλά πρέπει να χρησιμοποιούνται περιορισμένα και με περίσκεψη.
• Κορτιζονούχα από του στόματος, μόνο ως βραχυχρόνια λύση, γιατί έχουν δυνητικά σοβαρές παρενέργειες, όπως καταρράκτη, οστεοπόρωση, υπέρταση και λέπτυνση του δέρματος.

Τέλος, σε περιπτώσεις όπου πιθανολογείται συσχέτιση με τροφική αλλεργία μπορεί να γίνει αποκλεισμός συγκεκριμένων αλλεργιογόνων τροφίμων από τη διατροφή του παιδιού. Σε τέτοιες περιπτώσεις, εάν το παιδί δεν θηλάζει μπορεί να χρησιμοποιηθεί υποαλλεργικό βρεφικό γάλα.

Πόσο πρέπει να διαρκέσει η θεραπεία;

Πολλά παιδιά με ατοπική δερματίτιδα έχουν υποκείμενη ανεπάρκεια στον φραγμό του δέρματος που απαιτεί να φροντίζουν με ειδικό τρόπο το δέρμα τους εφ' όρου ζωής. Θα πρέπει να αποφεύγουν συγκεκριμένους ερεθιστικούς παράγοντες και μπορεί να χρειάζονται ενυδατικές κρέμες καθημερινά. Η διάρκεια της θεραπείας εξαρτάται από την σοβαρότητα της περίπτωσης. Παιδιά με σοβαρή ατοπική δερματίτιδα είναι πιο πιθανό να έχουν ατοπική δερματίτιδα και ως ενήλικες.

Πότε πρέπει να δείτε γιατρό;

• Εάν το παιδί είναι ευερέθιστο και φαίνεται να ενοχλείται πολύ με το δέρμα του
• Εάν το παιδί δεν μπορεί να κοιμηθεί καλά εξαιτίας του δέρματός του
• Εάν οι βλάβες επεκτείνονται
• Εάν το παιδί ανεβάσει πυρετό
• Εάν οι βλάβες φαίνονται μολυσμένες (με υγρό να ρέει, πύον ή κίτρινη κρούστα, πόνο)

Γράφει: Αικατερίνη Αγραφιώτη, Παιδίατρος, Ευρωκλινική Παίδων

Η οξεία βρογχιολίτις (ΟΒ) είναι η συχνότερη λοίμωξη του κατώτερου αναπνευστικού σε παιδιά ηλικίας μέχρι 2 ετών. Τα αίτιά της είναι ιοί, με κύριο (64% των περιστατικών) τον αναπνευστικό συγκυτιακό (RSV), από τον Οκτώβριο έως τον Ιούνιο με κορύφωση την περίοδο Ιανουαρίου - Μαρτίου, οι ρινοϊοί (RV 16%), ο ανθρώπινος μεταπνευμονοϊός (hMPV 9%) τον χειμώνα και την άνοιξη, ο ιός της γρίπης Α και Β και οι αδενοϊοί.

Η κύρια παθοφυσιολογική διαταραχή στην ΟΒ είναι η απόφραξη των κατώτερων αεραγωγών. Η οξεία φλεγμονή στους βρόγχους και στα βρογχιόλια έχει ως συνέπεια το οίδημα και τη νέκρωση των επιθηλιακών κυττάρων, την αυξημένη έκκριση βλέννης, τη διήθηση του τοιχώματος των αεραγωγών από φλεγμονώδη κύτταρα και, τέλος, τον βρογχόσπασμο. Η κλινική εικόνα περιλαμβάνει συμπτώματα από το ανώτερο αναπνευστικό (ρινική συμφόρηση, οξεία μέση ωτίτιδα), ενώ η απόφραξη των περιφερικών αεραγωγών εκδηλώνεται με βήχα, ταχύπνοια, συριγμό, εισολκές. Σπάνια παρατηρείται επιπεφυκίτιδα ή εξάνθημα, ενώ στα βρέφη κάτω των 6 - 8 εβδομάδων, κυρίως στα πρόωρα, μοναδική εκδήλωση μπορεί να είναι οι άπνοιες.

Τα ευρήματα από την ακρόαση των πνευμόνων θυμίζουν πνευμονία (εισπνευστικοί τρίζοντες) και ασθματικό παροξυσμό (εκπνευστικοί συρρίττοντες). Τα παραπάνω έχουν γίνει σημείο ερευνών όσον αφορά στην αντιμετώπιση της ΟΒ.

Η αντιμετώπιση

Η ΟΒ είναι αυτοπεριοριζόμενη νόσος. Η χρήση υγροποιημένου Ο2 όταν υπάρχει υποξαιμία είναι ο μόνος θεραπευτικός χειρισμός που αποδεδειγμένα βελτιώνει την κλινική εικόνα. Από τα συμπαθομιμητικά βρογχοδιασταλτικά, η εισπνεόμενη αδρεναλίνη είναι το επόμενο φάρμακο με καλά αποτελέσματα, ενώ είναι αμφιλεγόμενα τα αποτελέσματα από τη χορήγηση εισπνεόμενης σαλβουταμόλης. Η χορήγηση κορτικοειδών δεν συνιστάται ως αποτελεσματική θεραπεία σε όλες τις περιπτώσεις ΟΒ.

Προβληματισμοί υπάρχουν για το αν η κλινική βαρύτητα της νόσου τροποποιείται από τη χορήγηση κορτικοειδών για τους παρακάτω λόγους:

1. H ΟΒ μιμείται ως κλινική εικόνα τον ασθματικό παροξυσμό παιδιών με βρογχικό άσθμα (ΒΑ).
2. Υπάρχει περίπτωση να αποτελεί την πρώτη εκδήλωση ΒΑ εφόσον:

• 50% - 80% των παιδιών με βρογχικό άσθμα εμφανίζει τα πρώτα συμπτώματα στην προσχολική ηλικία.
• Οι ιογενείς λοιμώξεις είναι η συχνότερη αιτία εξάρσεων του ΒΑ στα ασθματικά παιδιά.

3. Μετά το πρώτο επεισόδιο βρογχιολίτιδας πολλά βρέφη παρουσιάζουν υποτροπιάζοντα επεισόδια συριγμού.

Δημοσιευμένες μελέτες καταλήγουν στο ότι η χορήγηση κορτικοειδών σε οποιαδήποτε μορφή (εισπνεόμενα, από του στόματος ή συστηματικά χορηγούμενα) δεν επηρεάζει την κλινική εικόνα, ούτε τη διάρκεια νοσηλείας των ασθενών με ΟΒ. Ο λόγος είναι ότι κυρίως ο RSV και ο RV προκαλούν απώλεια της κινητικότητας των κροσσών των κυττάρων του βρογχικού επιθηλίου και τελικά νέκρωσή τους.
Όσο μικρότερη είναι η ηλικία του ασθενούς τόσο σοβαρότερη είναι η βλάβη στο αναπνευστικό επιθήλιο, ίσως γι' αυτό είναι φτωχή και η ανταπόκριση στα κορτικοειδή.

Ενδεδειγμένες περιπτώσεις

Ίσως τα παραπάνω ερμηνεύουν σε έναν βαθμό την ανάγκη χρήσης κορτικοειδών στη σοβαρή ΟΒ και σε επικείμενη αναπνευστική ανεπάρκεια.
Βρέφη που παρουσιάζουν επανειλημμένα επεισόδια συριγμού μετά το πρώτο επεισόδιο αντιμετωπίζονται με βάση τις Διεθνείς Ομοφωνίες, όπως και παιδιά προσχολικής ηλικίας τίθενται σε προφυλακτική αγωγή για ΒΑ (χρήση εισπνεόμενων κορτικοειδών) σύμφωνα με τα κριτήρια της Tuscon.

Συμπερασματικά, η χορήγηση κορτικοειδών στην ΟΒ συζητείται σε βρέφη με πρώτο επεισόδιο συριγμού και σοβαρή κλινική εικόνα. Επίσης, χορηγούνται ως προφυλακτική αγωγή σε επανειλημμένα επεισόδια σύμφωνα με τις Διεθνείς Ομοφωνίες.

Γράφει: Δρ Ιωάννης Κ. Δημητρίου, Διευθυντής Ορθοπαιδικού Τμήματος, Ευρωκλινική Παίδων

Το ανάστημα προσδιορίζεται και καθορίζεται από πολλούς παράγοντες. Αυτοί είναι γενετικοί, περιβαλλοντικοί, παθολογικοί (κληρονομικοί ή επίκτητοι) αλλά και φυλετικοί.

Το οργανικό σύστημα που έχει άμεση σχέση με το ανάστημα και δια του οποίου πραγματοποιείται η πολύπλοκη διαδικασία της ανάπτυξης, είναι το σκελετικό, δηλαδή ο σκελετός. Οι ρυθμοί αύξησης του σκελετού είναι υψηλοί κατά την βρεφική ηλικία, επιβραδύνονται κατά την παιδική και επιταχύνονται στο μέγιστο βαθμό κατά την εφηβεία. Η βασική έκφανση της διαδικασίας αύξησης του αναστήματος είναι η σε μήκος αύξηση των μακρών κυρίως οστών (μηριαίου και την κνήμης- περόνης). Η αύξηση του σκελετού γίνεται με την λειτουργία του ειδικού οργάνου αυξήσεως που βρίσκεται στα άκρα των μακρών οστών (εγγύς των αρθρώσεων) και ονομάζεται «αυξητική πλάκα».
Στην περιοχή αυτή τα χονδροκύτταρα συνθέτουν χόνδρο που τελικά οστεοποιείται με αποτέλεσμα την εναπόθεση- προσθήκη στο υπάρχον οστούν και αύξηση του μήκους. Στην διαδικασία αυτή μετέχουν ορμόνες και άλλοι παράγοντες. Πολλά γενικευμένα νοσήματα ή και σύνδρομα ενοχοποιούνται για την ενδομήτρια και εξωμήτρια αναστολή ή επιβράδυνση της αυξήσεως με επικρατούντα τα ενδοκρινολογικά νοσήματα. Υπάρχει όμως και μια ομάδα παιδιών στα οποία δεν ανευρίσκεται σαφής αιτία και περιγράφεται σαν «ιδιοπαθές κοντό ανάστημα».
Όλοι μας αντιμετωπίζουμε καθημερινά το ερώτημα που εκφράζει άγχος και αγωνία των γονέων και κυρίως της μητέρας:

Στα ερωτήματα αυτά μόνο κατά προσέγγιση μπορούμε να απαντήσουμε.

Υπάρχει θεραπεία; Υπάρχει δυνατότητα να δώσουμε στο κοντό παιδί το επιθυμητό ύψος ή τουλάχιστον κάποιο ύψος;

Οι δυνατότητές μας δυστυχώς είναι περιορισμένες και περιλαμβάνουν συντηρητικά μέσα με χορήγηση φαρμάκων (αυξητική ορμόνη κ.λπ.) και χειρουργικά μέσα με την μορφή της επιμήκυνσης των μακρών οστών των κάτω άκρων (μηριαίων και κνημών). Η διαδικασία αυτή είναι αρκετά χρονοβόρα και υποβάλλει το άτομο σε έντονη ψυχική δοκιμασία, η οποία επιπροστίθεται στην προϋπάρχουσα ψυχολογική επιβάρυνση και του αισθήματος μειονεκτικότητας λόγω του κοντού αναστήματος. Οι επιπλοκές όμως είναι πάρα πολλές και κάνουν τα πράγματα περισσότερο περίπλοκα. Φαίνεται όμως ότι κάποιο φως υπάρχει στο βάθος του τούνελ. Η έρευνα σε μοριακό- γενετικό επίπεδο προχωράει με γρήγορους ρυθμούς πάνω στην λειτουργία της αυξητικής πλάκας των μακρών οστών. Έτσι αφού μελετηθεί με κάθε λεπτομέρεια η δράση της, τότε ασφαλώς θα υπάρξει και η αναμενόμενη δυνατότητα παρέμβασης με προοπτική την αντιμετώπιση του προβλήματος «παιδί με κοντό ανάστημα».

Γράφει: Δρ. Θεοδώρα Λιακοπούλου - Τσιτσιπή, Διευθύντρια Παιδιατρικού Τμήματος Ευρωκλινικής Παίδων

Ο σίδηρος είναι ένα σημαντικό στοιχείο στο μεταβολισμό του ανθρώπινου οργανισμού. Εκτός από τον κύριο ρόλο που παίζει στη μεταφορά και αποθήκευση του οξυγόνου συμμετέχει επίσης σ'ένα μεγάλο αριθμό σημαντικών βιοχημικών διαδικασιών και τη σύνθεση DNA.

Οι Αρχαίοι Έλληνες, οι Αιγύπτιοι και οι Ρωμαίοι αναγνώριζαν τις θεραπευτικές ιδιότητες του σιδήρου και ο Γαληνός το 2ο μ.Χ. αιώνα τον χαρακτήριζε «τονωτικό» δώρο του Θεού Άρη, ενώ μόλις τον 17ο αιώνα ο Άγγλος Sydenham περιέγραψε τα θεραπευτικά αποτελέσματα του σιδήρου στην αντιμετώπιση της Χλώρωσης.

Το οξυγόνο φθάνει από τους πνεύμονες στους διάφορους ιστούς μέσω της αιμοσφαιρίνης για τη σύνθεση της οποίας απαιτείται σίδηρος. Όταν τα αποθέματα του σιδήρου εξαντληθούν μειώνεται η παραγωγή της αιμοσφαιρίνης και εμφανίζεται σιδηροπενική αναιμία με συμπτώματα έλλειψης οξυγόνου στους ιστούς. Επηρεάζεται ο μεταβολισμός υδατανθράκων και λιπών άρα και η παραγωγή ενέργειας, η κατάσταση των μυών, η εγκεφαλική και νοητική λειτουργία. Πρόσφατες μελέτες συσχετίζουν την έλλειψη σιδήρου με διαταραχές ύπνου, τη νοητική και ψυχοσωματική εξέλιξη των παιδιών. Φαίνεται ότι σε βρέφη και παιδιά μέχρι την ηλικία των 5 χρονών η σιδηροπενική αναιμία και πιθανόν και η σιδηροπενία μπορεί να οδηγήσουν σε νευροαναπτυξιακές διαταραχές και διανοητική καθυστέρηση που μπορεί να είναι και μη αναστρέψιμες.

Η ακεραιότητα του επιθηλίου που καλύπτει τους διάφορους βλεννογόνους και η λειτουργία του αμυντικού συστήματος διασφαλίζονται από την επάρκεια του σιδήρου. Έτσι έλλειψη σιδήρου προκαλεί βλάβες στους βλεννογόνους (π.χ. χειλίτιδα - γλωσσίτιδα ) και συχνές λοιμώξεις στα παιδιά.

Ο οργανισμός μας προκειμένου να διασφαλίσει τα απαραίτητα επίπεδα σιδήρου αλλά και να αποφύγει την τοξική δράση του σε περίσσεια έχει αναπτύξει έναν πολύπλοκο μηχανισμό. Μελέτες τόσο στα παιδιά όσο και στους ενήλικες έδειξαν ότι ο εντερικός βλεννογόνος παίζει ρυθμιστικό ρόλο στην απορρόφηση του σιδήρου. Όταν τα αποθέματα του σιδήρου είναι άφθονα η απορρόφηση ελαττώνεται ενώ αντίθετα όταν τα αποθέματα είναι περιορισμένα αυξάνεται. Τους πρώτους μήνες της ζωής που τα βρέφη έχουν άφθονα αποθέματα σιδήρου το ποσοστό που απορροφάται από το έντερο είναι μικρό ενώ ένα μεγαλύτερο ποσοστό απορροφάται κατά τους επόμενους μήνες που τα αποθέματα έχουν ελαττωθεί. Γι' αυτό κατά τη διάρκεια της βρεφικής ηλικίας ο συμπληρωματικός σίδηρος χρησιμοποιείται καλύτερα όταν χορηγείται για αποδεδειγμένη έλλειψή του παρά για την πρόληψη της σιδηροπενίας. 

Η απέκκριση του σιδήρου γίνεται κυρίως από την πεπτική οδό με την απολέπιση των κυττάρων του εντερικού βλεννογόνου ενώ μικρή ποσότητα αποβάλλεται επίσης από τον ιδρώτα και το ουροποιητικό σύστημα.

Ο σίδηρος αποθηκεύεται στον οργανισμό με μορφή μη τοξική και χρήσιμη σε περιόδους έλλειψης. Όταν η πρόσληψη σιδήρου δεν επαρκεί για να καλύψει τις ανάγκες του αρχικά αδειάζουν οι αποθήκες του (σιδηροπενία) και σε δεύτερη φάση προκύπτει αναιμία (σιδηροπενική αναιμία).

Η έλλειψη σιδήρου είναι η πιο συχνή αιτία αναιμίας στα παιδιά.

Πόσο συχνή είναι η έλλειψη σιδήρου;

Η σιδηροπενία και η σιδηροπενική αναιμία είναι συχνότερη στις περιόδους που έχουμε γρήγορη σωματική ανάπτυξη όπως είναι τα πρώτα 2 χρόνια της ζωής αλλά και η εφηβεία. Από μελέτες που έχουν γίνει και στη χώρα μας φαίνεται ότι η συχνότητα της σιδηροπενικής αναιμίας στις ηλικίες που προαναφέρθηκε κυμαίνεται στο 2-3% και της σιδηροπενίας στο 15-30% περίπου ή περισσότερο (ανάλογα με την ηλικία και την περιοχή).

Ο βασικός βιολογικός δείκτης που χρησιμοποιείται στη διάγνωση της σιδηροπενίας είναι η φερριτίνη ορού. Είναι ένας αξιόπιστος δείκτης των αποθηκών σιδήρου. Ο σίδηρος ορού αν και συχνά χρησιμοποιούμενος δεν είναι αξιόπιστος δείκτης διότι επηρεάζεται από πολλαπλούς παράγοντες όπως το φύλο, η ηλικία, η λήψη τροφής και άλλοι.

Αίτια σιδηροπενίας στην παιδική ηλικία

Ποια παιδιά παρουσιάζουν αυξημένο κίνδυνο εμφάνισης σιδηροπενίας;

Εργαστηριακός έλεγχος

Προληπτικός έλεγχος απαιτείται σε όλα τα παιδιά 1-2 χρόνων και στα παιδιά υψηλού κινδύνου σε τακτικά διαστήματα ( τουλάχιστον μέχρι το 5ο έτος ηλικίας ). Μαζικός έλεγχος συνιστάται ανά έτος σε εφήβους με κακές διαιτητικές συνήθειες, στα κορίτσια μετά την έναρξη της εμμήνου ρύσης και σε εφήβους που αθλούνται συστηματικά. Ο έλεγχος περιλαμβάνει Γενική αίματος και Φερριτίνη ορού μακριά από εμπύρετο νόσημα (ένα μήνα μετά).

Πρόληψη - θεραπεία

Η αντιμετώπιση του προβλήματος της σιδηροπενίας πρέπει να επικεντρωθεί στην πρωτογενή πρόληψη η οποία επιτυγχάνεται με την αποκλειστική χρήση μητρικού γάλακτος ή εμπλουτισμένων βρεφικών γαλάκτων, την εξασφάλιση διαιτολογίου πλούσιου σε τροφές με σίδηρο και βέβαια την ανάπτυξη σωστών διαιτητικών συνηθειών στα παιδιά και τους εφήβους όπως κόκκινο κρέας, φυτικές τροφές πλούσιες σε σίδηρο (φακές – σπανάκι) σε συνδυασμό με βιταμίνη C (φυσικός χυμός πορτοκαλιού). Αποφυγή ακραίων διαιτητικών συνηθειών (χορτοφαγία, ακραίες δίαιτες αδυνατίσματος). Σε ομάδες παιδιών με ιδιαίτερα αυξημένο κίνδυνο ανάπτυξης σιδηροπενίας χορηγείται προληπτικά ποσότητα σιδήρου σε καθημερινή βάση. Σε περίπτωση αναιμίας χορηγείται σίδηρος σε δοσολογία που εξαρτάται από τη βαρύτητα και την ανεκτικότητα του φαρμάκου, τουλάχιστον για 2 μήνες και πάντα με συνταγή παιδιάτρου. Συμπερασματικά η σιδηροπενία παραμένει μια συχνή στερητική κατάσταση και είναι ιδιαίτερα εμφανής στη βρεφική και την εφηβική ηλικία, λόγω των σημαντικών απαιτήσεων που δημιουργεί η ταχεία ανάπτυξη του οργανισμού. Η πρόληψη με κατάλληλες διαιτητικές παρεμβάσεις ή και χορήγηση σιδηρούχων σκευασμάτων είναι απαραίτητο στοιχείο της σωστής ιατρικής παρακολούθησης.

Δρ. Θεοδώρα Λιακοπούλου - Τσιτσιπή
Διευθύντρια Παιδιατρικού Τμήματος Ευρωκλινικής Παίδων