Το σταφύλι, ο καρπός τις ευλογημένης αμπέλου, βρίσκει πρόσφορο έδαφος στην Ελλάδα. Η κύρια ποικιλία σταφυλιού που ευδοκιμεί στην Ελλάδα είναι η σουλτανίνα και η κορινθιακή σταφίδα. Το ελληνικό έδαφος προσφέρεται για την ανάπτυξη πολλών διαφορετικών ποικιλιών σταφυλιού. Ορισμένα από αυτά προσφέρονται για βρώση ενώ άλλα χρησιμοποιούνται για την παραγωγή οίνου. Το έδαφος της κάθε περιοχής μπορεί να φιλοξενήσει ορισμένες ποικιλίες και να προσφέρει την καλύτερη δυνατή ποιότητα καρπού. Οι ποικιλίες σταφυλιού χωρίζονται με βάση το χρώμα τους σε λευκές, ερυθρωπές και ερυθρές.

Λευκές ποικιλίες:

• ΑΘΗΡΙ (Ποικιλία πρώιμης ωρίμανσης που συναντάτε κυρίως στα νησιά του νότιου Αιγαίου και στη Χαλκιδική).
• ΑΣΥΡΤΙΚΟ (Πολυδυναμική ποικιλία από τις πιο αξιόλογες της Μεσογείου. Λίκνο της η Σαντορίνη).
• ΒΗΛΑΝΑ (Η ευγενική λευκή ποικιλία της Κρήτης)
• ΜΑΛΑΓΟΥΖΙΑ (Λευκή ποικιλία έντονα αρωματική, με καταγωγή την ορεινή Ναυπακτία).
• ΜΟΣΧΑΤΟ ΑΣΠΡΟ (Αρχαιοελληνική ποικιλία ευρύτατα διαδεδομένη. Καλλιεργείται στην Σάμο, Ρόδο, Κεφαλονιά και Ρίο Πατρών)
• ΝΤΕΜΠΙΝΑ (Λευκή ποικιλία με καταγωγή την Ήπειρο).
• ΡΟΜΠΟΛΑ (Καλλιεργείται κυρίως στην Κεφαλονιά).
• ΣΑΒΒΑΤΙΑΝΟ (Η πλέον διαδεδομένη λευκή ποικιλία στη Ελλάδα και κυρίως στους αμπελώνες της Κεντρικής Ελλάδας).

Ερυθρωπές ποικιλίες

• ΜΟΣΧΟΦΙΛΕΡΟ (Ερυθρωπή ποικιλία η οποία συναντάτε στο γεωγραφικό διαμέρισμα της Πελοποννήσου).
• ΡΟΔΙΤΗΣ (Ποικιλία με πολλές παραλλαγές, από τις πιο διαδεδομένες στον Ελληνικό χώρο).

Ερυθρές ποικιλίες

• ΑΓΙΩΡΓΙΤΙΚΟ (Γνωστό και ως "Μαύρο Νεμέας", θεωρείται η πιο αξιόλογη ερυθρή ποικιλία της νότιας Ελλάδας).
• ΚΟΤΣΙΦΑΛΙ (Η ευγενική ερυθρή ποικιλία της Κρήτης).
• ΛΗΜΝΙΟ (Αρχαία Ελληνική ποικιλία, την βρίσκουμε στην Λήμνο και την Χαλκιδική).
• ΜΑΝΤΗΛΑΡΙΑ (Καλλιεργείται κυρίως στα νησιά του Αιγαίου, Πάρο, Σαντορίνη, Ρόδο, την Κρήτη και την υπόλοιπη Ελλάδα).
• ΜΑΥΡΟΔΑΦΝΗ (Η αρωματική αυτή ποικιλία καλλιεργείται κυρίως στην Πάτρα και στην Κεφαλονιά).
• ΝΕΓΚΟΣΚΑ (Η ιδιαίτερη ποικιλία της Γουμένισσας, με το έντονο ιώδες χρώμα και το χαρακτηριστικό άρωμα).
• ΞΙΝΟΜΑΥΡΟ (Η πιο αξιόλογη ερυθρή ποικιλία της Βόρειας Ελλάδας).

ΔΙΑΤΡΟΦΙΚΗ ΑΞΙΑ ΤΟΥ ΣΤΑΦΥΛΙΟΥ

Τα σταφύλια αποδίδουν ενέργεια ίση 80 Kcal ανά 100 γρ., περιέχουν σάκχαρα και φυτικές ίνες, ενώ αποτελούν πηγή βιταμίνης C, Κ, Β6, θειαμίνης καθώς και των ιχνοστοιχείων μαγνήσιο και κάλιο.
Η ιδιαίτερη διατροφική αξία προκύπτει από την υψηλή περιεκτικότητα του σταφυλιού σε φυτοχημικές, αντιοξειδωτικές ουσίες όπως οι πολυφαινόλες. Συγκεκριμένα το σταφύλι αποτελεί εξαιρετική πηγή πανίσχυρων αντιοξειδωτικών, όπως η ρεσβερατρόλη και η κερκετίνη. Όσο πιο ζωηρό και ερυθρό είναι το χρώμα του σταφυλιού, τόσο μεγαλύτερη η περιεκτικότητα του σε ρεσβερατρόλη και κερκετίνη.

Η κατανάλωση των συγκεκριμένων ουσιών φαίνεται από μελέτες ότι συμμετέχει στη μείωση του κινδύνου εμφάνισης καρδιαγγειακών νοσημάτων. Οι κύριοι μηχανισμοί με τους οποίους φαίνεται να δρουν οι παραπάνω αντιοξειδωτικές ουσίες είναι:

1. μείωση των σχηματισμό θρόμβων.
2. προστασία της LDL- χοληστερόλης από την σύνδεση με ελεύθερες ρίζες. Αυτό έχει ως αποτέλεσμα να περιορίζεται η καταστροφή- σκλήρυνση των αρτηριών από τη δράση της LDL- χοληστερόλης.

ΤΟ ΓΑΛΛΙΚΟ ΠΑΡΑΔΟΞΟ

Είναι γνωστό ότι ο γαλλικός πληθυσμός ακολουθεί δίαιτα πλούσια σε ζωικό- κορεσμένο λίπος. Δίαιτες πλούσιες σε λίπος και συνήθειες όπως το κάπνισμα αποτελούν παράγοντες κινδύνου για την εμφάνιση καρδιαγγειακών νοσημάτων. Οστόσω οι Γάλλοι παρά το γεγονός ότι διαθέτουν τις παραπάνω συνήθειες έχουν χαμηλό κίνδυνο για εμφάνιση καρδιαγγειακών νοσημάτων σε σχέση με άλλους πληθυσμούς. Έρευνες που πραγματοποιήθηκαν με δείγμα από το γαλλικό πληθυσμό δείχνουν ότι τα σταφύλια και τα προϊόντα τους όπως το κρασί και ο χυμός του σταφυλιού προστατεύουν το συγκεκριμένο πληθυσμό από την υψηλή σε λίπος δίαιτα που εφαρμόζει.

Πέρα από τη δράση τους έναντι των καρδιαγγειακών παθήσεων, οι παραπάνω φυτοχημικές ουσίες φαίνεται να συμμετέχουν στην πρόληψη ορισμένων μορφών καρκίνου και ορισμένων χρόνιων εκφυλιστικών νόσων όπως η νόσος του Alzheimer. Επιπλέον αρκετές μελέτες παρουσιάζουν την αντιμικροβιακή δράση των σταφυλιών κυρίως έναντι σε παθογόνα βακτήρια που εισάγονται στον οργανισμό μέσω της τροφής όπως το E. Coli, η Salmonella typhimurium και η Listeria monocytogenes.

Προτεινόμενη καταναλισκόμενη ποσότητα

Στα πλαίσια της Μεσογειακής Δίαιτας προτείνεται η κατανάλωση 3-4 φρούτων την ημέρα. Ένα φρούτο ισοδυναμεί με 10-12 ρόγες σταφύλι. Είναι καλό να υπάρχει ποικιλία στα φρούτα που καταναλώνονται, γι' αυτό μπορείτε να χρησιμοποιήσετε το σταφύλι σαν συστατικό μιας πολύχρωμης φρουτοσαλάτας. Έτσι γίνεται εφικτό να πάρουμε από το πιάτο μας ποικιλία βιταμινών, ιχνοστοιχείων και αντιοξειδωτικών ουσιών που μας προσφέρει το κάθε φρούτο ξεχωριστά.

Οι υπερτροφές έχουν γίνει πολύ της μόδας την τελευταία δεκαετία. Όχι μόνο γιατί οι διατροφικές μας συνήθειες έχουν αλλάξει προς το χειρότερο και άρα οι ανάγκες μας σε σούπερ ωφέλιμες τροφές έχουν αυξηθεί, αλλά και γιατί ένα σθεναρό μάρκετινγκ προωθεί κάθε είδους συμπληρώματα διατροφής, μια αγορά που αναπτύσσεται διαρκώς.

Είναι κατανοητό, βέβαια, ότι δεν είναι εύκολο να βρεις φρέσκα «berries» του Αμαζονίου! Όμως, πολλές από τις υπερτροφές υπάρχουν ήδη στο τραπέζι μας εδώ και αιώνες. Κόκκινο κρασί, σκόρδο, ντομάτα και σαρδέλα και άλλα «ταπεινά» τρόφιμα της λαϊκής αγοράς σήμερα αναγνωρίζονται για την υψηλή διατροφική αξία, τις αντιοξειδωτικές ιδιότητες, τη χρησιμότητα τους στον έλεγχο της χοληστερίνης ή της πίεσης...

Οι «εδώδιμες»

Κόκκινο κρασί:  Ενα ποτήρι κόκκινο κρασί (τονίζουμε, ένα!) έχει αποδειχθεί από σειρά ερευνών ότι είναι ευεργετικό για την υγεία. Κι αυτό κυρίως λόγω της ρεσβερατρόλης. Τα αποτελέσματα δείχνουν ότι η ρεσβερατρόλη (που βρίσκεται σε μεγάλες συγκεντρώσεις στα κουκούτσια και τη φλούδα των κόκκινων σταφυλιών) έχει ισχυρή αντιοξειδωτική δράση, μειώνει τους κινδύνους για στεφανιαία νόσο και γενικά μειώνει σημαντικά τη δημιουργία φλεγμονών που οδηγούν σε καρδιακές παθήσεις, σε εγκεφαλικά επεισόδια και σε διαβήτη τύπου II. Οι μελέτες συνεχίζονται, καθώς φαίνεται ότι η μαγική ουσία μπορεί να προλαμβάνει και κάποιες μορφές καρκίνου...

Ντομάτα:  Η λέξη κλειδί εδώ είναι το λυκοπένιο: ουσία με ισχυρές αντιοξειδωτικές ιδιότητες, εξουδετερώνει την καταστροφική επίδραση των ελεύθερων ριζών στον οργανισμό. Φαίνεται, λοιπόν, ύστερα από μελέτες, ότι το λυκοπένιο προφυλάσσει από διάφορες μορφές καρκίνου, όπως του προστάτη, του μαστού, του ενδομητρίου, των πνευμόνων και του παγκρέατος. Οι ντομάτες είναι επίσης εξαιρετική πηγή βιταμινών A, C, Ε και Κ, μετάλλων και ιχνοστοιχείων. Σημειώστε, πάντως, ότι η απορρόφηση και η συγκέντρωση του λυκοπενίου φαίνεται να είναι υψηλότερη όταν η ντομάτα είναι μαγειρεμένη.

Ρόδι:  Από παλιά το ρόδι το είχαμε για πολύ γούρικο! Σήμερα γνωρίζουμε και το γιατί: περιέχει μεγάλη συγκέντρωση αντιοξειδωτικών ουσιών (3 φορές μεγαλύτερη από το κόκκινο κρασί). Για να μην επαναλαμβανόμαστε, όπου ακούτε αντιοξειδωτικά να σκέφτεστε οφέλη για την υγεία, τη μακροζωία, την καρδιά, το μυαλό, το δέρμα και πιθανές αντικαρκινικές δράσεις... Το ρόδι είναι επίσης πλούσιο σε βιταμίνες C, Α, Ε, σίδηρο, κάλιο και έχει υψηλές ποσότητες φυτικών ινών, ενώ είναι χαμηλής περιεκτικότητας σε θερμίδες. Γούρι, γούρι!

Σκόρδο:  Παραδοσιακό «γιατρικό» που αποδεικνύεται όλο και πιο θαυματουργό από τις σύγχρονες μελέτες. Το σκόρδο (όταν τεμαχίζεται ή μασιέται) εκλύει θειούχες ενώσεις, με κυριότερη την αλυσίνη, στην οποία οφείλει και τις αντιμικροβιακές του ιδιότητες. Συγκεκριμένα, ενισχύει την παραγωγή λευκών αιμοσφαιρίων (δηλαδή, το ανοσοποιητικό) και προστατεύει από λοιμώξεις, ιώσεις, μικρόβια και βακτήρια. Επί πλέον, προστατεύει την καρδιά, μειώνει την κακή χοληστερίνη, την πίεση και τα τριγλυκερίδια. Οι τελευταίες έρευνες εστιάζουν στις πιθανές δράσεις της αλυσίνης στην πρόληψη ορισμένων μορφών καρκίνου! Πάντως, επειδή έχει αντιπηκτικές ιδιότητες και μπορεί να προκαλέσει αλλεργίες, το σκόρδο δεν κάνει για όλους, ενώ η σωστή «δοσολογία» είναι μια σκελίδα την ημέρα.

Μπρόκολο:  Το μπρόκολο δεν είναι ένα απλό ζαρζαβατικό. Αποτελεί μία από τις πιο πλούσιες πηγές βιταμίνης C, βιταμίνης Β1, Β2, Β3, Β5, Β6, Β9, Β12 και Α. Επίσης, περιέχει ασβέστιο, σίδηρο, μαγνήσιο, φώσφορο, κάλιο και ψευδάργυρο και μάλιστα σε μεγάλες συγκεντρώσεις. Το νεότερο γι' αυτή την πλούσια σε ουσίες και πενιχρή σε θερμίδες τροφή είναι ότι τονώνει σημαντικά το ανοσοποιητικό, ενώ κάποια συστατικά του (η σουλφοραφάνη και η ινδόλη-3(Ι) φαίνεται ότι έχουν σημαντική προληπτική δράση έναντι διαφόρων μορφών καρκίνου.

Καρύδια:  Ναι, είναι θερμιδικές... βόμβες, αλλά είναι επίσης και μία από τις καλύτερες φυτικές πηγές πρωτεΐνης. Είναι πλούσια σε φυτικές ίνες, βιταμίνες του συμπλέγματος Β, μαγνήσιο και αντιοξειδωτικά συστατικά. Επί πλέον τα καρύδια, όπως και οι περισσότεροι ξηροί καρποί, περιέχουν σημαντικές ποσότητες φυτικών στερολών, καθώς και μονοακόρεστων και πολυακόρεστων λιπαρών οξέων. Ειδικά όσον αφορά τα γνωστά και δημοφιλή ω-3, τα καρύδια είναι τα πρώτα μεταξύ των ξηρών καρπών. Οι ουσίες που περιέχονται στα καρύδια φαίνεται, μέσα από πολύχρονες επιστημονικές μελέτες, ότι προστατεύουν από καρδιαγγειακές παθήσεις, από πέτρες στη χολή και μειώνουν τον κίνδυνο εμφάνισης καρκίνου.

Βασιλικός πολτός:  Τροφή για... βασίλισσες (μέλισσες), γνωστή από την αρχαιότητα για τη θρεπτική της αξία. Ο βασιλικός πολτός περιέχει τόσες βιταμίνες, μέταλλα, ιχνοστοιχεία και αμινοξέα, που θα χρειαζόμασταν μισή σελίδα να τα παραθέσουμε! Θεωρείται υπερτροφή που ενεργεί σαν ρυθμιστικός παράγοντας, εξισορροπώντας τις λειτουργίες του οργανισμού. Του αποδίδονται δε ιδιότητες πανάκειας: ανοίγει την όρεξη, τονώνει τον οργανισμό, τη μνήμη, την αντοχή, τη λίμπιντο, τις άμυνες του οργανισμού, κάνει καλό στο δέρμα, στο στομάχι, στην αρθρίτιδα, στην αϋπνία, στην κλιμακτήριο, στην κατάθλιψη, στις αιμορροΐδες... Γίνεται; Αρκετοί ειδικοί βρίσκουν υπερβολικό αυτό το «διά πάσαν νόσον» μάρκετινγκ. Πάντως, η θρεπτική αξία του είναι αναμφισβήτητη.

Μαστίχα:  Είναι μαγική και είναι και «δική» μας! Η μαστίχα Χίου, αυτό το αρωματικό ρετσίνι, περιέχει δύο πολύ σημαντικά οξέα, το ουρσολικό και το ολεανολικό: σ' αυτά οφείλει την ισχυρή αντιφλεγμονώδη της δράση σε περιοδοντίτιδες, οισοφαγίτιδες, γαστρίτιδες, δωδεκαδακτυλικό έλκος, κολίτιδες και αιμορροΐδες. Γενικά είναι μοναδική η προσφορά της στο γαστρεντερικό, από τη δυσπεψία μέχρι και τον καρκίνο του εντέρου - η αντιμικροβιακή της δράση «τσακίζει» το βακτηρίδιο Helicobacter Pylori που αποδείχτηκε ο κύριος αίτιος του έλκους, αλλά και από τους ενόχους για τον καρκίνο του εντέρου. Ομως, η μαστίχα που μασάγαμε παιδιά κάνει επίσης καλό στα νεφρά, το ήπαρ, το δέρμα, ρίχνει τη χοληστερίνη, μαλακώνει το βήχα, είναι αιμοστατική, θεωρείται ιδανική για τις παιδικές διάρροιες!

Ακτινίδιο:  Το μικρό πράσινο φρούτο διαθέτει περισσότερη βιταμίνη C από το πορτοκάλι και κάλιο όσο και η μπανάνα! Επίσης, είναι πλούσιο σε μαγνήσιο, φώσφορο, β-καροτίνη και ιχνοστοιχεία, ενώ οι φυτικές ίνες που περιέχει διασφαλίζουν την εύρυθμη λειτουργία του εντέρου και το έχουν κάνει αγαπημένο... πρωινό για πολλές κυρίες! Γεμάτο βιταμίνες και αντιοξειδωτικά, το ακτινίδιο είναι ασπίδα για την άμυνα του οργανισμού. Στα θετικά που του αποδίδουν ποικίλες έρευνες περιλαμβάνεται το ότι προλαμβάνει τις θρομβώσεις, αλλά και το άσθμα, ειδικά το παιδικό, και ότι συντελεί στη βελτίωση της όρασης. Σημαντικό, βέβαια, να τρώγεται μόλις κοπεί, όσο διατηρούνται οι βιταμίνες.

Oι... «αποικιακές»

ACAI (Ακάι ή πιο σωστά ασάι):  Η τελευταία λέξη στα «μούρα-υπερκαρπούς» έρχεται από τη Βραζιλία. To acai είναι ένα μούρο με σκούρο μοβ χρώμα, που συλλέγεται από φοινικόδεντρα του Αμαζονίου. Ενισχύει το ανοσοποιητικό σύστημα και χαρίζει υγεία και ευεξία. Προστατεύει τον οργανισμό από τη γήρανση και τις ελεύθερες ρίζες. Εχει τεράστια συγκέντρωση σε αντιοξειδωτικές ουσίες (ανθοκυανίνες), μονοακόρεστα λιπαρά (ωμέγα 3,6,9), φυτοστερόλες, φυτικές ίνες, συμπλέγματα αμινοξέων και μετάλλων. Συγκεκριμένα, έχει 10 φορές περισσότερα αντιοξειδωτικά από το κόκκινο σταφύλι και 30 φορές περισσότερες ανθοκυανίνες από το κόκκινο κρασί. Συμβάλλει στη μέγιστη υγεία του καρδιαγγειακού και του πεπτικού συστήματος και στην καλή υγεία των μυών.

GOJI BERRY (Γκότζι):  Τα τελευταία χρόνια στην Καλιφόρνια τα γκότζι έχουν γίνει το νέο σνακ των υγιεινιστών. Στην Ασία, πάντως, απ' όπου προέρχονται, είναι πολύ γνωστοί θρεπτικοί καρποί, ενώ στην παραδοσιακή κινέζικη ιατρική χρησιμοποιούνται και στη σύνθεση φαρμάκων. Τα γκότζι, που μοιάζουν με μούρα, έχουν τεράστια περιεκτικότητα σε αντιοξειδωτικά: περισσότερη βιταμίνη C από τα πορτοκάλια, περισσότερη Β-καροτίνη από τα καρότα και περισσότερο σίδηρο από το κόκκινο κρέας. Ακόμα πιο σημαντικό, σε αντίθεση με πολλά υπερτρόφιμα, είναι συμπαθητικά σε γεύση! Με όλη αυτή τη συγκέντρωση ωφέλιμων συστατικών, ενισχύουν το ανοσοποιητικό, βελτιώνουν την όραση, προστατεύουν το συκώτι, βελτιώνουν την κυκλοφορία του αίματος, αυξάνουν τη γονιμότητα, ενδυναμώνουν τα νεφρά και θεωρούνται κορυφαία σε αντιοξειδωτική -και, άρα, αντιγηραντικη δράση.

ΙΠΠΟΦΑΕΣ:  Γνωστό από την αρχαιότητα, είναι ο καρπός θάμνου που φύεται σε Ευρώπη και Ασία. Παρότι δεν μπορούμε να επιβεβαιώσουμε αν το έτρωγαν οι στρατιές του Μεγάλου Αλέξανδρου ή αν το χρησιμοποιούσαν οι πολεμιστές του Τζένκινς Χαν, όπως λένε οι φήμες, ως τροφή περιέχει υψηλή ποιότητα ενεργών συστατικών για τον άνθρωπο. Το ιπποφαές περιέχει βιταμίνη C (15 φορές περισσότερη από το πορτοκάλι), μεγάλο μέρος καροτενοειδών και βιταμίνη Ε, μεταλλικά στοιχεία, αμινοξέα, φλαβονοειδή, λιπαρά οξέα, ζεαξανθίνη και λοιπές σημαντικές ουσίες. Ετσι, παρουσιάζει εξαίρετες ευεργετικές δράσεις: αντιοξειδωτική, αντιφλεγμονώδη, αντιμικροβιακή, ηπατο-προστατευτική, αλλά και ανοσο-ρυθμιστική. Ως συμπλήρωμα, αυτή η υπερτροφή που τα τελευταία χρόνια γνωρίζει μεγάλες δόξες, προσφέρει τόνωση, ευεξία, ενέργεια. Ενισχύει το ανοσοποιητικό και νευρικό σύστημα. Ρυθμίζει το μεταβολισμό, ενισχύει την κυκλοφορία του αίματος και δρα προληπτικά σε οφθαλμικές παθήσεις. Ανακουφίζει από τα συμπτώματα της εμμηνόπαυσης και τους πόνους της περιόδου. Προστατεύει το αναπαραγωγικό σύστημα. Αποτοξινώνει τον οργανισμό και συμβάλλει στην οξυγόνωση και την ανανέωση των κυττάρων, αντιμετωπίζοντας την πρόωρη γήρανση.

SPIRULINA:  Την έχουν αποκαλέσει το «πράσινο μάννα» για τη διατροφική της πληρότητα. Είναι το πρασινο-μπλε μικροσκοπικό σπειροειδές φύκι που έτρεφε κάποτε τους Αζτέκους· σήμερα, τους... αστροναύτες! Η σπιρουλίνα είναι υπερσυμπυκνωμένη τροφή πλούσια σε πρωτείνες, καλά λιπαρά, αντιοξειδωτικά, φυτοθρεπτικά, μέταλλα, ιχνοστοιχεία, βιταμίνες, ένζυμα και προβιοτικά. Περιέχει κατά 50-70% πρωτεΐνη και μάλιστα υψηλής βιολογικής αξίας, ανάλογης με αυτήν του κρέατος και της σόγιας. Επί πλέον, περιέχει 58 φορές περισσότερο σίδηρο από το σπανάκι και 28 φορές περισσότερο από το μοσχαρίσιο κρέας! Περιέχει 25 φορές περισσότερο β καροτένιο από τα καρότα και περισσότερη βιταμίνη Ε από το σιτάλευρο. Ετσι, η σπιρουλίνα έχει ισχυρές αντιοξειδωτικές ιδιότητες. Ως συμπλήρωμα διατροφής αυξάνει την ενεργητικότητα, ενισχύει το πεπτικό, ισχυροποιεί το ανοσοποιητικό σύστημα, συνεισφέρει στην αποτοξίνωση του οργανισμού, προάγει την υγεία του δέρματος και βοηθάει στην ελάττωση της όρεξης. Αν το ψάξετε λίγο, θα βρείτε και ελληνική και μάλιστα εξαιρετικής ποιότητας. Οι πιο γνωστές καλλιέργειες βρίσκονται στη Νιγρίτα.

ΝΟΝΙ:  Το φυτό αυτό (morinda citrifolia) είναι ένας θάμνος που φτάνει σε με γάλα ύψη και ευδοκιμεί στα νησιά του Ειρηνικού. Οι Χαβανέζοι χρησιμοποιούσαν από παλιά στα γιατροσόφια τους τον καρπό του, που είναι πράσινος και έχει το ακανόνιστο σχήμα της πατάτας. Περιέχει μεγάλη ποικιλία βιταμινών, ενζύμων, ιχνοστοιχείων και μετάλλων (συνολικά πάνω από 150 θρεπτικά συστατικά). Το μυστικό του φαίνεται να έγκειται στη μεγάλη συγκέντρωση πολλών διαφορετικών ενζύμων, αν και η δυτική επιστήμη, που το ανακάλυψε πρόσφατα, δεν έχει ακόμα αποκωδικοποιήσει τα μυστικά του. θεωρείται ότι βελτιώνει τη φυσική και πνευματική κατάσταση, αυξάνει τους φυσικούς αμυντικούς μηχανισμούς και έχει ισχυρή αντιφλεγμονώδη δράση.

Σπόροι Chia:  Οι Αζτέκοι τους χρησιμοποιούσαν για την ανακούφιση πόνων των αρθρώσεων και δερματικών παθήσεων. Οι Ινδιάνοι στα μακρινά ταξίδια τους έπαιρναν μαζί τους μόνο σπόρους chia και νερό. Ετρωγαν τους σπόρους, έπιναν νερό και έτσι διατηρούσαν τον οργανισμό τους συνεχώς ενυδατωμένο. Βλέπετε, οι σπόροι αυτοί απορροφούν μέχρι και εννέα φορές τον όγκο τους σε νερό, δημιουργώντας έτσι ένα ζελέ. Αυτή ακριβώς η ιδιότητα βοηθά το σώμα να παραμένει ενυδατωμένο, ενώ παράλληλα δίνει την αίσθηση του κορεσμού. Οι σπόροι Chia έχουν διπλάσια πρωτεΐνη από τους σπόρους άλλων δημητριακών, 5 φορές περισσότερο ασβέστιο από το γάλα, αλλά και βόριο (που ενισχύει τη μεταφορά του ασβεστίου στα οστά), σίδηρο και μαγνήσιο, είναι ιδιαίτερα πλούσιοι σε αντιοξειδωτικά και επί πλέον είναι η πλουσιότερη πηγή φυτικών ωμέγα-3, αλλά και εξαιρετική πηγή ωμέγα-6. Οι σπόροι μπορούν να προστεθούν σε οτιδήποτε (χυμούς, νερό, αλλά και σε κάθε τρόφιμο) χωρίς να αλλάξει τη γεύση του, επειδή είναι σχεδόν άγευστοι. Ο σωστότερος τρόπος, όμως, για τη λήψη των σπόρων είναι με πολύ νερό, ώστε να μην απορροφήσει τα υπάρχοντα υγρά του σώματος.

CAMU CAMU:  Ενα μικρό βαθυκόκκινο μούρο από τα δάση του Αμαζονίου. Σε σύγκριση με τα πορτοκάλια, παρέχει 30 φορές περισσότερη βιταμίνη C, 10 φορές περισσότερο σίδηρο, 3 φορές περισσότερη νιασίνη, διπλάσια ριβοφλαβίνη και 50% περισσότερο φώσφορο. Είναι επίσης σημαντική πηγή καλίου (παρέχει 711 mg ανά κιλό), ενώ περιέχει επιπλέον απαραίτητα αμινοξέα, ασβέστιο, σίδηρο, βιταμίνες Β, καθώς και βήτα καροτένιο. Οπως σε όλα τα μούρα, έτσι και στο κάμου κάμου πλεονάζουν τα αντιοξειδωτικά στοιχεία: ανθοκυανίνες και βιοφλαβονοειδή. Το εξωτικό αυτό μούρο τονώνει το ανοσοποιητικό και έχει στυπτικές, αντιοξειδωτικές, αντιφλεγμονώδεις και θρεπτικές ιδιότητες. Επί πλέον, συντελεί στην υποστήριξη και την προστασία του εγκεφάλου, βοηθώντας σημαντικά στη διατήρηση της χημικής του ισορροπίας, κυρίως λόγω των αμινοξέων του.

ΤΟ ΣΙΤΑΡΟΧΟΡΤΟ:  Είναι ο βλαστός του σπόρου του σιταριού. Έχετε δει στις σύγχρονες αμερικάνικες ταινίες που το σερβίρουν σε «σψηνάκι» σε υγιεινιστικά εστιατόρια; Οσο κι αν δεν μοιάζει ελκυστικό, το σιταρόχορτο περιέχει περισσότερες από εκατό θρεπτικές ουσίες και αποτελεί πλήρη, ζωντανή τροφή. Οι πρωτείνες του είναι μεγάλης βιολογικής αξίας και άμεσα βιοδιαθέσιμες, ενώ δεν περιέχει γλουτένη (συστατικό που συνδέεται με την αλλεργία στο σιτάρι). Ως «χόρτο», είναι πλούσιο σε χλωροφύλλη, η οποία βοηθά στη μεταφορά του οξυγόνου στον οργανισμό, καθαρίζει τα ζωτικά όργανα και το κυκλοφορικό και ενισχύει την άμυνα του οργανισμού. Είναι χρήσιμο σε προγράμματα αποτοξίνωσης, σε δερματολογικές παθήσεις και στην προστασία των πνευμόνων από ατμοσφαιρικούς ρύπους. Αποχυμώνεται και πίνεται αναμεμειγμένο με άλλους χυμούς ή/και μόνο του. Μπορεί, επίσης, να καταναλωθεί με τη μορφή ταμπλέτας ή σκόνης διαλυτής σε νερό.

Χλωρέλα:  Πράσινο φύκι του γλυκού νερού, πλούσιο σε χλωροφύλλη. Παρέχει συμπυκνωμένη και εύπεπτη πρωτεΐνη, είναι πλούσια σε νουκλεϊκά οξέα, βιταμίνες, μέταλλα, ιχνοστοιχεία (πηγή του δυσεύρετου γερμανίου) και ένζυμα. Λόγω του υψηλού περιεχομένου της σε κυτταρίνη (περίπου 20%), παίζει σημαντικό ρόλο στην αποτοξίνωση του οργανισμού: η κυτταρίνη, η οποία δεν διασπάται από το πεπτικό μας σύστημα, προσκολλάται και συνδέεται με βαριά μέταλλα και άλλες τοξικές ουσίες και αποβάλλεται μαζί με αυτά απ' τον οργανισμό. Η χλωρέλα βοηθάει επίσης στην καλύτερη οξυγόνωση των ιστών και στην καλή κυκλοφορία του αίματος. Περαιτέρω, ωφελεί την πέψη, καταπολεμά τη δυσκοιλιότητα, υποκινώντας την αύξηση της φυσικής χλωρίδας του εντέρου, ενώ ισχυροποιεί το ανοσοποιητικό σύστημα, διεγείροντας την παραγωγή ιντερφερόνης, που αυξάνει την παραγωγή λευκοκυττάρων.

Αλόη:  Ενα από τα φυτά με τις περισσότερες επιστημονικά τεκμηριωμένες θεραπευτικές ιδιότητες. Χρησιμοποιείται ευρέως και στην κοσμετολογία, αφού έχει ευεργετική καταπραϋντική δράση στην επιδερμίδα. Την ίδια καταπραϋντική δράση έχει και στην πόσιμη μορφή της. Επί πλέον, τα πόσιμα εκχυλίσματα αλόης περιέχουν πάνω από 200 ενεργά συστατικά, όπως βιταμίνες, ένζυμα, ανόργανες ουσίες, αμινοξέα, πολυσακχαρίτες κ.ά., και χρησιμοποιούνται κυρίως για τις υπακτικές και καθαρτικές τους ιδιότητες, καθώς και σε προγράμματα αποτοξίνωσης. Η αλόη έχει αντιβακτηριακή, αντιμυκητιακή και τονωτική δράση, ενδυναμώνει το ήπαρ, συνεισφέρει στον έλεγχο του σακχάρου, βοηθάει στην πέψη, ανακουφίζει το ερεθισμένο πεπτικό σύστημα και καταπραύνει τα συμπτώματα του ευερέθιστου εντέρου.

BACOPA MONNlERI:  To βότανο που «θρέφει»το πνεύμα! Κοινώς γνωστό ως μπράχμι, το μπακόπα μονιέρι είναι ένα μικρό αναρριχητικό φυτό που χρησιμοποιείται στην παραδοσιακή αγιουρβεδική ιατρική εδώ και 3.000 χρόνια για τη βελτίωση της μνήμης και της νοητικής ικανότητας. Το βασικό του μυστικό είναι οι σαπωνίνες Bacosides (Α και Β) που περιέχει και που, μαζί με τα αλκαλοειδή βραχμίνη και ερπεστίνη, έχουν αντιοξειδωτική δράση, ειδικά στα κύτταρα του εγκεφάλου. Γενικά τονωτικό του μυαλού, το μπακόπα μονιέρι ρυθμίζει το χολινεργικό σύστημα και άλλα νευροδιαβιβαστικά συστήματα στον εγκέφαλο, ενισχύοντας τη μνήμη αλλά και τη συγκράτηση νέων πληροφοριών. Παράλληλα μειώνει τα συμπτώματα του στρες και χαρίζει πνευματική διαύγεια.
Ανάμεσα στους θησαυρούς της φύσης, βρίσκουμε και κάποια... υπερφυτά που μπορεί να μην έχουν θέση στο τραπέζι μας, οι ωφέλειες τους όμως στον ανθρώπινο οργανισμό είναι αποδεδειγμένες!

ΚΟΥΡΚΟΥΜΑΣ:  Ερχεται από την Ινδία και δίνει στο κάρι το χρώμα του. Εκτός από τη χρήση του ως μπαχαρικού, όμως, ο κουρκουμάς χρησιμοποιείται για θεραπευτικούς λόγους εδώ και αιώνες. Τα τελευταία χρόνια έχει συγκεντρώσει το ενδιαφέρον και των δυτικών επιστημόνων που μελετούν τις ευεργετικές ιδιότητες της κουρκουμίνης στην υγεία. Η κουρκουμίνη, μια φυσική χρωστική ουσία που εμπεριέχεται στον κουρκουμά, περιέχει ένα μείγμα ισχυρών αντιοξειδωτικών, γνωστών ως κουρκουμινοειδών, μια ομάδα φαινολικών ενώσεων που απομονώνονται από τις ρίζες του φυτού Curcuma longa.
Η κουρκουμίνη βοηθά στην πρόληψη και τη θεραπεία των κρυολογημάτων. Χρησιμοποιείται για την ανακούφιση του πόνου και της φλεγμονής, ενώ παράλληλα αποτελεί πρώτης τάξεως αντιβιοτικό εξωτερικής χρήσης, προλαμβάνοντας βακτηριακές λοιμώξεις στα τραύματα και επιταχύνοντας τη διαδικασία της επούλωσης. Επιστημονικά δεδομένα, κυρίως σε πειραματόζωα, υποδεικνύουν ότι η κουρκουμίνη έχει ισχυρές αντιφλεγμονώδεις, αντιοξειδωτικές και αντικαρκινικές ιδιότητες. Φαίνεται ότι κατα στέλλει την καρκινογόνο δράση των πολυκυκλικών αρωματικών υδρογονανθράκων (ουσιών που δημιουργούνται κατά το παρατεταμένο ψήσιμο του κρέατος) και εμποδίζει τη δράση ενζύμων που επιταχύνουν την αρνητική έκβαση ορισμένων καρκίνων. Η κουρκουμίνη είναι γνωστή και για τις ευεργετικές ιδιότητες της στο ήπαρ. Αυξάνει την έκκριση χολικών αλάτων και τη διαλυτότητα της χολής.

ΓΑΪΔΟΥΡΑΓΚΑΘΟ (milkthistle, σίλυβο):  Οι ευεργετικές του ιδιότητες είναι γνωστές ήδη από τα αρχαία ελληνικά κείμενα όπου αναφέρεται ως σίλυβο. Τα τόσο «ταπεινά» αυτά αγκάθια είναι από τα χαρακτηριστικά παραδείγματα κρυμμένων θησαυρών στον κόσμο των φαρμακευτικών φυτών. Το μυστικό τους είναι η σιλυμαρίνη, ένα μείγμα φλαβονοεϊδών που βρίσκεται στους σπόρους και, σε μικρότερες ποσότητες, στους βλαστούς και τα  φύλλα του φυτού. Το σίλυβο χρησιμοποιήθηκε επί χρόνια ως βοηθητικό της παραγωγής γάλακτος σε νεαρές μητέρες και ως χολαγωγό-χολαιρετικό.

Σήμερα χρησιμοποιείται ως ηπατοπροστατευτικό. Οπως είναι γνωστό, ηπατικά προβλήματα μπορούν να προκληθούν από τη δράση των ελευθέρων ριζών, δηλαδή τοξικών παραγόντων με υψηλή μοριακή δραστικότητα, που καταστρέφουν άλλα μόρια ή και τα ίδια τα κύτταρα. Το σίλυβο προλαμβάνει αυτήν τη δράση λειτουργώντας ως αντιοξειδωτικά, 10 φορές πιο ισχυρό από την βιταμίνη Ε, που έχει την ίδια ιδιότητα.

Επί πλέον, το σίλυβο βελτιώνει την αποτοξινωτική ικανότητα του ήπατος, αυξάνοντας τη συγκέντρωση της γλουταθειόνης (GSH), ενώ φαίνεται πως αναστέλλει τη δράση του ενζύμου λιποξυγενάση, εμποδίζοντας έτσι την παραγωγή και τη δράση των επικίνδυνων για το ήπαρλευκοτριένιων.

Η πιο σημαντική επίδραση του σίλυβου είναι η ικανότητα του να ευνοεί την πρωτεϊνοσύνθεση και την παραγωγή νέων ηπατικών κυττάρων, σε αντικατάσταση των κατεστραμμένων. Ετσι, καθώς λειτουργεί σαν αντίδοτο απέναντι σε τοξικούς παράγοντες, χρησιμοποιείται σε ηπατικές βλάβες από χημικούς παράγοντες (και από αλκοοόλ), σε χρόνιες ηπατίτιδες, ιογενείς ηπατίτιδες, δηλητηριάσεις, ίκτερο, κίρρωση του ήπατος.

ΒΟΣΟΥΕΛΛΙΑ (Boswellia Serrata):  Η βοσουελία είναι ένα γένος δέντρων της Ινδίας γνωστών για την αρωματική τους ρητίνη, η οποία, πέρα από τη φήμη της ως μοσχολίβανου, έχει πολλές φαρμακολογικές εφαρμογές. Κύριο δραστικό στοιχείο αυτού του ρετσινιού είναι το βοσουελλικό οξύ (boswellicacid), με σημαντικές αντιφλεμονώδεις και αντιαρθριτικές ιδιότητες. Φαίνεται να είναι το «βότανο» των αρθρώσεων, αφού προστατεύει ιδιαίτερα τις αρθρώσεις από εκφυλιστικά φαινόμενα έπειτα από παρατεταμένη φλεγμονή. Το εκχύλισμα της ρητίνης αυτής, που ήδη έχει κάνει την εμφάνιση του στη σύγχρονη φαρμακολογία, φαίνεται -έπειτα από μελέτες τόσο πόσιμου όσο και ενέσιμου διαλύματος- ότι δρα ευεργετικά κατά: του άσθματος, της νόσου του Crohn, της οστεοαρθρίτιδας, της ελκωτικής κολίτιδας, της ρευματοειδούς αρθρίτιδας! Παρά τις πιθανές παρενέργειες (στομαχική διαταραχή, ναυτία, διάρροια κ.ά.) υπάρχουν επιστημονικά στοιχεία υπέρ της χρήσης της

Ο Βασιλιάς Σολομώντας στην Παλαιά Διαθήκη είχε πει: «Φάε μέλι παιδί μου επειδή είναι καλό». Από τα αρχαία χρόνια το μέλι είχε διττή χρήση: διατροφική και θεραπευτική. Το μέλι περιέχει μια πλειάδα θρεπτικών συστατικών με θετικά οφέλη για την υγεία. Αποτελεί το προϊόν των μελισσών (Apis mellifera) αλλά παράγεται και από το νέκταρ ανθών ή από τις εκκρίσεις δέντρων και φυτών τα οποία τελικά παράγουν νέκταρ μελιού. Δεν πρέπει να λησμονείται πως για τον Homo Sapiens το μέλι ήταν το μόνο φυσικό γλυκαντικό, γεγονός που του έδινε ιδιαίτερη αξία από τα πρώτα χρόνια εμφάνισης του ανθρώπινου είδους. Από την Παλαιολιθική εποχή λοιπόν δημιουργήθηκε μια θαυμαστή σχέση μεταξύ ανθρώπων και μελισσών.

Η πρώτη γραπτή αναφορά για το μέλι συναντάται σε μια Σουμεριακή επιγραφή που χρονολογείται μακριά πίσω στο 2100 – 1000 π.Χ. Σε αυτή την επιγραφή αναγνωρίζει κανείς τις πρώτες επιπρόσθετες χρήσεις του μελιού ως φάρμακου και ως θεραπευτικής αλοιφής.

Η άποψη πως το μέλι μπορεί να χρησιμοποιηθεί ως τρόφιμο, φάρμακο και αλοιφή επικρατεί μέχρι σήμερα. Μέχρι που οι εταιρείες τροφίμων το 1800 δημιούργησαν για πρώτη φορά τη βιομηχανική ζάχαρη, το μέλι αποτελούσε το μόνο ευρύτατα διαδεδομένο γλυκαντικό. Αλλά και η χρήση του ως φάρμακο ήταν πολύ γνωστή σε διάφορες κουλτούρες.

Πιο συγκεκριμένα, η θεραπευτική του δράση βρήκε εφαρμογή στην επούλωση των εγκαυμάτων, των τραυμάτων και των πληγών, του καταρράκτη και των ελκών. Φυσικά οι χρήσεις αυτές δεν ήταν τυχαίες. Λόγω των φυσικών του ιδιοτήτων το μέλι μπορεί να δράσει ως ένα φυσικό μονωτικό και εξαιτίας της οσμωτικότητάς του μπορεί να δημιουργήσει ένα υγρό περιβάλλον επούλωσης πληγών το οποίο μάλιστα δεν κολλάει στους κατεστραμμένους ιστούς της πληγής.

Το υγρό αυτό περιβάλλον επούλωσης θεωρείται πως εμποδίζει την ανάπτυξη των βακτηρίων. Το μέλι επίσης μειώνει τη φλεγμονή και περιορίζει την παραγωγή εκκρίσεων. Η χρήση του σε πολλές παθήσεις έχει αποκτήσει τέτοια έκταση, ώστε πρόσφατα δημιουργήθηκε ένας κλάδος εναλλακτικής ιατρικής με την ονομασία «μελισσοθεραπεία». Οι κύριοι εξαγωγείς μελιού είναι η Κίνα και η Αργεντινή ενώ στη χώρα μας η κατανάλωση μελιού είναι αυξημένη σε σχέση με άλλες χώρες.

Με περισσότερες από 181 θρεπτικές ουσίες, το μέλι αποτελεί πραγματικό «διατροφικό χρυσάφι» που μπορεί να ανεβάσει κατακόρυφα την αξία ενός μεσογειακού διατροφικού πλάνου. Περιέχει σάκχαρα, μικρά ποσά πρωτεΐνης, ένζυμα (καταλάση, ασκορβικό οξύ, καροτενοειδείς ουσίες, οξειδάση της γλυκόζης), αμινοξέα, μέταλλα, ιχνοστοιχεία βιταμίνες και μια ποικιλία αντιοξειδωτικών ουσιών, όπως φαινολικά οξέα και φλαβονοειδή.

Η σύστασή του επηρεάζεται από την πηγή παραγωγής. Τα κύρια σάκχαρα που περιέχει είναι η φρουκτόζη και η γλυκόζη. Επειδή όμως οι διάφορες χημικές αναλύσεις έχουν αναγνωρίσει 30 διαφορετικά είδη μελιού η ποικιλία σε άλλα σάκχαρα αυξάνεται κατακόρυφα. Πολλά από αυτά δημιουργούνται κατά τη διαδικασία της ωρίμανσης και αποθήκευσης του μελιού. Μια ημερήσια δόση μελιού της τάξης των 20 γρ. μπορεί να καλύψει περίπου το 3% των ενεργειακών αναγκών ενός μέσου ενήλικα.

Από την πλευρά των 26 αμινοξέων που έχουν αναγνωριστεί στα διάφορα είδη, το μέλι χαρακτηρίζεται κυρίως από την παρουσία του αμινοξέος προλίνη. Τα αντιοξειδωτικά συστατικά παρουσιάζουν διαφοροποίηση ανάλογα με την προέλευση του μελιού. Στα είδη μελιού από συγκεκριμένο άνθος λουλουδιού απαντώνται κυρίως φλαβονοειδείς ενώσεις (κουερσιτίνη, λουτεολίνη, απιγενίνη, χρυσίνη, καμφερόλη, γαλανγίνη) ενώ στα είδη μελιού που παρασκευάζονται από ποικιλίες ανθέων απαντώνται κυρίως φαινολικά συστατικά.

Οι επιδράσεις του μελιού στην υγεία κινούσαν ανέκαθεν το ενδιαφέρον της επιστημονικής κοινότητας. Η μεγάλη του οσμωτικότητα και οξύτητα θεωρούνται υπεύθυνες για την αντιμικροβιακή του δράση. Οι ισχυροί αντιμικροβιακοί του παράγοντες περιλαμβάνουν τη λυσοζύμη καθώς και τις αντιοξειδωτικές ουσίες των φλαβονοειδών και των φαινολικών οξέων. Για τη μεγιστοποίηση της αντιμικροβιακής του δράσης συστήνεται η αποθήκευση σε μέρος σκιερό, δροσερό αλλά και η κατανάλωσή του όσο είναι ακόμη φρέσκο.

Η μεγαλύτερη αντιμικροβιακή δράση έχει παρατηρηθεί από το μέλι Μανούκα που έχει την προέλευσή του από τη Νέα Ζηλανδία (ιδιαίτερα από τις ανατολικές περιοχές του βόρειου τμήματός της). Το μέλι επίσης με προέλευση την Αυστραλία έχει επιδείξει ισχυρή αντιμικροβιακή δράση.

Μεγαλύτερο ενδιαφέρον όμως παρουσιάζουν οι αντιοξειδωτικές ιδιότητες του μελιού. Οι δράσεις αυτές αφορούν τον περιορισμό των αντιδράσεων οξείδωσης μέσα στα τρόφιμα και τον ανθρώπινο οργανισμό.

Οι αντιδράσεις αυτές είναι επιζήμιες και μπορούν να προκαλέσουν δηλητηρίαση απέναντι σε τρόφιμα αλλά και ανεπιθύμητες δράσεις στην ανθρώπινη υγεία όπως χρόνιες παθήσεις και μερικές μορφές καρκίνου. Φάνηκε πως οι ουσίες του μελιού προστατεύουν τα κύτταρα και ιδιαίτερα τις μεμβράνες τους από τις διαδικασίες της οξείδωσης. Περιορίζουν επίσης την ενδοκυτταρική παραγωγή των επιζήμιων ελευθέρων ριζών.

Οι φυτοχημικές ουσίες που περιέχονται στο μέλι ενισχύουν την άμυνα του οργανισμού έναντι του οξειδωτικού στρες αποδεικνύοντας έτσι πως η κατανάλωση του μελιού αντί παραδοσιακών γλυκαντικών παρέχει το πρόσθετο αυτό όφελος.

Οι διάφορες ερευνητικές προσπάθειες έχουν καταδείξει πως το μέλι διαθέτει επιπρόσθετα αντιφλεγμονώδεις, αντικαρκινικές και αντιμεταλλαξιογόνες ιδιότητες. Μπορεί να περιορίσει τη φλεγμονή στο δέρμα, το οίδημα και να προάγει την επούλωση των πληγών με ταυτόχρονη μείωση του μεγέθους των ουλών και ενεργοποίηση της αναγέννησης των ιστών. Ενδείξεις υπάρχουν πως το μέλι μπορεί να περιορίσει την εξάπλωση των μεταστατικών καρκινικών κυττάρων. Ενδείξεις μείωσης φλεγμονής έχουν φανεί σε πειραματικά μοντέλα ευερέθιστου εντέρου σε ποντίκια. Οι ευεργετικές του δράσεις όμως δεν σταματούν εδώ. Ερευνητικά δεδομένα δείχνουν πως μπορεί να δράσει κατασταλτικά έναντι του ελικοβακτηριδίου του πυλωρού, την αιτία δηλαδή των πεπτικών ελκών και των γαστρίτιδων.

Ακόμα και η διάρκεια της διάρροιας σε ασθενείς με βακτηριακή γαστρεντερίτιδα φαίνεται να μειώνεται με τη χορήγηση μελιού. Οι ολιγοσακχαρίτες επίσης που περιέχει το μέλι (με πιο αντιπροσωπευτικό την πανόζη) επιδεικνύουν αξιόλογη πρεβιοτική δράση, ευνοώντας έτσι την ανάπτυξη εκείνων των μικροοργανισμών (μπιφιντοβακτηρίων και λακτοβάκιλλων) στο έντερο που προάγουν την καλή του λειτουργία.

Τέλος, το μέλι μπορεί να δράσει ευεργετικά έναντι καρδιαγγειακών παραγόντων κινδύνου σε υγιείς αλλά και σε άτομα με αυξημένους παράγοντες κινδύνου. Σε σχετικές μελέτες φάνηκε πως σε υπέρβαρα ή παχύσαρκα άτομα, η μέτρια κατανάλωση μελιού αντί ζάχαρης μείωσε ήπια το σωματικό βάρος και λίπος τους, την ολική και την «κακή» χοληστερόλη τους, τα τριγλυκερίδια.

Προσοχή όμως. Η πλούσια περιεκτικότητα του μελιού σε απλά και άμεσα απορροφήσιμα σάκχαρα καθιστά τη χρήση του πολύ φειδωλή από άτομα που πάσχουν από σακχαρώδη διαβήτη. Ενταγμένο στα πλαίσια ενός ισορροπημένου διαιτολογίου και με την κατάλληλη καθοδήγηση από τον ειδικό μπορεί κάλλιστα να συνεισφέρει τα πολύτιμα θρεπτικά του συστατικά. Ιδιαίτερη προτίμηση δε, πρέπει να δίνεται στο φυσικό μέλι και όχι στο τεχνητό καθότι οι θετικές δράσεις στα λιπίδια του αίματος προκαλούνται από το φυσικό μέλι και όχι από το τεχνητό. Αποτελώντας λοιπόν μια θαυμάσια πηγή ενέργειας και υδατανθράκων για παιδιά και αθλητές το μέλι οφείλει να είναι ενταγμένο στο καθημερινό διαιτολόγιο. Οι επιπρόσθετες θετικές δράσεις που προαναφέρθηκαν το κάνουν έναν πολύτιμο σύμμαχο στην καθημερινή μάχη για μια πιο υγιεινή και ισορροπημένη διατροφή.

Η λέξη σούπα προέρχεται από το γαλλικό soup που έχει σαν ρίζα το λατινικό suppa που σημαίνει ψωμί βουτηγμένο σε ζουμί. Οι πρώτες σούπες χρονολογούνται περίπου στα 6000 π. Χ., καθώς το βράσιμο δεν αποτελούσε διαδεδομένη μέθοδο μαγειρέματος μέχρι να ανακαλυφθούν πήλινα σκεύη πριν από 9000 χρόνια. Το 1772 το πρώτο εγχειρίδιο μαγειρικής που δημοσιεύθηκε στην Αμερική περιείχε τη συνταγή της πατατόσουπας που παρασκευάστηκε για πρώτη φορά στη Γερμανία, ενώ το πρώτο βιβλίο με συνταγές σούπας εκδόθηκε το 1882. Από τα χρόνια εκείνα μέχρι σήμερα πολλά έχουν αλλάξει στη διατροφή μας και οι σούπες βρίσκονται σε διάφορες εμπορικές συσκευασίες κυρίως σε συμπυκνωμένη μορφή. Στις Ηνωμένες Πολιτείες της Αμερικής καταναλώνονται περίπου 2,5 δισεκατομμύρια μερίδες σούπας κάθε χρόνο. Στη χώρα μας από την άλλη, οι σούπες δεν είναι δημοφιλείς παρά μόνο για λίγους μήνες το χειμώνα, γεγονός λογικό σύμφωνα και με τον καιρό της Ελλάδας, αν και σε κάποιες χώρες καταναλώνεται σαν κρύο πιάτο με διάφορες προσμίξεις, όπως φρούτα.

Οι σούπες αποτελούν πολύ καλή διατροφική επιλογή για τη σιλουέτα μας καθώς μπορεί να βοηθήσει στην απώλεια ή τη συντήρηση υγιούς βάρους. Καταρχήν, οι σούπες είναι ένας πολύ καλός τρόπος για να προσθέσουμε λαχανικά, όσπρια και προϊόντα πλούσια σε φυτικές ίνες στη διατροφή μας, χωρίς να χρειάζονται ιδιαίτερα έξοδα και ιδιαίτερη προετοιμασία, καθώς σε σούπες μπορούν να προστεθούν πάρα πολλά διαφορετικά συστατικά. Τα συστατικά αυτά είναι πλούσια σε βιταμίνες, ιχνοστοιχεία και πιθανώς πρωτεΐνες και υδατάνθρακες, ενώ η περιεκτικότητα τους σε λίπος θα καθοριστεί από εμάς ανάλογα με την προσθήκη φυτικών (πχ ελαιόλαδο) ή ζωικών λιπών (πχ βούτυρο). Σε κάθε περίπτωση οι σούπες αποτελούν πολύ διαιτητική και ωφέλιμη επιλογή όταν δεν περιέχουν λάδι ή βούτυρο ή έστω περιέχουν λάδι σε πολύ μικρή ποσότητα (μέχρι 1 κουταλιά σούπας ανά μερίδα). Η κατανάλωση μιας γευστικής σούπας προσφέρει ικανοποίηση και κορεσμό, ενώ πληθώρα επιστημονικών μελετών αποδεικνύει ότι όταν μια σούπα λαχανικών χρησιμοποιείται σαν ορεκτικό οι συνολικές θερμίδες που προσλαμβάνονται στο γεύμα είναι λιγότερες, κατά 20% περίπου.

Επιπλέον, η κατανάλωση μιας μερίδας σούπας μας απασχολεί για πολύ ώρα (χρησιμοποιούμε το κουτάλι, ανακατεύουμε, φυσάμε, μυρίζουμε, μασάμε), γεγονός που συντελεί στη γρηγορότερη δημιουργία αίσθησης κορεσμού με άμεση συνέπεια τη χαμηλότερη πρόσληψη φαγητού και θερμίδων.
Φυσικά πολλές συσκευασμένες σούπες μπορεί να περιέχουν πολλά λιπαρά, πολλές θερμίδες και πολύ νάτριο. Συνεπώς, η εκπαίδευση στη σωστή ανάγνωση της σήμανσης τροφίμων παίζει σπουδαίο ρόλο. Αναζητήστε σούπες με τα εξής χαρακτηριστικά:

• Έως 250 θερμίδες/ μερίδα.
• Έως 3 γρ. λίπους/ μερίδα.
• Τουλάχιστον 3 γρ. φυτικών ινών/ μερίδα.
• Έως 600 mg Νατρίου/ μερίδα.

Προσθέστε χορταρικά και βότανα στις σούπες σας και πειραματιστείτε με το πιπέρι, το βασιλικό, τον άνηθο, τη ρίγανη, το σκόρδο, το δενδρολίβανο, το θυμάρι, ο μάραθος, το ginger και την πάπρικα.

Επίσης, έχετε υπόψιν ότι το λευκό κρασί, το μπαλσάμικο και η μουστάρδα ταιριάζουν πολύ σε ψαρόσουπες.

Προσθέστε ασβέστιο και άπαχη πρωτεΐνη στις σούπες σας για να εμπλουτίσετε τη θρεπτική τους αξία. Για παράδειγμα προσθέστε άπαχο φρέσκο ή ημίπαχο συμπυκνωμένο γάλα, άπαχη σκόνη γάλακτος, γάλα σόγιας ή χαμηλή σε λιπαρά κρέμα γάλακτος ή χαμηλό σε λιπαρά τυρί επάλειψης. Προσθέστε υπολείμματα λαχανικών από προηγούμενα φαγητά και σαλάτες ή κόψτε φρέσκα λαχανικά για να αυξήσετε την περιεκτικότητα της σούπας σε φυτικές ίνες. Εάν δεν έχετε φρέσκα λαχανικά ή δεν έχετε τη διάθεση να κόψετε χρησιμοποιείστε στη θέση τους κατεψυγμένα λαχανικά. Σχεδόν όλα τα λαχανικά ταιριάζουν στις σούπες αλλά σύμφωνα με καταναλωτικές έρευνες οι περισσότεροι προτιμούν να προσθέτουν σπανάκι, μπρόκολο, καλαμπόκι, σέλινο, μανιτάρια, καρότα και πατάτες. Εάν στις σούπες μας μπορούμε να προσθέσουμε όσπρια τότε έχουμε σχεδόν ένα πλήρες γεύμα πολύ πλούσιο σε φυτικές ίνες, πρωτεΐνες και επαρκές σε υδατάνθρακες. Τα φασόλια όλων των ειδών, οι φακές, τα ρεβίθια προσφέρονται.

Εάν είστε από αυτούς που προτιμούν την προσθήκη αμύλου στις σούπες σας, έχετε υπόψιν ότι αυτή η προσθήκη μπορεί να αυξήσει πολύ τη θερμιδική πυκνότητα του πιάτου σας. Σε κάθε περίπτωση προτιμήστε πάστα ολικής αλέσεως, ακατέργαστο ρύζι, φιδέ και αποφύγετε τον τραχανά και τις χυλοπίτες που περιέχουν πολλά λιπαρά και εκτοξεύουν τη θερμιδική αξία της σούπας.

Αντίθετα με τον υπόλοιπο κόσμο όπου οι σούπες λαχανικών είναι πολύ δημοφιλείς στην Ελλάδα οι σούπες που καταναλώνουμε είναι κυρίως κοτόσουπες, κρεατόσουπες και ψαρόσουπες. Οι σούπες αυτές είναι πολύ θρεπτικές λόγω της υψηλής περιεκτικότητας τους σε πρωτεΐνη, ενώ σε αυτές τις σούπες για να αποφεύγουμε υπερπρόσληψη θερμίδων καλό είναι να μην προσθέτουμε επιπλέον λάδι.

Εάν σε αυτές τις σούπες προσθέτουμε και πολλά λαχανικά τότε μπορούμε να έχουμε ένα πλήρες γεύμα με χαμηλή σχετικά θερμιδική αξία και πολλές βιταμίνες και ιχνοστοιχεία. Επιπλέον, πρέπει να αποφεύγουμε το αυγολέμονο και να προτιμούμε την προσθήκη ασπραδιών και σκέτου λεμονιού.

Συνολικά οι σούπες αποτελούν μια πολύ καλή ευκαιρία για πιάτα με λίγες θερμίδες και πολλά θρεπτικά συστατικά. Είναι ένας πολύ καλός τρόπος να καταναλώσουμε ποσότητα λαχανικών χωρίς να τα φάμε σε σαλάτα, ενώ παίρνουμε και σημαντική ποσότητα υγρών. Παιδιά και άτομα που δεν τρώνε πολλά λαχανικά μπορούν με τις σούπες να πάρουν σημαντικά θρεπτικά συστατικά. Όλα τα υδατοδιαλυτά και λιποδιαλυτά συστατικά των τροφίμων παραμένουν στο ζωμό της σούπας. Μία σούπα είναι συνήθως πλούσια σε βιταμίνες Β και C, σε ασβέστιο, σε μαγνήσιο, σε σίδηρο, σε κάλιο και σε νάτριο. Επιπλέον, ανάλογα με τα συστατικά της μπορεί να περιέχει σελήνιο, λυκοπένιο, χαλκό, ψευδάργυρο, φυλλικό οξύ, βιταμίνες του συμπλέγματος Β, μαγγάνιο και φώσφορο.

Πάντα προτιμούμε οι σούπες να είναι σπιτικές και να παρασκευάζονται από φρέσκα υλικά. Οι τυποποιημένες σούπες του εμπορίου έχουν το πλεονέκτημα των καθορισμένων και συνήθως λίγων θερμίδων (αν επιλεχθούν σωστά), ενώ επιπλέον παρασκευάζονται γρήγορα και εύκολα και προκαλούν έντονο αίσθημα κορεσμού. Από την άλλη περιέχουν συντηρητικά, ενώ οι βιταμίνες και τα θρεπτικά συστατικά που παρέχουν δεν απορροφώνται στα ίδια υψηλά ποσοστά σε σχέση με τις φρέσκες σούπες με αποτέλεσμα να έχουν χαμηλότερη θρεπτική αξία.

Εκτός από τις ζεστές σούπες υπάρχουν και οι κρύες σούπες, οι οποίες είτε μαγειρεύονται κανονικά και σερβίρονται σε θερμοκρασία χαμηλότερη από τη θερμοκρασία σωματίου και οι κρύες σούπες που δε μαγειρεύονται καθόλου. Στη δεύτερη κατηγορία ανήκουν και οι διαδεδομένες στην Ασία και τη Σκανδιναβία σούπες φρούτων. Οι σούπες που δε μαγειρεύονται καθόλου πλεονεκτούν καθώς φέρουν αναλλοίωτα τα θρεπτικά συστατικά των τροφίμων που περιέχουν.

Συγκεκριμένα συστήνεται κατανάλωση 2- 2.4g νατρίου (5-6g αλατιού) που πρακτικά ισοδυναμεί με ένα κουταλάκι του γλυκού αλάτι ανά ημέρα. Οι απαιτήσεις αυξάνουν όταν οι απώλειες είναι υψηλές, όπως κατά τη διάρκεια της εμμηνορρυσίας, του θηλασμού και της έντονης εφίδρωσης.

Η επίδραση του αλατιού στην υγεία:

Γράφει: Χριστίνα Σιδηροπούλου, Διαιτολόγος - Διατροφολόγος

ΠΕΠΟΝΙ

Είναι ένα από τα πιο διαδεδομένα καλοκαιρινά φρούτα. Κατέχει υψηλή θέση στις προτιμήσεις των καταναλωτών, λόγω της ιδιαίτερα γλυκιάς και δροσιστικής του γεύσης, της υψηλής περιεκτικότητάς του σε νερό, αλλά και των βιταμινών που περιέχει, προσφέροντας ταυτόχρονα λίγες θερμίδες.

Θρεπτικά στοιχεία

Πιο συγκεκριμένα, το πεπόνι αποδίδει μόνο 34 θερμίδες/ 100 γρ. 8,16 γρ. υδατάνθρακες και 90 γρ. νερό. Δεν θα πρέπει να ξεγελάει η ελαφριά του γεύση, αφού έχει αρκετή φυσική ζάχαρη και έτσι η υπερκατανάλωσή του μπορεί να είναι επιβαρυντική για το βάρος μας.

Η χημική του ανάλυση έχει δείξει ότι είναι πλούσιο σε βιταμίνες Α και C, καθώς και σε θειαμίνη, νιασίνη, Β6 και κάλιο ενώ δεν περιέχει καθόλου χοληστερόλη.
Καλό είναι να τρώγεται ώριμο, διαφορετικά παρέχει ελάχιστα από τα παραπάνω διατροφικά στοιχεία. Όσο πιο ώριμο είναι το πεπόνι, τόσο μεγαλύτερα ποσοστά Β – καροτίνης περιέχει. Χαρακτηριστικό δείγμα της ωριμότητάς του είναι το άρωμά του, διαφορετικά τοποθετήστε το για μερικές μέρες σε θερμοκρασία δωματίου μέχρι να αποκτήσει το άρωμά του και μετά κόψτε το.

Οφέλη

Το πεπόνι, κατά την άποψη πολλών ερευνητών σε θέματα διατροφής, είναι πλούσιο σε έναν αριθμό συστατικών που είναι γνωστό ότι μειώνουν την πίεση του αίματος και την χοληστερόλη και προστατεύουν από διάφορους τύπους καρκίνου.

Επίσης, το πεπόνι είναι εξαιρετική πηγή αντιοξειδωτικών ουσιών καθώς περιέχει βιταμίνη C και Β – καροτίνη, συμβάλλοντας έτσι στην προστασία του οργανισμού από διάφορους τύπους καρκίνου, καρδιακά νοσήματα και άλλα ακόμα προβλήματα που συνδέονται με την μεγάλη ηλικία, όπως ο καταρράκτης. Ακόμα, περιέχει βιταμίνη Α η οποία είναι σημαντική για καλύτερη όραση και αποτελεσματικότερη άμυνα σε μολύνσεις καθώς ενδυναμώνει τα λεμφοκύτταρα του οργανισμού. Η βιταμίνη C περιέχεται επίσης σε υψηλά ποσοστά βοηθώντας και αυτή με τη σειρά της το αμυντικό σύστημα του οργανισμού ενάντια στις μολύνσεις, προστατεύοντας παράλληλα από το οξειδωτικό στρες και τα προϊόντα του μεταβολισμού, που επιταχύνουν τη διαδικασία της γήρανσης. Περιέχει, ακόμη, βιταμίνη Β6, η οποία συμβάλλει στη σύνθεση των νευροδιαβιβαστών του εγκεφάλου καθώς συντελεί στην καλύτερη πνευματική και ψυχολογική υγεία. Είναι πλούσιο σε κάλιο, συμβάλλει στη ρύθμιση της καρδιακής λειτουργίας και της αρτηριακής πίεσης, διαθέτοντας συνάμα διουρητική δράση (κυρίως λόγω του μεγάλου ποσοστού νερού που περιέχει).

Όπως και να το καταναλώσετε, σε φέτες ή σε φρουτοσαλάτες, μην το αφήνετε για πολλή ώρα γιατί η βιταμίνη C που περιέχει, καταστρέφεται γρήγορα μόλις εκτεθεί στον αέρα.

Το πεπόνι, λοιπόν, είναι μια αξιοσημείωτη πηγή θρεπτικών στοιχείων με σημαντικές προστατευτικές και ευεργετικές δράσεις για την υγεία μας.

ΚΑΡΠΟΥΖΙ

Είναι το αγαπημένο φρούτο για το καλοκαίρι! Καταναλώνεται λόγω της ιδιαίτερα γλυκιάς και δροσιστικής του γεύσης, της υψηλής περιεκτικότητάς του σε νερό αλλά και των βιταμινών που διαθέτει, προσφέροντας ταυτόχρονα λίγες θερμίδες στον οργανισμό μας. Είτε μόνο τους, είτε με τυρί φέτα, αποτελεί ένα χορταστικό σνακ αλλά και ένα ελαφρύ βραδινό.

Θρεπτικά στοιχεία

Το καρπούζι αποδίδει μόνο 30 θερμίδες ανά 100γρ., 7,6 γρ. υδατάνθρακες, 94 γρ. νερό, ενώ παράλληλα περιέχει αρκετές φυτικές ίνες. Περιέχει αρκετή φυσική ζάχαρη και έτσι η υπερκατανάλωσή του μπορεί να είναι επιβαρυντική για το βάρος μας. Είναι πλούσιο σε βιταμίνες Α, Β6, C, θειαμίνη, λυκοπένιο, κάλιο και φυτικές ίνες, ενώ δεν περιέχει καθόλου χοληστερόλη.

Είναι εξαιρετική πηγή αντιοξειδωτικών ουσιών καθώς περιέχει βιταμίνη C, Β- καροτίνη αλλά και βιοτίνη, συμβάλλοντας έτσι στην προστασία του οργανισμού από διάφορους τύπους καρκίνου. Αποτελεί πλούσια πηγή citrolline, ένα αμινοξύ το οποίο μπορεί να μεταβολιστεί σε οργινίνη, βασικό αμινοξύ για τον άνθρωπο, διαδραματίζοντας ουσιαστικό ρόλο στις καρδιαγγειακές και ανοσολογικές λειτουργίες.

Περιέχει βιταμίνη Α, η οποία είναι σημαντική για καλύτερη όραση και αποτελεσματικότερη άμυνα σε μολύνσεις καθώς ενδυναμώνει τα λεμφοκύτταρα του οργανισμού. Όσον αφορά στη βιταμίνη C, περιέχεται σε υψηλά ποσοστά βοηθώντας και αυτή με τη σειρά της το αμυντικό σύστημα του οργανισμού ενάντια στις μολύνσεις, προστατεύοντας παράλληλα από το οξειδωτικό στρες και τα προϊόντα του μεταβολισμού που επιταχύνουν τη διαδικασία της γήρανσης. Περιέχει ακόμα βιταμίνη Β6, η οποία συμβάλλει στην σύνθεση των νευροδιαβιβαστών του εγκεφάλου, καθώς συντελεί στην καλύτερη πνευματική και ψυχολογική υγεία.

Είναι πλούσιο σε κάλιο, συμβάλει στη ρύθμιση της καρδιακής λειτουργίας και της αρτηριακής πίεσης, διαθέτοντας ταυτόχρονα διουρητική δράση. Επιπρόσθετα, είναι μια πολύ καλή πηγή φυτικών ινών οι οποίες βοηθούν την κινητικότητα του εντέρου, δρουν εναντίον της δυσκοιλιότητας, ενώ συμβάλλουν στην πρόληψη του καρκίνου του παχέος εντέρου, κυρίως του ορθού.

Τέλος, περιέχει μια ουσία, το λυκοπένιο, η οποία θεωρείται ότι έχει αντικαρκινική δράση και έχει απασχολήσει ιδιαίτερα τους ερευνητές τα τελευταία χρόνια. Το λυκοπένιο έχει και ισχυρή αντιοξειδωτική δράση, ενώ είναι βιολογικά περισσότερο ενεργό και διαθέσιμο για τον οργανισμό μας σε σύγκριση με εκείνο που περιέχεται στη ντομάτα (το πιο γνωστό εκπρόσωπο του λυκοπενίου).

Επομένως το καρπούζι είναι μια αξιοσημείωτη πηγή ωφέλιμων και θρεπτικών ουσιών με σημαντικές προστατευτικές και ευεργετικές δράσεις για την υγεία μας και όχι μόνο.

H ισορροπημένη διατροφή και η άσκηση, διώχνουν τα περιττά κιλά. 

Κάποια έξυπνα μυστικά λοιπόν, θα βοηθήσουν ώστε να μειωθούν τα φουσκώματα, αλλά και να καεί το λίπος είναι:

Περιορισμός θερμίδων

Ξεκίνα κρατώντας ένα ημερολόγιο καταγραφής γευμάτων για μια εβδομάδα. Συνέχισε να τρως όπως έτρωγες, με τη μόνη διαφορά να καταγράφεις όλα όσα καταναλώνεις. Έτσι θα μπορέσεις να διαπιστώσεις τα λάθη που κάνεις στη διατροφή σου και να τα διορθώσεις.

Κατανάλωση πρωινού

Φάε πρωινό καθημερινά. Τρώγοντας πρωινό βοηθάς το μεταβολισμό σου να «ξυπνήσει» και να αρχίσει να δουλεύει, ώστε να κάνει καλύτερες καύσεις και έτσι να καταφέρει να κάψει περισσότερο λίπος. Αν αμελήσεις το πρωινό σου, το σώμα σου μπορεί να αποθηκεύσει περισσότερο λίπος, αντί να το κάψει.

Μικρά και συχνά γεύματα

Μη μένεις νηστική για περισσότερες από 3-4 ώρες. Έτσι πέφτουν τα επίπεδα γλυκόζης στο αίμα και παρατηρείται υπερέκκριση ινσουλίνης. Αυτό έχει ως αποτέλεσμα ότι καταναλώνουμε το σώμα μας να το αποθηκεύει σε λίπος. Επίσης αυξάνεται η βουλιμική τάση, δηλαδή η κατανάλωση μεγάλης ποσότητας φαγητού ή γλυκού σε σύντομο χρονικό διάστημα.

Ναι στα προϊόντα ολικής αλέσεως

Είναι λάθος να βγάλεις τελείως τους υδατάνθρακες από τη διατροφή σου για να χάσεις βάρος, καθώς οι υδατάνθρακες σε γεμίζουν ενέργεια. Το κλειδί είναι να τους αντικαταστήσεις με προϊόντα ολικής αλέσεως όπως καστανό ρύζι, ψωμί/δημητριακά/ζυμαρικά ολικής άλεσης. Έτσι αυξάνεται ομαλά το σάκχαρο στο αίμα και το αίσθημα κορεσμού έρχεται πιο γρήγορα.

Περισσότερα φρούτα και λαχανικά

Τα φρούτα και τα λαχανικά είναι ο σύμμαχός σου στο αδυνάτισμα. Μη ξεχνάς ότι είναι πλούσια σε φυτικές ίνες που βοηθούν στην αποβολή λίπους και στη ρύθμιση της δυσκοιλιότητας. Επίσης, βοηθάνε το μεταβολισμό σου να δουλεύει καλύτερα, μειώνουν το φούσκωμα και το πιο σημαντικό είναι ότι δε σε επιβαρύνουν με έξτρα θερμίδες και λιπαρά. Φρόντισε να τρως 5 μερίδες φρούτων και λαχανικών καθημερινά. Μυστικό: Προσπάθησε να ξεκινάς το γεύμα σου καταναλώνοντας το 1/3 της σαλάτας και μετά να συνεχίζεις με το φαγητό σου. Έτσι δε θα καταναλώσεις μεγάλη ποσότητα φαγητού και θα αποφύγεις πολλές περιττές θερμίδες.

Σωστή ενυδάτωση

Η σωστή ενυδάτωση είναι πολύ σημαντική και βασική. Έτσι βοηθάς τον οργανισμό σου να αποβάλει τις τοξίνες και τα περιττά υγρά που συσσωρεύονται, τα οποία ευθύνονται και για την όψη φλοιού πορτοκαλιού, που συχνά υπάρχει σε άτομα με αυξημένη περιφέρεια γλουτών. Πιες αρκετό νερό μέσα στην ημέρα αλλά και πράσινο τσάι. Καταναλώνοντας καθημερινά 2-3 φλιτζάνια, αυξάνεις το μεταβολισμό σου και σύμφωνα με έρευνες το πράσινο τσάι μειώνει την αποθήκευση λίπους στην κοιλιά.

Άπαχα Γαλακτοκομικά

Ένας πολύ σημαντικός λόγος για να αγαπήσεις επιτέλους το γιαουρτάκι, είναι ότι το άπαχο γιαούρτι είναι ένα από τα καλύτερα σνακ για φλατ κοιλιά! Προσοχή όμως στα επιδόρπια γιαουρτιού, τα οποία περιέχουν αρκετή ζάχαρη και είναι γεμάτα συντηρητικά. Προτίμησε να φτιάξεις το δικό σου επιδόρπιο γιαουρτιού προσθέτοντας κάποιο φρούτο ή μέλι ή ακόμη και ανάλατους ξηρούς καρπούς. Μη ξεχνάς να βάζεις και κανέλα, η οποία ρυθμίζει το σάκχαρο του αίματος με αποτέλεσμα να σε βοηθάει να μην αποθηκεύεις λίπος.

Άπαχη πρωτεΐνη

Πρόσθεσε στην καθημερινότητά σου τρόφιμα πλούσια σε πρωτεΐνες. Η πρωτεΐνη σε βοηθάει στο κορεσμό, δηλαδή στο να χορταίνεις πιο εύκολα και να μη πεινάς γρήγορα, αλλά και στη καταπολέμηση των κατακρατήσεων που μπορεί να κάνει ο οργανισμός. Προτίμησε άπαχη πρωτεΐνη όπως είναι το αυγό, το ψάρι, το κοτόπουλο αλλά και το άπαχο κόκκινο κρέας.

Αυξημένη φυσική δραστηριότητα

Αύξησε τη φυσική σου δραστηριότητα. Μια αερόβια άσκηση 30' λεπτών θα συμβάλλει στην ενεργοποίηση του μεταβολισμού και στη καύση του κοιλιακού λίπους. Επίσης ένα συστηματικό πρόγραμμα φυσικής δραστηριότητας με ασκήσεις ενδυνάμωσης του άνω μέρους του σώματος, καθώς επίσης και ειδικές ασκήσεις για γοφούς, θα σε βοηθήσουν ώστε να χάσεις το τοπικό λίπος.

Πες ναι σε: Άπαχα Γαλακτοκομικά, Προϊόντα ολικής άλεσης, Αυγό, Ψάρι, Κοτόπουλο, Μπρόκολο, Κουνουπίδι, Μαρούλι, Μήλο, Δαμάσκηνα, Ανάλατους Ξηρούς Καρπούς, Κανέλα, Νερό, Πράσινο Τσάι, Λεμόνι, Πιπέρι

Πες όχι σε: Τηγανητά, Λιπαρά τρόφιμα, Αλκοόλ, Ζάχαρη, Λευκό Ψωμί

ΔΙΑΙΤΟΛΟΓΙΟ

*Μαζί με κάθε μεσημεριανό να πίνετε πριν και μετά 1 ποτήρι πράσινο τσάι με διπλάσια περιεκτικότητα σε κατεχίνες

ΔΕΥΤΕΡΑ:

• ΠΡΩΙΝΟ: 1 ποτήρι γάλα 1,5 % & 4 κ.σ δημητριακά ολικής αλέσεως, 1κ.γ. κότζι μπέρι Καφές ελληνικός ή στιγμιαίος
• ΕΝΔΙΑΜΕΣΑ: 1 μπανάνα
• ΜΕΣΗΜΕΡΙ: 2 αυγά βραστά,1 φέτα ψωμί πολύσπορο & σαλάτα ρόκα-αγγούρι-άνιθο, 1 μερίδα γραβιέρα, 4 ελιές
• ΑΠΟΓΕΥΜΑ: 1 γιαούρτι με κανέλα & 3 καρύδια
• ΒΡΑΔΥ: 1 πίτα αραβική με τυρί, γαλοπούλα & τυρί Light, ντομάτα, αγγούρι, μαϊντανό & 1 φλ.ρόφημα κρόκου κοζάνης

ΤΡΙΤΗ:

• ΠΡΩΙΝΟ: 2 ρυζογκoφρέτες & τυρί & 1 ποτήρι χυμό, Καφές ελληνικός ή στιγμιαίος
• ΕΝΔΙΑΜΕΣΑ: 1 γιαούρτι με κανέλα & 4 φράουλες
• ΜΕΣΗΜΕΡΙ: 1 μερίδα Μακαρόνια ολικής με σάλτσα ντομάτας & μανιτάρια & 1 μερίδα τυρί & 6 ελιές & σαλάτα μαρούλι-καρότο-άνιθο
• ΑΠΟΓΕΥΜΑ: 10 ανάλατα αμύγδαλα & 1 φλ.ρόφημα κρόκου κοζάνης
• ΒΡΑΔΥ: Τόνος σε λάδι ή νερό & σαλάτα ρόκα-αγγούρι-άνιθο

ΤΕΤΑΡΤΗ:

• ΠΡΩΙΝΟ: 1 ποτήρι γάλα 1,5 % & 4 κ.σ δημητριακά ολικής αλέσεως, 1κ.γ. κότζι μπέρι, Καφές ελληνικός ή στιγμιαίος
• ΔΕΚΑΤΙΑΝΟ: 2 φέτες ανανά
• ΜΕΣΗΜΕΡΙ: 1 μερίδα ψάρι ψητό & χόρτα βραστά & 6 ελιές
• ΑΠΟΓΕΥΜΑ: 1 γιαούρτι με κανέλα
• ΒΡΑΔΥ: 1 τοστ με πολύσπορο ψωμί (1 φέτα τυρί & γαλοπούλα light,) & σαλάτα ρόκα-αγγούρι-άνιθο

ΠΕΜΠΤΗ:

• ΠΡΩΙΝΟ: 1 φέτα ψωμί πολύσπορο με 1 κ.γλ. μέλι & μαλακή μαργαρίνη & 1 ποτήρι γάλα 1,5 %, Καφές ελληνικός ή στιγμιαίος
• ΔΕΚΑΤΙΑΝΟ: 1 φέτα ανανά & 4 φράουλες
• ΜΕΣΗΜΕΡΙ: 1 μερίδα Μπριάμ & 1 μερίδα τυρί & 4 ελιές
• ΑΠΟΓΕΥΜΑ: 1 γιαούρτι με κανέλα & 5 ανάλατα αμύγδαλα
• ΒΡΑΔΥ: 1 αυγό βραστό & σαλάτα αγγούρι – ρόκα – άνιθος & 4 ελιές

ΠΑΡΑΣΚΕΥΗ:

• ΠΡΩΙΝΟ: 1 ποτήρι γάλα 1,5 % & 4 κ.σ δημητριακά ολικής αλέσως με 1κ.γ. κότζι μπέρι, Καφές ελληνικός ή στιγμιαίος
• ΕΝΔΙΑΜΕΣΑ: 5 καρύδια & 4 δαμάσκηνα
• ΜΕΣΗΜΕΡΙ: 1 μερίδα Μπιφτέκια γαλοπούλας, 2 μέτριες πατάτες βραστές & σαλάτα χόρτα & 4 ελιές
• ΑΠΟΓΕΥΜΑ: 2 ρυζογκοφρέτες & 1 φλ.ρόφημα κρόκου κοζάνης
• ΒΡΑΔΥ: Φρουτοσαλάτα με γιαούρτι (1 φέτα ανανά, 1 μήλο, 4 φράουλες, γιαούρτι με κανέλα & 1κ.γ. μέλι)

ΣΑΒΒΑΤΟ:

• ΠΡΩΙΝΟ: 1 φέτα ψωμί πολύσπορο με 1 κ.γλ. μαρμελάδα χωρίς ζάχαρη & μαλακή μαργαρίνη & 1 ποτήρι γάλα 1,5 %, Καφές ελληνικός ή στιγμιαίος
• ΔΕΚΑΤΙΑΝΟ: 1 μπανάνα & 1 φλ.ρόφημα κρόκου κοζάνης
• ΜΕΣΗΜΕΡΙ: Ταμπουλέ & τυρί & 4 ελιές
• ΑΠΟΓΕΥΜΑ: 1 γιαούρτι 2% & κανέλα & 5-7 ανάλατα αμύγδαλα
• ΒΡΑΔΥ: 1 αυγό βραστό & τυρί & βραστά σπαράγγια

ΚΥΡΙΑΚΗ:

• ΠΡΩΙΝΟ: 1 ποτήρι χυμό & 1 μπάρα δημητριακών ολικής αλέσεως, Καφές ελληνικός ή στιγμιαίος
• ΕΝΔΙΑΜΕΣΑ: 6-8 ανάλατα αμύγδαλα & 1 ακτινίδιο & 1 φλ.ρόφημα κρόκου κοζάνης
• ΜΕΣΗΜΕΡΙ: 1 μερίδα Κοτόπουλο ψητό & χόρτα βραστά, 4-6 ελιές
• ΑΠΟΓΕΥΜΑ: 1 γιαούρτι 2% & 1 κ.γλ. μέλι & κανέλα
• ΒΡΑΔΥ: Καστανό ρύζι & σαλάτα μαρούλι- ρόκα & καρότο & τυρί

Ο Κλινικός Διαιτολόγος - Διατροφολόγος Δ.Γρηγοράκης μας αποκαλύπτει το δεκάλογο της «Αντιοξειδωτικής δίαιτας ORAC».

1. Ξεκινήστε τη μέρα σας πάντα με  πρωινό . Σας γεμίζει με ενέργεια για το ξεκίνημα της ημέρας και βοηθάει στη μείωση του βάρους
2. Καταναλώστε καθημερινά  2 λίτρα νερό  για να βοηθήσετε την αποβολή τοξινών από τα νεφρά. Στην πρόσληψη υγρών συμβάλλουν: νερό, χυμοί, ημίπαχα γαλακτοκομικά, ελληνικός ή στιγμιαίος καφές, τσάι, ρόφημα κρόκου Κοζάνης.
3. Επιλέγετε πάντα  εποχιακά φρούτα & λαχανικά : Επιλέγοντας φρούτα και λαχανικά που είναι στην καλύτερή τους εποχή, από τη μία καταναλώνετε τροφές με τη μέγιστη περιεκτικότητα σε αντιοξειδωτικές ουσίες και από την άλλη δεν προσλαμβάνετε τις χημικές ουσίες τις οποίες τα τρόφιμα αυτά ενδέχεται να περιέχουν, λόγω μη εποχικής διαθεσιμότητας, με καθαρά προ-οξειδωτικό χαρακτήρα όπως χημικά, φυτοφάρμακα και ορμόνες.
4. Επιλέγετε  τρόφιμα από όλες τις ομάδες  (άπαχο κρέας, ψάρι, φρούτα, λαχανικά, άπαχα, γαλακτοκομικά, δημητριακά, ελαιόλαδο), προκειμένου να προσλαμβάνετε όλα τα θρεπτικά συστατικά μου χρειάζεστε.
5. Καταναλώνετε συστηματικά  5-7 μερίδες καθημερινά φρούτων και λαχανικών , προκειμένου να καλύψετε τις ημερήσιες αντιοξειδωτικές σας ανάγκες, αλλά και σε φυτικές ίνες.
6. Αποφύγετε το αλάτι.  Ενισχύστε τη γεύση και την αντιοξειδωτική ισχύ των τροφίμων προσθέτοντας λεμόνι και μυρωδικά, όπως ο μαϊντανός και το σέλινο.
7. Αποφεύγετε τρόφιμα πλούσια σε ζωικά λιπαρά  όπως: κέικ, πάστες, μαγιονέζα, κρέμα γάλακτος, ντρέσινγκ, βούτυρο, πλήρη γαλακτοκομικά προϊόντα. Αυτά έχουν αυξημένη περιεκτικότητα σε λίπος και θερμίδες, με αποτέλεσμα να δρουν ανασταλτικά στην προσπάθεια απώλειας βάρους.
8. Αυξήστε τη φυσική σας άσκηση . Με αυτόν τον τρόπο αυξάνεται η ενεργειακή απώλεια και ενεργοποιείται το σύστημα ενδογενούς αντιοξειδωτικής προστασίας.
9. Με το μεσημεριανό μπορείτε να  πίνετε καθημερινά 1 φλιτζάνι από αποτοξινωτικά ροφήματα,  όπως πικραλίδα, τζίντζερ, κόλιανδρο φύλλα αγκινάρας, γαϊδουράγκαθο. Για να ενισχύσετε ακόμη περισσότερο τη διατροφική τους αξία προσθέστε κανέλα.
10. Θέστε ρεαλιστικούς στόχους:  Ξεκινώντας μία αντιοξειδωτική διατροφή για να μειώσετε το σωματικό βάρος, καλό είναι να έχετε υπόψη ότι μια φυσιολογική απώλεια βάρους κυμαίνεται στα 2-4 κιλά το μήνα. Ο οργανισμός δηλαδή θα πρέπει να χάνει 0,5 – 1 κιλό την εβδομάδα. Ό,τι παραπάνω χάνεται και σίγουρα με κόπο, δεν είναι λίπος αλλά μυς και υγρά.

Γράφει:  Χριστίνα Φοντόρ, Κλινικός Διαιτολόγος-Διατροφολόγος, Καθηγήτρια στο Ι.Δ.ΕΚ.Ε Ηλιούπολης

Μετά από «γιορτινά τραπέζια», είτε παρατηρώντας τη ζυγαριά που δείχνει παραπανίσια κιλά, είτε επειδή νιώθετε «πρήξιμο» στην κοιλιά, συμπεραίνετε τελικά, ότι μάλλον φάγατε περισσότερο απ' ότ,ι θα έπρεπε. Η πραγματικότητα είναι ότι η πρόσληψη παραπάνω θερμίδων δεν μας κάνει «έκπτωση» λόγω γιορτών. Οι παραπάνω θερμίδες στον οργανισμό σημαίνουν παραπανίσια κιλά.

Αρκετοί ερευνητές κατηγορούν για την αύξηση βάρους το «καθισιό» και την έλλειψη άσκησης, τον υπολογιστή ή την τηλεόραση. Το πιο σημαντικό όμως, είναι να περιορίσουμε την ημερήσια θερμιδική πρόσληψη. Υπάρχουν στοιχεία, ότι κατά την περίοδο των γιορτών το άτομο μπορεί να καταναλώσει έως και 7.000 θερμίδες την ημέρα, όταν η ημερήσια πρόσληψη πρέπει να είναι κατά μέσο όρο 2.000 θερμίδες.

Με 1 ώρα άθληση την ημέρα, οι καύσεις είναι κατά μέσο όρο 300 θερμίδες, όσο δηλαδή 1 μικρό σάντουιτς. Μην ξεχνάτε όμως, ότι όταν γυμναζόμαστε, ο οργανισμός έχει τη τάση να αναπληρώνει αυτό που έχασε, με αποτέλεσμα μετά την άσκηση, να αυξάνεται η όρεξη. Η άθληση είναι βεβαίως απαραίτητη για την υγεία μας, όμως δεν μας αδυνατίζει. Για να αλλάξουμε το ενεργειακό ισοζύγιο του οργανισμού μας, πρέπει να τρώμε λιγότερο, ή με άλλα λόγια να μειώσουμε τις ποσότητες/ μερίδες των τροφών που καταναλώνουμε.

Σε περίπτωση που παραφάγατε, εξαιτίας κάποιου γεγονότος, ενώ είστε σε πρόγραμμα απώλειας βάρους, ή θέλετε να διατηρήσετε το φυσιολογικό σας βάρος, οι ειδικοί προτείνουν:

•  Να μην αγχώνεστε . Με το να φάτε «1 φορά» δεν θα γίνετε παχύσαρκοι. Για να πάρετε 1 κιλό σωματικού λίπους πρέπει να καταναλώσετε περίπου 7.000 θερμίδες.
• Υπάρχουν «φορές» που συνειδητά αφήνουμε τον εαυτό μας να τρώει παραπάνω. Φροντίστε να επανέλθετε το γρηγορότερο , στο ισορροπημένο πλάνο διατροφής σας και στο σωστό «μέγεθος» της μερίδας. Τα περισσότερα άτομα με αυξημένο βάρος, συνηθίζουν σχεδόν καθημερινά να τρώνε από 500 με 1.500 θερμίδες παραπάνω από αυτό που πρέπει.
• Έχουμε τη λανθασμένη τάση να παραλείπουμε γεύματα τις επόμενες ημέρες με σκοπό να χάσουμε πιο γρήγορα κιλά. Οι ειδικοί προτείνουν  πέντε γεύματα την ημέρα  που να βασίζονται σε μια διατροφή πλούσια σε φυτικές ίνες που να προέρχονται από φρούτα και λαχανικά. Για π.χ.:

1. Πρωϊνό: γάλα/ γιαούρτι με χαμηλά λιπαρά και 1 φρούτο,
2. Ενδιάμεσο: 1 φρούτο + 1 φρυγανιά + 1 φ άπαχο τυρί,
3. Μεσημεριανό: 1 μεγάλη σαλάτα λαχανικών + 1 μερ ψάρι / κοτόπουλο ψητό + 1 φ μαύρο ψωμί,
4. Απόγευμα: 1 πιάτο σούπα λαχανικών + 1 φρούτο,
5. Βράδυ: 1 τοστ ( μαύρο ψωμί- γαλοπούλα- τυρί με χαμηλά σε λιπαρά).

•  Μη ζυγίζεστε «αμέσως» μετά το «μεγάλο» γεύμα  αλλά μετά από λίγες ημέρες αφού επανέλθετε στο «φυσιολογικό» σας πρόγραμμα.
•  Μάθετε στο περίπου τις ημερήσιες θερμιδικές σας ανάγκες  και συνειδητά υπολογίστε το «τι βάζετε στο στόμα σας».

Συμπερασματικά, με το να φάτε μια φορά μεγάλη ποσότητα φαγητού δεν σημαίνει ότι θα παχύνετε. Όλοι, λίγο πολύ το κάνουν αυτό. Τα άτομα με αυξημένο βάρος είναι εκείνα που σχεδόν καθημερινά ξεπερνάνε αρκετά τις ημερήσιες θερμιδικές τους ανάγκες. Λαμβάνοντας μόλις 200 θερμίδες περισσότερες σε καθημερινή βάση, κάτι που είναι πολύ εύκολο, σε ένα χρόνο θα δούμε ότι το σωματικό μας βάρος να έχει αυξηθεί κατά περίπου 10 κιλά. Η τηλεόραση, ο υπολογιστής, η έλλειψη της σωματικής άσκησης συμβάλλουν στη μείωση του μεταβολικού ρυθμού του ατόμου, αλλά η κύρια αιτία του αυξημένου βάρους είναι ότι μαζί με τα παραπάνω, συνήθως το άτομο καταναλώνει περισσότερο φαγητό. Το «μυστικό» σε αυτή την περίπτωση, δηλαδή της υπερφαγίας, είναι να επανερχόμαστε το γρηγορότερο στο φυσιολογικό τρόπο διατροφής, καταναλώνοντας τις σωστές μερίδες τροφίμων.

Κωνσταντίνος Ξένος,
Κλινικός Διαιτολόγος, M.Sc.
Αντιπρόεδρος Ελληνικού Ινστιτούτου Διατροφής
Διευθυντής Τμήματος Διατροφογενετικής & Έρευνας Θρέψης, Ευρωκλινική Αθηνών

Η σωστή προσέγγιση

Από τα πολύ παλιά χρόνια καθετί το παράδοξο και το ανεξήγητο προκαλούσε την περιέργεια και το ενδιαφέρον του απλού κόσμου. Αυτή την ιδιομορφία της ανθρώπινης φύσης, συνεχίζει και στις ημέρες μας να εκμεταλλεύεται μερίδα επιτήδειων, που παρουσιάζει παράδοξους τρόπους αδυνατίσματος, προκειμένου να κεντρίσει το ενδιαφέρον του ανυποψίαστου ατόμου, επιδιώκοντας συνάμα να ανατρέψει τα καθιερωμένα επιστημονικά μονοπάτια αντιμετώπισης του πολυπαραγοντικού προβλήματος της παχυσαρκίας.

Το να βγει και να πει κάποιος δημόσια, πως ο λογικότερος και επιστημονικότερος τρόπος για χάσει κανείς βάρος, είναι να τροποποιήσει με ήπιο και σταδιακό τρόπο τη διατροφή του προς τις αρχές της ισορροπημένης - Μεσογειακής διατροφής και να πλαισιώσει αυτή τη προσπάθεια με αύξηση της σωματικής του δραστηριότητας, σίγουρα δεν «ερεθίζει» τη κοινή γνώμη, ούτε προκαλεί ιδιαίτερο ενδιαφέρον.

Αν όμως κάποιος ισχυριστεί πως πίνοντας ειδικό ξύδι από το Καμερούν, καταναλώνοντας αμπούλες αγκινάρας ή τρώγοντας ανανά πρωί – βράδυ, μπορεί να συνεισφέρει στο αδυνάτισμα, σίγουρα στρέφει τα μάτια του κόσμου πάνω του.

Το άτομο που αντιμετωπίζει πρόβλημα με το βάρος του συχνά αποτελεί εύκολο θύμα και στόχο κάθε καινούριας – παράδοξης «ανακάλυψης» που αφορά το αδυνάτισμα.

Πόσο επιστημονική βάση έχουν όμως τέτοιοι ισχυρισμοί και πόσο ακίνδυνοι είναι για την υγεία ενός παχύσαρκου ο οποίος είναι έτοιμος να εφαρμόσει το οτιδήποτε θα λύσει το πρόβλημά του;

Μέχρι σήμερα παρόλο την αλματώδη ανάπτυξη της επιστήμης και της τεχνολογίας, μεμονωμένη λύση στο πρόβλημα της παχυσαρκίας δεν έχει δοθεί και ούτε πρόκειται να δοθεί.

Φάρμακα πολλά υποσχόμενα, με σαφή δράση στην αναστολή λιπασών (ενζύμων που επεμβαίνουν στη πέψη και αφομοίωση του λίπους της τροφής) απέτυχαν στο να δώσουν σαφή λύση στο αδυνάτισμα και σήμερα χρησιμοποιούνται επικουρικά της διαιτητικής αγωγής και σε καμία περίπτωση αποκλειστικά. Ανορεξιογόνα χάπια που έκαναν πιο εύκολη την εισαγωγή του παχύσαρκου σε δίαιτα αδυνατίσματος, απομακρύνθηκαν από την αγορά ως επικίνδυνα για την καρδιαγγειακή υγεία και σήμερα αυτά που κυκλοφορούν πρέπει να δίνονται μόνο μετά από διεξοδικό έλεγχο που θα κάνει ο αρμόδιος ιατρός.

Και βέβαια στο περιθώριο όλων αυτών των επιστημονικών προσπαθειών βρίσκονταν πάντα και θα βρίσκεται (δυστυχώς) όλη η παραφιλολογία για σκευάσματα που αυξάνουν το μεταβολισμό, που μειώνουν την όρεξη ή που με μαγικό τρόπο βοηθούν στο αδυνάτισμα.

Βέβαια το να προσπαθεί κανείς να αδυνατίσει χωρίς ουσιαστική και επιστημονική παρέμβαση στον καθημερινό του τρόπο σκέψης, παρά μόνο με την κατανάλωση χαπιών ανανά, «ενεργού» κρεμμυδιού ή την πόση μηλόξυδου, δεν γνωρίζω κατά πόσο μπορεί να χαρακτηριστεί αφέλεια ή άγνοια βασικών αρχών, στην οποία σίγουρα πολλοί επιστημονικοί κρατικοί φορείς έχουν ευθύνη, μια και αδυνατούν να ενημερώσουν σωστά και αξιόπιστα τον κόσμο.

Ο ρόλος του επιστήμονα διαιτολόγου

Ο επιστήμονας διαιτολόγος λοιπόν, καλείται πρώτα να ξεκαθαρίσει και να επαναπροσδιορίσει αρχές και θεωρίες και μετά να προτείνει λύσεις και μεθόδους.

Να ξεκαθαρίσει για παράδειγμα πως η παχυσαρκία αφορά την υπερβολική συσσώρευση λιπώδους ιστού και όχι απλά βάρους και άρα για να προσδιορισθεί ο βαθμός παχυσαρκίας θα έπρεπε κανονικά να μετρηθεί το ποσό του λίπους και όχι να ανέβει απλά κάποιος στη ζυγαριά.

Να ξεκαθαρίσει επίσης πως η πλειονότητα των περιπτώσεων παχυσαρκίας δεν οφείλεται σε ενδοκρινικά ή άλλα νοσήματα, αλλά σε αυξημένη πρόσληψη θερμίδων σε σχέση με τις ανάγκες του οργανισμού. Και βέβαια να δοθεί ιδιαίτερη βαρύτητα στο πως κανείς θα προλάβει την παχυσαρκία και όχι στο πως θα την αντιμετωπίσει, μια και όπως δεκάδες επιστημονικά τεκμηριωμένες μελέτες υποδεικνύουν, όταν κάποιος γίνει παχύσαρκος, πρέπει να καταβάλει σημαντικά περισσότερες προσπάθειες για να αδυνατίσει από εκείνον που απλά προσπαθεί να διατηρήσει ένα ιδανικό βάρος. Βλέπετε το σώμα του παχύσαρκου αντιδρά δύστροπα και έντονα σε κάθε προσπάθεια αλλαγής, ενώ έρευνες δείχνουν πως ο μεταβολικός μηχανισμός σε ένα παχύσαρκο άτομο λειτουργεί προσπαθώντας συνέχεια να εξοικονομήσει ενέργεια , πολλαπλασιάζοντας έτσι τη δυσκολία για αδυνάτισμα.

Για παράδειγμα τα ερυθρά αιμοσφαίρια των παχύσαρκων παρουσιάζουν ελάττωση του ρυθμού της λειτουργίας της αντλίας νατρίου, με αποτέλεσμα την εξοικονόμηση ενέργειας. Ακόμα η αύξηση του μεταβολισμού που ακολουθεί τη λήψη της τροφής (το θερμικό αποτέλεσμα της τροφής) είναι μικρότερη στα παχύσαρκα άτομα από ότι στα ισχνά. Και βέβαια ας μην ξεχνάμε πως ο αυξημένος αριθμός των λιποκυττάρων (κάτι που συντελείται όταν κάποιος παχαίνει κατά την παιδική του ηλικία και χαρακτηρίζεται ως υπερπλαστική παχυσαρκία) συνεπάγεται εντονότερο ερεθισμό των κέντρων του υποθαλάμου, με αποτέλεσμα την αυξημένη λήψη τροφής και συνεπώς τη διατήρηση της παχυσαρκίας. Βλέπουμε λοιπόν πως σημαντικό μέρος της έρευνας πρέπει να επικεντρωθεί στο πως θα αποφύγουμε την παχυσαρκία και όχι στο πως απλά θα την αντιμετωπίσουμε.

Η διατροφική διαπαιδαγώγηση συνιστά την πραγματική λύση

Εδώ λοιπόν έρχεται να παίξει σημαντικό ρόλο, η αρωγή των γονιών στη διατροφική διαπαιδαγώγηση των παιδιών τους. Ένα από τα σημαντικότερα μαθήματα στο γυμνάσιο και το λύκειο, αυτό της διατροφής δυστυχώς είτε δεν διδάσκεται, είτε υπολείπεται σε βαρύτητα και ευρύτητα έναντι άλλων, λιγότερο ουσιωδών.

Η σωστή διατροφή πρέπει να γίνει βίωμα στο μικρό παιδί προκειμένου να έχει διάρκεια (όπως άλλωστε και η γυμναστική). Το να προσπαθήσει ένας 40άρης με χρόνια λανθασμένες διατροφικές συνήθειες να μάθει να αφιερώνει χρόνο και ουσία στο πρωινό του γεύμα είναι σίγουρα δύσκολο (και σε μερικές περιπτώσεις ανέφικτο). Όταν όμως κάποιος μάθει από μικρή ηλικία να «λειτουργεί» με ένα πλήρες πρωινό, είναι αντιστοίχως δύσκολο να αποδεσμευτεί αυτής της καλής συνήθειας, σε όλη του τη ζωή.
Ας δώσουμε λοιπόν έμφαση στη διατροφική διαπαιδαγώγηση των παιδιών, τόσο οι επιστήμονες διαιτολόγοι όσο και η πολιτεία μέσω εγκεκριμένων φορέων και ας σταματήσουμε να ψάχνουμε για μαγικές λύσεις όταν το πρόβλημα έχει εδραιωθεί, «λύσεις» που συχνά διαιωνίζουν το πρόβλημα της παχυσαρκίας, συνεισφέροντας μόνο στο πορτοφόλι μερικών επιτήδειων.

Κωνσταντίνος Ξένος,
Κλινικός Διαιτολόγος, M.Sc.
Αντιπρόεδρος Ελληνικού Ινστιτούτου Διατροφής
Διευθυντής Τμήματος Διατροφογενετικής & Έρευνας Θρέψης, Ευρωκλινική Αθηνών