Ο σύγχρονος τρόπος ζωής, που χαρακτηρίζεται από πολύ γρήγορους ρυθμούς, έχει επιβάλει την κατανάλωση τροφών εύκολων στην παρασκευή και τη συντήρηση.  Το θετικό αυτού είναι η γρήγορη ανάπτυξη της τεχνολογίας τροφίμων έτσι ώστε να καλυφθούν οι ανάγκες που προέκυψαν.  Το αρνητικό είναι η μόλυνση των τροφών είτε λόγω φυσικών αιτιών είτε λόγω ατυχιών στην τεχνολογία, χωρίς βέβαια να λείπει και η περίπτωση της κερδοσκοπίας.  Παρόλα αυτά, λόγω κάποιας ενημέρωσης, ο καταναλωτής θέλει να γνωρίζει τι τρώει, ιδιαίτερα κατόπιν γνώσεως οτι η διατροφή παίζει πολύ σημαντικό ρόλο στην υγεία του ανθρώπου.  Δεν είναι άλλωστε άγνωστο οτι οι ασθένειες έχουν αυξηθεί παρόλη την ανάπτυξη.  Παλιά για παράδειγμα υπήρχαν κάποιες διαταραχές από έλλειψη βιταμινών όπως το σκορβούτο (έλλειψη βιταμίνης C), αλλά σήμερα υπάρχουν περισσότερες και πιο επικίνδυνες όπως προβλήματα καρδιάς και διαβήτης.  Είναι λοιπόν είναι κατανοητό οτι η καλύτερη ενημέρωση του καταναλωτή είναι πολύ σημαντική και επιτυγχάνεται με τις ετικέτες τροφίμων.  Στο σημείο αυτό όμως υπάρχει ένα πρόβλημα που χρήζει διαρκή ανανέωση της νομοθεσίας τροφίμων.  Αυτό εντοπίζεται στην ακατανόητη, ελλιπή, ψευδή και μη ευανάγνωστη γραφή στις ετικέτες τροφίμων.  Πέρα όμως από την ενημέρωση και προστασία των καταναλωτών, διασφαλίζεται και ο θεμιτός ανταγωνισμός ανάμεσα στους παραγωγούς.

Ετικέτες τροφίμων

Πρόκειται για τις ενδείξεις, τα εμπορικά ή βιομηχανικά σήματα, τις εικόνες ή τα σύμβολα που αναγράφονται πάνω σε κάθε συσκευασία τροφίμων.  Τα βασικά στοιχεία της επισήμανσης των τροφίμων είναι η ταυτότητα του προϊόντος, η ποσότητά του, η κατάστασή του, οι συνθήκες και ο χρόνος παραγωγής του, ο τρόπος χρήσης του, το όνομα και η διεύθυνση του παραγωγού.  Οι απαιτήσεις όμως των καταναλωτών για καλύτερη ενημέρωση προώθησαν την προσθήκη επιπλέον πληροφοριών στις ετικέτες όπως η διατροφική ανάλυση, στοιχεία για την προστασία του περιβάλλοντος, σήματα ποιότητας, λειτουργικοί ισχυρισμοί, τιμή πώλησης και άλλα. 

Επιπροσθέτως, οι παραγωγοί είναι ελεύθεροι να παράσχουν οποιαδήποτε επιπρόσθετη πληροφορία αρκεί αυτή να είναι αληθής

Αναλυτικότερα, οι ετικέτες τροφίμων πρέπει να περιλαμβάνουν:

1) Εμπορική ονομασία προϊόντος είναι αυτή που κάνει το προϊόν αναγνωρίσιμο και είναι πάντα νομικά κατοχυρωμένη και συμβολίζεται, 

 για παράδειγμα:

2)  Λογότυπος εταιρείας παραγωγής:

3) Καθαρό βάρος προϊόντος, που συμβολίζεται n.w., e, εκφράζεται ως όγκος για τα υγρά (πχ. λίτρο, εκατοστόλιτρο), ως μάζα για τα στερεά (πχ. κιλό, γραμμάριο), ως όγκος ή μάζα για τα ημιστερεά για παράδειγμα: 

4) Η επωνυμία και η διεύθυνση του παραγωγού, του διανομέα ή του εισαγωγέα πρέπει να αναγράφονται ευανάγνωστα, στη συσκευασία, ώστε να γνωρίζουμε με ποιόν πρέπει να επικοινωνήσουμε, εάν έχουμε κάποιο παράπονο ή επιθυμούμε να λάβουμε περισσότερες πληροφορίες, για το προϊόν. Η ένδειξη της χώρας ή της περιφέρειας προέλευσης είναι υποχρεωτική, για ορισμένες κατηγορίες προϊόντων, όπως το κρέας, τα φρούτα και τα λαχανικά. Είναι επίσης υποχρεωτική, όταν το εμπορικό σήμα ή άλλα στοιχεία της ετικέτας, όπως μία εικόνα, μια σημαία ή μια αναφορά, σε τόπο, μπορούν να παραπλανήσουν τον καταναλωτή, ως προς την πραγματική προέλευση του προϊόντος.

5) Γραμμή επικοινωνίας καταναλωτή με την εταιρεία παραγωγής, διανομής ή εισαγωγής είτε μέσω τηλεφώνου χωρίς χρέωση είτε με e-mail ή ιστοσελίδας.

6) Κωδικός μονάδας παραγωγής (για νωπά προϊόντα) που συμβολίζεται:

7) Περιγραφή προϊόντος, δηλαδή στοιχεία που συμπληρώνουν την εμπορική του ονομασία και περιγράφουν περιληπτικά το είδος του περιεχομένου και τα συστατικά του όπως για παράδειγμα:

8) Επιφάνειες οπτικής επαφής με το περιεχόμενο της συσκευασίας για παράδειγμα:

9) Φωτογραφική ή ρεαλιστική γραφική απεικόνιση του προϊόντος για παράδειγμα:

10) Τιμή ή ενδεικτική τιμή προϊόντος σε τοπικό νόμισμα.

11) Συστατικά του προϊόντος (σε μερικά νωπά προϊόντα δεν είναι απαραίτητη). Τα συστατικά αναφέρονται σε φθίνουσα σειρά περιεκτικότητας, από τα κύρια συστατικά προς τα πρόσθετα (το νερό ή υγρασία δεν αναφέρεται), συμπεριλαμβανομένων εκείνων, που είναι γνωστό ότι προκαλούν αλλεργικές αντιδράσεις (π.χ. φιστίκια, γάλα, αβγά, ψάρι),  για παράδειγμα μαρμελάδα πορτοκάλι συστατικά:ζάχαρη, σιρόπι γλυκόζης και φρουκτόζης, πορτοκάλια με το φλοιό τους, μαύρη ζάχαρη, πηκτικό μέσο πηκτίνη (δεξτρόζη σίτου), μέσο οξίνισης κιτρικό οξύ, ρυθμιστής οξύτητας κιτρικό νάτριο, παρασκευασμένο από 100γρ. φρούτων ανά 100γρ. προϊόντος, συνολική περιεκτικότητα σε σάκχαρα 60%.

12) Ποσοτική δήλωση συστατικού (quantitative ingredient declaration, QUID), απαιτείται όταν υπάρχει κάποιο χαρακτηριστικό συστατικό που καθορίζει την ταυτότητα του προϊόντος όπως αυτή φαίνεται από την ονομασία ή την περιγραφής της.

13) Σημάνσεις ημερομηνίας, ημερομηνία λήξης του προϊόντος και ημερομηνία παραγωγής. Συνοδεύεται από φράση «ανάλωση πριν από...». Η "ημερομηνία λήξης" χρησιμοποιείται, για τρόφιμα, που χαλούν εύκολα (π.χ. κρέας, αβγά, γαλακτοκομικά).  Στα νωπά προϊόντα μπορεί να ανφέρεται και η ημερομηνία παραγωγής. Όλα τα συσκευασμένα νωπά προϊόντα φέρουν "ημερομηνία λήξης". Δεν πρέπει να καταναλώνουμε προϊόντα, μετά την "ημερομηνία λήξης" τους, επειδή μπορεί να πάθουμε τροφική δηλητηρίαση Σε πολλές συσκευασίες αναγράφεται η τοποθεσία ημερομηνίας λήξης πχ «ανάλωση πριν από...βλέπε στο πώμα της συσκευασίας».  Σε κάποια κατεψυγμένα προϊόντα προτείνονται 2 ή περισσότερες ημερομηνίες λήξης ανάλογα με τη θερμοκρασία της κατάψυξης. Η "ανάλωση κατά προτίμηση πριν από" χρησιμοποιείται, για τρόφιμα, που μπορούν να διατηρηθούν περισσότερο καιρό (π.χ. δημητριακά, ρύζι, μπαχαρικά). Δεν κινδυνεύουμε, εάν καταναλώσουμε το προϊόν, μετά την ημερομηνία, που δηλώνεται, αλλά μπορεί να έχει αρχίσει να χάνει τη γεύση του και την υφή του.

14) Αριθμός παρτίδας παραγωγής (συνήθως σημαίνεται μαζί με την ημερομηνία λήξης) σημαντικός για την εταιρία παραγωγής γιατί δείχνει σε ποια γραμμή και σε ποιά παρτίδα παραγωγής αντιστοιχεί το συγκεκριμένο προϊόν. 

23/11/2005          L45687

ημερομηνία λήξης με αριθμό παρτίδας

15) Κωδικός αριθμός προϊόντος, είναι ένας πολυψήφιος αριθμός συνήθως σε ιστογραμμικό κώδικα (barcode).  Ο πιο συνηθισμένοες κωδικός είναι ο ΕΑΝ13 όπου τα τρία πρώτα ψηφία δηλώνουν την χώρα παραγωγής, τα επόμενα 4 την εταιρία παραγωγής, τα επόμενα 5 το εμπορικό προϊόν και τέλος ένα ψηφίο ελέγχου.

16) Ισχυρισμοί για τις θρεπτικές και υγιεινές ιδιότητες: υπάρχουν κανόνες της Ε.Ε, για να διασφαλίζεται ότι κάθε ισχυρισμός, σχετικά με την υγιεινή ή θρεπτική αξία, ο οποίος αναγράφετα στις συσκευασίες τροφίμων, είναι αληθινός και βασίζεται, σε επιστημονικά στοιχεία. Οι ισχυρισμοί μπορεί επίσης να είναι κοινωνικοί (π.χ. νηστίσιμο, koςher, halal), ποσοτικοί ή ποιοτικοί (σε σύγκριση με άλλα προϊόντα), οικονομικοί (σχετικά με τη τιμή του προϊόντος),διατροφικοί, γεωγραφικοί (για την προέλευση του προϊόντος). 

Διατροφικοί ισχυρισμοί

Ισχυρισμοί, όπως "χαμηλά λιπαρά" ή "πλούσιο σε ίνες", πρέπει να αντιστοιχούν, σε εναρμονισμένους ορισμούς, έτσι ώστε να σημαίνουν το ίδιο πράγμα, σε όλες τις χώρες της Ε.Ε. Για παράδειγμα, ο ισχυρισμός "πλούσιο σε ίνες" μπορεί να χρησιμοποιηθεί, μόνο σε προϊόντα, με περιεκτικότητα τουλάχιστον 6g ίνων ανά 100g. Τα τρόφιμα, με πολλά λιπαρά ή ζάχαρη, δε μπορούν να φέρουν, στην ετικέτα τους, ισχυρισμούς, όπως "περιέχει βιταμίνη C". Οι ισχυρισμοί, για υγιεινές ιδιότητες, όπως "κάνει καλό στην καρδιά", επιτρέπονται, μόνον εφόσον μπορούν να αποδειχθούν, επιστημονικά. Δεν είναι δυνατόν να αναφέρεται θετικός ισχυρισμός, για υγιεινές ιδιότητες, στην ετικέτα ενός προϊόντος, που περιέχει πολύ αλάτι, λιπαρά ή ζάχαρη. Οι ακόλουθοι ισχυρισμοί, για υγιεινές ιδιότητες, απαγορεύονται:

Πιο αναλυτικά:

-ΧΑΜΗΛΟ ΣΕ ΘΕΡΜΙΔΕΣ όπου το προϊόν περιέχει λιγότερο από 40Kcal (170 KJ)/, 100g και λιγότερο από 20Kcal (80KJ)/100mL.

-ΛΙΓΟΤΕΡΕΣ ΘΕΡΜΙΔΕΣ όπου μειώνεται κατά τουλάχιστον 30%, με αναφορά του, μειωμένου συστατικού στο οποίο οφείλεται αυτό. ΧΩΡΙΣ ΘΕΡΜΙΔΕΣ όπου το προϊόν περιέχει λιγότερο από 4Kcal (17KJ)/100mL.

-ΧΑΜΗΛΗ ΠΕΡΙΕΚΤΙΚΟΤΗΤΑ ΣΕ ΛΙΠΑΡΑ όπου το προϊόν περιέχει λιγότερο από 3gτου λίπους ανά 100g ή 1.5g του λίπους ανά 100 mL

-ΧΩΡΙΣ ΛΙΠΟΣ όπου το προϊόν περιέχει λιγότερο από 0.5g του λίπους ανά 100g ή 100mL.Οι αξιώσεις που εκφράζονται ως "X% χωρίς λίπος" απαγορεύονται.

-ΧΑΜΗΛΟ ΣΕ ΚΟΡΕΣΜΕΝΑ ΛΙΠΑΡΑ όπου το προϊόν περιέχει λιγότερο από 1.5g του κορεσμένου λίπους ανά 100g για τα στερεά ή 0.75g ανά 100ml για τα υγρά και σε καθεμία περίπτωση το κορεσμένο λίπος δεν πρέπει να παρέχει περισσότερο από 10% της ενέργειας.

 Η παρουσία των λιπαρών συνεισφέρει, στην υψηλή περιεκτικότητα ενέργειας, στα τρόφιμα, η οποία περιεκτικότητα είναι η βασική αιτία υψηλής πρόσληψης ενέργειας και αύξησης σωματικού βάρους. Επιπλέον, πολλά λιπαρά περιέχουν ανθυγιεινά μέρη, όπως κεκορεσμένα λιπαρά ή tranς-λιπαρά, η πρόσληψη των οποίων πρέπει να γίνεται,περιορισμένα. Κεκορεσμένα λιπαρά: Ανεβάζουν τα επίπεδα της χοληστερόλης, στο αίμα. Κυρίως, της "κακής" χοληστερόλης. Σύμφωνα με τον Παγκόσμιο Οργανισμό Εμπορίου, τα κεκορεσμένα λιπαρά δεν πρέπει να μας παρέχουν πάνω από το 10% της συνολικής ενέργειας, που προσλαμβάνουμε, από τα τρόφιμα.

-ΧΑΜΗΛΟ ΣΕ ΖΑΧΑΡΗ όπου το προϊόν περιέχει λιγότερο από 5g σακχαρόζη ανά100g ή 100mL.

-ΧΩΡΙΣ ΖΑΧΑΡΗ όπου το προϊόν περιέχει λιγότερο από 0.5g σακχαρόζη ανά 100g ή100mL.

-ΧΩΡΙΣ ΤΗΝ ΠΡΟΣΘΗΚΗ ΖΑΧΑΡΗΣ όπου το προϊόν δεν περιέχει οποιαδήποτε προστιθέμενη γλυκαντική ύλη.

*** Τα σάκχαρα κατέχουν δεσπόζουσα θέση, ως συστατικά "άχρηστων" τροφίμων, δηλαδή τροφίμων, που δε μας προσδίδουν σημαντικά διατροφικά στοιχεία. Επειδή χωνεύονται, γρήγορα, προκαλούν, γρήγορα, αίσθημα πείνας. Για το λόγο αυτό, είναι βασικές αιτίες, για πρόσληψη υψηλών ποσοστών ενέργειας και αύξηση των σωματικού βάρους. Επιπλέον, προκαλούν και τερηδόνα.

-ΧΑΜΗΛΟ ΣΕ ΝΑΤΡΙΟ ή ΑΛΑΤΙ όπου το προϊόν περιέχει λιγότερο από 0.12g του νατρίου, ή το ισοδύναμο σε αλάτι, ανά 100g ή ανά 100mL.

-ΠΟΛΥ ΧΑΜΗΛΟ ΣΕ ΝΑΤΡΙΟ ή ΑΛΑΤΙ όπου το προϊόν περιέχει λιγότερο από 0.04gτου νατρίου, ή την ισοδύναμο σε αλάτι, ανά 100g ή ανά 100mL.

-ΧΩΡΙΣ ΝΑΤΡΙΟ ή ΑΛΑΤΙ όπου το προϊόν περιέχει λιγότερο από 0.005g του νατρίου, ήτο ισοδύναμο σε αλάτι, ανά 100g.

Η υπερβολική πρόσληψη άλατος συνδέεται, με την αύξηση της αρτηριακής πίεσης και τις καρδιοπάθειες. Η πρόσληψη άλατος δεν πρέπει να υπερβαίνει τα 6g την ημέρα. Οι ευρωπαίοι πολίτες, σήμερα, λαμβάνουν πολύ υψηλότερες δόσεις.  

Αλάτι - Ζάχαρη - Λιπαρά

Αυτά τα συστατικά έχουν αποδειχθεί ότι δημιουργούν προβλήματα, στην υγεία μας (π.χ. παχυσαρκία, καρδιοαγγειακά προβλήματα κ.λπ.), όταν τα λαμβάνουμε, σε μεγάλες ποσότητες. Ένα κόκκινο σημάδι, στο μπροστινό μέρος της συσκευασίας, σημαίνει ότι το τρόφιμο περιέχει υψηλά ποσοστά, κάποιου συστατικού, που πρέπει να καταναλώνουμε, σε περιορισμένες ποσότητες. Αυτό δε σημαίνει ότι δε πρέπει, ποτέ, να τρώμε τα τρόφιμα, που φέρουν κόκκινα σημάδια. Όμως, πρέπει να παρακολουθούμε πόσο συχνά τα καταναλώνουμε ή να προσπαθήσουμε να τρώμε μικρότερες ποσότητες. 

Ένα πορτοκαλί σημάδι, σημαίνει ότι το τρόφιμο δεν περιέχει ούτε υψηλά, ούτε χαμηλά ποσοστά του συστατικού. Έτσι, αυτό το τρόφιμο είναι μια καλή επιλογή, τις περισσότερες φορές, όταν δεν επιθυμούμε μια "πράσινη" επιλογή.

Ένα πράσινο σημάδι σημαίνει ότι το τρόφιμο περιέχει χαμηλά ποσοστά του συγκεκριμένου συστατικού. Όσο περισσότερα πράσινα σημάδια έχει ένα τρόφιμο, στη συσκευασία του, τόσο πιο υγιεινή επιλογή τροφίμων κάνουμε.

-ΠΛΟΥΣΙΟ ΣΕ ΦΥΤΙΚΕΣ ΙΝΕΣ όπου το προϊόν περιέχει τουλάχιστον 6g φυτικών ινών ανά 100g ή τουλάχιστον 3g ανά 100Kcal.

Οι φυτικές ίνες προσδίδουν όγκο, στην ποσότητα τροφίμων, που καταναλώνουμε, μειώνουν την περιεκτικότητα των τροφίμων, σε ενέργεια και δημιουργούν αίσθηση κορεσμού. Οι φυτικές ίνες δε χωνεύονται, ούτε απορροφούνται, εύκολα, από τον οργανισμό και βοηθούν, στην καλή λειτουργία του εντέρου. Επιπλέον, οι φυτικές ίνες είναι βασικά συστατικά τροφίμων, που μας παρέχουν άλλα βασικά θρεπτικά συστατικά. Επίσης, βοηθούν, στην πρόληψη αρκετών ασθενειών.

-ΠΗΓΗ ΠΡΩΤΕΪΝΩΝ όπου τουλάχιστον 12% της θερμιδικής αξίας των τροφίμων παρέχεται από πρωτεΐνες.

-ΥΨΗΛΟ ΣΕ ΠΡΩΤΕΪΝΕΣ όπου τουλάχιστον 20% της θερμιδικής αξίας των τροφίμων παρέχεται από πρωτεΐνες

Περιέχουν αμινοξέα, τα οποία είναι πολύ σημαντικά, για την ανάπτυξη και την ανάπλαση των ιστών. Οι πρωτεΐνες μας παρέχουν ενέργεια, μαζί με τα λιπαρά και τους υδατάνθρακες.

-ΦΥΣΙΚΗ ΠΗΓΗ ΒΙΤΑΜΙΝΩΝ ή/και ΙΧΝΟΣΤΟΙΧΕΙΩΝ όπου το προϊόν περιέχει τουλάχιστον 15% της συνιστώμενης ημερήσιας πρόσληψης ανά 100g ή 100mL.

-ΕΜΠΛΟΥΤΙΣΜΕΝΟ ή ΕΝΙΣΧΥΜΕΝΟ ΣΕ ΒΙΤΑΜΙΝΕΣ ή/και ΙΧΝΟΣΤΟΙΧΕΙΑ όπου το προϊόν περιέχει βιταμίνες ή/και ιχνοστοιχεία σε ένα σημαντικό ποσοστό.

-ΥΨΗΛΟ ΣΕ ΒΙΤΑΜΙΝΕΣ ή/και ΙΧΝΟΣΤΟΙΧΕΙΑ όπου το προϊόν περιέχει τουλάχιστον δύο φορές την αξία "της πηγής βιταμινών και ιχνοστοιχείων"

-ΠΕΡΙΕΧΕΙ … (όνομα της ουσίας) όπου το προϊόν περιέχει κάποιο ιδιαίτερο συστατικό σε ένα σημαντικό ποσοστό.

-ΠΕΡΙΣΣΟΤΕΡΟ ΣΕ … (όνομα του θρεπτικού συστατικού) όπου η αύξηση στο περιεχόμενο είναι τουλάχιστον 30%.

-ΛΙΓΟΤΕΡΟ ΣΕ ... (όνομα του θρεπτικού συστατικού) όπου η μείωση στο περιεχόμενο είναι τουλάχιστον 30% για τα μάκρο- και 10% για τα μικροθρεπτικά συστατικά.

-LIGHT (ΛΑΪΤ) αντίστοιχα με τον όρο ΛΙΓΟΤΕΡΟ με αναφορά του συστατικού ή της ιδιότητας στο οποίο οφείλεται αυτό.

*Ο όρος "ΦΥΣΙΚΆ" μπορεί να χρησιμοποιηθεί ως πρόθεμα σε αυτήν την εξίωση, εφόσον είναι αληθής.

17) Προσφορές για τους καταναλωτές (διαγωνισμοί, κουπόνια δώρων)

18) Διατροφική ετικέτα η οποία περιλαμβάνει: βάρος μερίδας (όταν δεν αναφέρεται θεωρούνται τα 100g ή τα 100mL), απόδοση σε θερμίδες της μερίδας αυτής, διατροφική ανάλυση σε μάκρο- (πρωτεΐνες, λίπη, υδατάνθρακες) και μικρο-(βιταμίνες, ιχνοστοιχεία, νάτριο, ζάχαρη, χοληστερόλη, φυτικές ίνες κτλ) θρεπτικά συστατικά, κάλυψη της συνιστώμενης ημερήσιας πρόσληψης από τα μικροθρεπτικά συστατικά, οδηγίες για ειδικές δίαιτες. Είναι προαιρετική και περιλαμβάνει την ενεργειακή αξία και η ποσότητα των πρωτεϊνών, των υδατανθράκων, των σακχάρων, των λιπαρών υλών, των κορεσμένων λιπαρών οξέων, των εδώδιμων ινών και του νατρίου.

Μπορεί επίσης να περιλαμβάνει τις ποσότητες ενός ή περισσοτέρων από τις ακόλουθες ουσίες:

Οι βιταμίνες και τα  μέταλλα δεν παρέχουν ενέργεια αλλά είναι απαραίτητα για τη λειτουργία του μεταβολισμύ και την υγεία του οργανισμού.  Οι απαιτούμενες ποσότητες διαφέρουν ανάλογα με το φύλο και την ηλικία καθώς και για την περίπτωση της εγκυμοσύνης και του θηλασμού.  Έτσι είναι καλό να αναγράφεται και η συνιστώμενη ημερίσια πρόσληψη (Σ.Η.Π. Ή RDA).

Στο σημείο αυτό αναφέρονται και τα πρόσθετα τροφίμων που χρησιμοποιούνται ή προορίζονται να χρησιμοποιηθούν ως συστατικά κατά την κατασκευή ή την παρασκευή ενός τροφίμου και παραμένουν στο τελικό προϊόν. Κάθε τρόφιμο έχει τα βασικά συστατικά του, που ορίζουν και την ταυτότητα του. Πέρα από αυτά, οτιδήποτε άλλο χρησιμοποιείται στην παρασκευή του αποτελεί πρόσθετο. Οι λόγοι που χρησιμοποιούνται τα πρόσθετα στα τρόφιμα είναι είτε για να διατηρηθεί ή να βελτιωθεί η διατροφική αξία του τροφίμου, είτε για την συντήρηση, ασφάλεια και διατήρηση της ποιότητας του τροφίμου, είτε για να βοηθήσουν στην επεξεργασία και την τυποποίηση του τροφίμου είτε για να κάνουν το τρόφιμο πιο ελκυστκό στους καταναλωτές.

Οι κατηγορίες των πρόσθετων είναι 26:

Οξέα, Βάσεις, Άλατα ρυθμιστικά του pH, Αντιοξειδωτικά, Λευκαντικά, Αντιμικροβιακά, Γαλακτωματοποιητές, Χρώματα, Σταθεροποιητές χρωμάτων, Διαυγαστικά, Ενισχυτικά γεύσης, Ευχυμικές ουσίες, Σταθεροποιητές, παχυρευστοποιητές, Ένζυμα, Σκληρυντές, Αποαφριστικά, Πρόσθετα που σχηματίζουν χηλικές ενώσεις, Πρόσθετα που δίνουν όγκο, πρόσθετα κόνεων και κοκκωδών υλικών, Αέρια και αφριστικά, Υγροσκοπικά, Γλυκαντικές ύλες, Διατροφικά συμπληρώματα, Διογκωτικά αρτοποιίας, Θρεπτικές ύλες ζυμών, Λιπαντικά και υλικά επικάλυψης. Η σήμανση με τον κωδικό αριθμό Ε επιβάλει την αναγραφή της κατηγορίας μαζί με το κωδικό Ε χωρίς να αναφέρεται απαραίτητα το όνομα του προσθέτου. Η χρήση των προσθέτων που αναφέρονται πρέπει να εντάσσεται στις αντίστοιχες διατάξεις του Κώδικα Τροφίμων και Ποτών1

Ε

Εάν ένα πρόσθετο τροφίμων φέρει αριθμό E, αυτό καταδεικνύει ότι έχει περάσει τις δοκιμασίες ασφάλειας και έχει εγκριθεί, για χρήση, σε όλη την Ε.Ε. Η έγκριση αυτή παρακολουθείται, επανεξετάζεται και τροποποιείται, βάσει των νέων επιστημονικών στοιχείων.

Οι αριθμοί:

Αναλυτικότερα παραδείγματα:

Αντιοξειδωτικά: βοηθούν να διατηρούνται περισσότερο τα τρόφιμα, επειδή εμποδίζουν τα λίπη, τα έλαια και ορισμένες βιταμίνες να ενωθούν, με το οξυγόνο της ατμόσφαιρας. Η οξείδωση κάνει το τρόφιμο να ταγγίσει και να χάσει το χρώμα του. Παράδειγμα: Βιταμίνη C, ονομάζεται επίσης ασκορβικό οξύ ή E300.

Χρωστικές ουσίες : χρησιμοποιούνται, μερικές φορές, για να αντικαταστήσουν τη φυσική απώλεια χρώματος, από τη μεταποίηση ή την αποθήκευση του τροφίμου, ή για να σταθεροποιήσουν το χρώμα του προϊόντος. Παράδειγμα: Καραμέλα (E150α), που χρησιμοποιείται, σε προϊόντα, όπως οι σάλτσες και τα αναψυκτικά.

Γαλακτωματοποιητές, σταθεροποιητές, πυκνωτικά και πηκτικά μέσα : οι γαλακτωματοποιητές, όπως οι λεκιθίνες (E322), βοηθούν να αναμειγνύονται συστατικά, τα οποία, φυσιολογικά, δε θα αναμειγνύονταν, όπως το λάδι και το νερό. Οι σταθεροποιητές βοηθούν να μην ξεχωρίσουν, ξανά, συστατικά, που έχουν ενωθεί. Ένα κοινό πηκτικό μέσο είναι η πηκτίνη (E440), που χρησιμοποιείται, στις μαρμελάδες. Τα πυκνωτικά μέσα δίνουν μεγαλύτερη πυκνότητα, στο τρόφιμο, όπως ακριβώς η προσθήκη αλευριού κάνει μια σάλτσα πιο πυκνή.

Ενισχυτικά γεύσης : αναδεικνύουν τη γεύση, σε πικάντικα ή γλυκά τρόφιμα, χωρίς να προσθέτουν κάποια δική τους γεύση. Παράδειγμα: το όξινο γλουταμινικό νάτριο (E621), που προστίθεται, συχνά, σε μεταποιημένα τρόφιμα, ιδίως σε σούπες, σάλτσες και λουκάνικα.

Συντηρητικά : βοηθούν να μη χαλάσουν τα τρόφιμα. Τα περισσότερα τρόφιμα, που έχουν μεγάλη διάρκεια ζωής, περιέχουν συντηρητικά, εκτός εάν έχει εφαρμοστεί άλλη μέθοδος συντήρησης, όπως κατάψυξη, κονσερβοποίηση ή αποξήρανση. Παραδείγματα: Τα αποξηραμένα φρούτα υφίστανται, συχνά, επεξεργασία, με διοξείδιο του θείου (E220), για να μην αναπτύσσουν μούχλα ή βακτήρια, ενώ το μπέικον, το ζαμπόν, το παστό βοδινό (corned beef) και άλλα αλλαντικά υφίστανται, συχνά, επεξεργασία με νιτρώδη και νιτρικά άλατα (E249 έως E252).

Γλυκαντικές ουσίες : χρησιμοποιούνται, συχνά, αντί για ζάχαρη, σε προϊόντα, όπως τα αναψυκτικά, με ανθρακικό, το γιαούρτι και οι τσίχλες. Παραδείγματα: Ασπαρτάμη (E951), σακχαρίνη (E954), ακεσουλφάμη Κ (E950) και σορβιτόλη (E420).

Σε αυτό το σημείο επίσης θα αναφερθούν και τα λειτουργικά τρόφιμα.  Αυτά είναι τρόφιμα που πρέπει να συμπεριλαμβάνονται σε μια υγιή και ισορροπημένη διατροφή και περιέχουν συστατικά που βοηθούν στην αντιμετώπιση προβλημάτων υγείας. Υπάρχουν τα προβιοτικά συμπληρώματα που αναφέρονται σε ζωντανές ευεργετικές καλλιέργιες μικροοργανισμών όπως για παράδειγμα τα γιαούρτια με προβιοτικά συνήθως τους μικροοργανισμούς Lactobacilluς ςp. , Bifidobacteria ςp. Αυτά έχουν σκοπό την καλύτερη λειτουργία του γαστρεντερικού συστήματος. Υπάρχουν και τα πρεβιοτικά συμπληρώματα όπου πρόκειται για παρουσία ή ενίχυση διατροφικών συστατικών με σκοπό την συμβολή στην αντιμετώπιση ασθενειών. Παράδειγμα είναι το βούτυρο με προσθήκη Ω3 λιπαρών οξέων για την αντιμετώπιση της αυξημένης χοληστερίνης.  Πρέπει να σημειωθεί ότι δεν υπάρχει επαρκής νομοθεσία για τα λειτουργικά τρόφιμα αλλά καλύπτονται από τους γενικούς κανόνες ασφάλειας των τροφίμων.  Ωστόσο απαιτείται περεταίρω διευκρίνηση για την προσφορά των τροφίμων αυτών στην υγεία, τη συχνότητα και ποσότητα κατανάλωσης, τυχόν αλληλεπιδράσεις με άλλα διατροφικά συστατικά, παρενέργειες, δυσανεξίες, αλλεργίες.

19) Σήμανση για τα αλλεργιογόνα

Πιθανά αλλεργιογόνα συστατικά των τροφίμων είναι τα δημητριακά που σχετίζονται με την εμφάνιση της ασθένειας ‘’κοιλιοκάκη’’, ψάρια και οστρακοειδή (μύδια,στρείδια,γαρίδες, κ.λ.π.), αυγά, σόγια, γάλα, ξηροί καρποί, σέλινο, μουστάρδα και προϊόντα με βάση τη μουστάρδα (σινάπι), σπόροι σουσαμιού, θειώδεις ενώσεις.  Οταν αυτά ή προϊόντα τους αποτελούν μέρος των συστατικών του προϊόντος αυτά θα πρέπει να επισημαίνονται ξεχωριστά. π.χ. ‘’περιέχει σκόνη αυγού, περιέχει φουντουκέλαιο’’.  Μπόρει όμως να υπάρχει και η υποψία του αλλεργιογόνου  οπότε μπορεί να υπάρχει σήμανση όπως π.χ. ‘’επεξεργάζεται σε μονάδα όπου χειρίζεται σουσάμι ’’, άσχετα αν το προϊόν δε περιλαμβάνει σουσάμι ως συστατικό.  Επίσης υπάρχει και η περίπτωση του ‘ίσως να περιέχει’. Μεγάλη προσοχή δίνεται κατά τη διάρκεια παρασκευής των βιομηχανικά επεξεργασμένων τροφίμων, για την αποτροπή επιμόλυνσής τους από τροφογενή αλλεργιογόνα άλλων προϊόντων, μέσω της εφαρμογής ορθών πρακτικών υγιεινής και διαχωρισμού των τροφίμων. Υπάρχει, βέβαια, και η περίπτωση,  ένα προϊόν που δεν περιέχει στη συνταγή του, για παράδειγμα,  ξηρούς καρπούς, να παρασκευάζεται στον ίδιο χώρο με κάποιο τρόφιμο που περιέχει ξηρούς καρπούς, με αποτέλεσμα τελικά το προϊόν αυτό να περιέχει ίχνη ξηρών καρπών και, συνεπώς, να περιέχει τα αλλεργιογόνα τους.  Τις περισσότερες φορές, η πιθανότητα μιας τέτοιας επιμόλυνσης αναφέρεται προαιρετικά στις ετικέτες της συσκευασίας ως «ίσως να περιέχει», κάτι που προσφέρει πολύ σημαντική πληροφορία στους καταναλωτές. Μια ιδιαίτερη περίπτωση σήμανσης αφορά στα άτομα που πάσχουν από φαινυλκετονουρία όπου πρέπει να υπάρχει σήμανση ότι περιέχει πηγή φαινυλαλανίνης.  Αυτή η σήμανση αναφέρεται συνήθως σε προϊόντα που περιέχουν ασπαρτάμη ως γλυκαντική ύλη ή υποκατάστατο της ζάχαρης σε πολλά διαιτητικά τρόφιμα.

20) Οδηγίες προς τους καταναλωτές για την μεταφορά, αποθήκευση, άνοιγμα, μαγείρεμα κτλ.

Παραδείγματα των παραπάνω είναι εκφράσεις όπως «μην πλαγιάζετε τη φιάλη», «αποθηκεύεται σε χώρο ξηρό και δροσερό», “συντηρείται στους 4 0C”  , «κόψτε εδώ», «αφαιρέστε το κάλυμα πριν το βάλετε στο φούρνο.

21) Σήμανση σχετική με τη συσκευασία: καταλληλότητα του υλικού για επαφή με τρόφιμα, εμπορικό σήμα τεχνολογικής πατέντας, τεχνικά σήματα για την τελική συναρμογή και εκτύπωση της συσκευασίας, οδηγίες χρήσης προς του καταναλωτές.

22) Οικολογική σήμανση σχετική με την καθαριότητα των δημοσίων χώρων, τη χρήση περιβαλλοντικά φιλικών υλικών, την ανακύκλωση κτλ. Παραδείγματα εκφράσεων κρατήστε το περιβάλλον καθαρό πράσινη βούλα, φιλικό προς το περιβάλλον, υλικό ανακυκλώσιμο

23) Σήματα ποιότητας σχετικά με το προϊόν (ΠΟΠ, ΟΠΑΠ) ή με την εταιρεία παραγωγής (ISO 9001) 

24) Σήμανση για την ασφάλεια χρήσης ή τεχνικής πιστότητας της συσκευασίας και μη βρώσιμων περιεχομένων της (φιάλες με προωθητικό αέριο, μαχαιροπήρουνα, αιχμηρές επιφάνειες)

25) Σήμανση για τα βιολογικά προϊόντα. Η χρήση της λέξης "βιολογικό", σε ετικέτες, ρυθμίζεται, αυστηρά, από τη νομοθεσία της Ε.Ε. Επιτρέπεται, μόνον εφόσον παραπέμπει, σε ειδικές μεθόδους παραγωγής τροφίμων, οι οποίες τηρούν υψηλά πρότυπα προστασίας του περιβάλλοντος και καλής μεταχείρισης των ζώων. Οι παραγωγοί, που πληρούν τους απαιτούμενους όρους, μπορούν να χρησιμοποιούν το ευρωπαϊκό λογότυπο "Βιολογική γεωργία-Σύστημα ελέγχου Ε.Κ.".

26) Σήμανση για τρόφιμα ή συστατικά τους από γενετικά τροποποιημένους οργανισμούς. Η σήμανση είναι υποχρεωτική, για προϊόντα, που περιέχουν Γ.Τ.Ο., σε ποσοστό άνω του 0,9%. Όλες οι ουσίες που προέρχονται από Γ.Τ.Ο πρέπει να αναφέρονται, στον κατάλογο των συστατικών, με τις λέξεις ‘γενετικά τροποποιημένο

27) Σήμανση για τρόφιμα ή συστατικά τους που έχουν ακτινοβοληθεί.

28) Αυτοκόλλητες ετικέτες που χρησιμοποιούνται σε υλικά συσκευασίας που δεν είναι εύκαμπτα για να επισημανθούν κάποια από τα παραπάνω στοιχεία που δεν είναι τυπωμένα στην κυρίως συσκευασία.

29) Σήμανση για ελαιόλαδο

Οι ονομασίες των ποιοτικών κατηγοριών που κυκλοφορούν στο στάδιο του λιανικού εμπορίου είναι πλέον:

30) Σήμανση για κρασιά

Η Ευρωπαϊκή Επιτροπή υιοθέτησε ένα νέο κανονισμό, για τη σήμανση του κρασιού, ο οποίος επιτρέπει, στις τρίτες χώρες, να χρησιμοποιούν τις ίδιες "παραδοσιακές εκφράσεις", όπως τα Κράτη-Μέλη της Ε.Ε., αρκεί να πληρούν τα ίδια κριτήρια."Τα κριτήρια, που πρέπει να εκπληρωθούν, από τις τρίτες χώρες, για τη χρήση των παραδοσιακών εκφράσεων της Ε.Ε. και ο ρόλος της Επιτροπής και των Κρατών-Μελών, ως παρατηρητών, στην εξέταση των αιτήσεων των τρίτων χωρών, αποτελούν εγγύηση, ενάντια στην όποια κατάχρηση", είπε ο Επίτροπος Franz Fiςchler. Πιστεύει ότι οι αλλαγές που έγιναν στον κανονισμό ενδυναμώνουν την προστασία των συμφερόντων των Παραγωγών και Καταναλωτών, διασφαλίζοντας μεγαλύτερη διαφάνεια της αγοράς και δίκαιο ανταγωνισμό και αποτελούν μια απάντηση, στις δεσμεύσεις της Ε.Ε., σε διεθνές επίπεδο.  Μέχρι σήμερα, υπήρχαν δυο κατηγορίες "παραδοσιακών εκφράσεων". Η πρώτη περιλάμβανε εκφράσεις, οι οποίες μπορούσαν να χρησιμοποιηθούν, από τρίτες χώρες, για να σημανθούν κρασιά ποιότητας, εφόσον αυτά τα κρασιά πληρούσαν συγκεκριμένους όρους. Η δεύτερη κατηγορία περιλάμβανε εκφράσεις, οι οποίες μπορούσαν να χρησιμοποιηθούν, για να σημανθούν κρασιά, τα οποία παράγονταν, εντός Ε.Ε. Τώρα, όλες αυτές οι "παραδοσιακές εκφράσεις" θα μπορούν να χρησιμοποιηθούν, από όλες τις χώρες, εφόσον τα προϊόντα τους ανταποκρίνονται στους όρους, που έχει θέσει η Ε.Ε.

31) Οινοπνευματώδη ποτά

Σε όλα τα εμφιαλωμένα ποτά πρέπει να αναφέρεται ο όγκος της φιάλης (πχ. 0,75 lt. ή 750 ml) και ο αλκοολικός βαθμός, δηλαδή κατά όγκο περιεκτικότητα σε αλκοόλ % (πχ. 40% vol.).

32) Ξίδι

Σε όλα τα εμφιαλωμένα ξίδια πρέπει να αναφέρεται ο όγκος της φιάλης (πχ. 0,5lt. ή 500 ml) και ο βαθμός οξύτητας, δηλαδή η κατά όγκο περιεκτικότητα σε οξικό οξύ % (πχ. 6% vol.).  Επίσης, πρέπει να αναγράφουν και την πηγή των σακχάρων από όπου προέκυψε το οξικό οξύ μετά από ζύμωση (πχ.ξίδι από σταφύλια).

33) Νερό

Το εμφιαλωμένο νερό διατίθεται σε δύο τύπους

Σε όλα τα εμφιαλωμένα νερά πρέπει να αναγράφεται η χημική ανάλυσή τouς όπως: το ρΗ (περίπου 7,5), n ηλεκτρική αγωγιμότπτα 
(αυξάνει με την περιεκτικότητα σε άλατα), n ολική σκληρότητα (περιεκτικότητα σε ανθρακικά άλατα ασβεστίου και μαγνησίου), το ξηρό υπόλειμμα ή τέφρα (το σύνολο των μεταλλικών στοιχείων), καθώς και n περιεκτικότητα σε ανιόντα (σ, HC03-. 504-, Ν03', Ν02',) και κατιόντα (Ca'-, Mg-', Na-, Κ', ΝΗ4'). Πρέπει ακόμη να αναφέρεται το εργαστήριο όπου έγιναν οι αναλύσεις αυτές και ο αριθμός έγκρισης της εμφιάλωσnς. Eπίσης πρέπει να φαίνεται ο τόπος και η ονομασία της πηγής καθώς και ο αριθμός αδείας της εταιρίας εμφιάλωσης.  Αν το εμφιαλωμένο νερό περιέχει διαλυτό διοξείδιο του άνθρακα ονομάζεται ανθρακούχο νερό.  Για τους ισχυρισμούς «χαμηλή περιεκτικότητα σε άλατα» ή πτωχό σε νάτριο» δείτε παραπάνω τους διατροφικούς ισχυρισμούς.  Γενικότερα όλα τα εμφιαλωμένα νερά περιέχουν ‘μαλακό νερό’, φυσιολογική περιεκτικότητα σε νάτριο και είναι ισότονα διαλύματα.

Ιχνηλασιμότητα

Η ιχνηλασιμότητα είναι απαραίτητη στην ανάκληση ελαττωματικών προϊόντων.  Τα απαραίτητα στοιχεία είναι n εμπορική ονομασία του nροϊόντος, μαζί με τον κωδικό n το barcode για επιβεβαίωση.  Επίσης χρειάζεται και ο αριθμός παρτίδας (είναι μαζί με την ημερομηνία λήξnς συνήθως) και τα στοιχεία της εταιρίας παραγωγής. Εάν είναι νωπό προϊόν (π.χ. γάλα ή κρέας) χρειάζεται: και n "οβάλ σφραγίδα" της μονάδας παραγωγής. Στοιχεία που αφορούν το κατάστημα, την ημέρα και ώρα αγοράς του προϊόντος θα βοηθήσουν τον εντοπισμό των ελαττωματικών προϊόντων στο ράφι.

Καταλήγοντας, είναι φανερή η σημασία της ετικέτας τροφίμου για την υγεία του καταναλωτή.  Αυτή βέβαια πρέπει να είναι γραμμένη λεπτομερώς, σε απλή μορφή και αληθής.  Η ασφάλεια των τροφίμων όμως, εξαρτάται και από τον ίδιο τον καταναλωτή.  Εφόσον έχουν τηρηθεί όλοι οι απαιτούμενοι κανόνες, σε όλα τα στάδια επεξεργασίας των τροφίμων, ο καταναλωτής οφείλει να προσέχει για την τήρηση των προϋποθέσεων  ασφάλειας και υγιεινής του ιδίου.  Παράδειγμα είναι η προσοχή, πριν την αγορά, της ημερομηνίας λήξης του τροφίμου, η σωστή αποθήκευση αλλά και η προσεκτική χρήση του.