Οι ομάδες Balint, δημιουργήθηκαν από τον γιατρό Michael Balint, ο οποίος ασχολήθηκε με τη σχέση γιατρού – ασθενούς, σ’ αυτόν οφείλεται η φράση «…στο επίκεντρο της ιατρικής υπάρχει πάντα η ανθρώπινη σχέση μεταξύ του ασθενούς και του γιατρού».

Μετά το 2ο παγκόσμιο πόλεμο ο Michael και η 3η σύζυγος του η Enid, άρχισαν τα εκπαιδευτικά –ερευνητικά σεμινάρια για  γιατρούς της πρωτοβάθμιας φροντίδας υγείας (ΠΦΥ) με στόχο,  να τους βοηθήσουν  να αντιμετωπίσουν το κοινωνικό βάρος από τα τραύματα και τα αποτελέσματά τους, στους ασθενείς και τις οικογένειές τους..

Για να κατανοήσουμε τι είναι τα balint groups θα περιγράψουμε πρώτα τι δεν είναι:

• Δεν είναι ψυχοθεραπευτικά groups
• Δεν είναι ομάδες συνάντησης
• Δεν είναι μια κλασική περίπτωση συμβουλευτικού group
• Δεν είναι θεματικά discussion groups
• Ούτε τόπος που προβλέπονται συμβουλές, η βοήθεια, ή εκπαίδευση στη διδασκαλία

Τα groups αποτελούνται από το συντονιστή και τουλάχιστον 8 μέλη που συναντώνται σταθερά σε τακτά διαστήματα (μπορεί η συνάντηση να γίνει με τη χρήση πολυμέσων -multimedia-).

Τα περιστατικά (προβλήματα) που παρουσιάζονται στην ομάδα προς συζήτηση δεν χρειάζονται καμία προετοιμασία ή σημειώσεις και είναι:

• Περιστατικά ή καταστάσεις που «παίρνουμε στο σπίτι μαζί μας» και μετά τη δουλειά.
• Αυτά που δε φεύγουν από τη σκέψη, και σου προκαλούν σύγκρουση, αντίθεση, με τον εαυτό σου, σε γεμίζουν αμφιβολία σχετικά με την ορθότητα της  διαχείρισης τους και άρνηση στην λήψη αποφάσεων για την αντιμετώπιση τους..

Τα χαρακτηριστικά των balint groups είναι τα παρακάτω:

• Η δυναμική τους εξελίσσεται διαχρονικά
• Τα περιστατικά που παρουσιάζονται είναι πρόσφατα, εν εξελίξει, ή και οποιοδήποτε περιστατικό που μας απασχόλησε παλαιότερα και θέλουμε να καταλάβουμε τι ακριβώς είχε συμβεί. Συνήθως είναι περιστατικά που έμειναν στην μνήμη μας, ή και τραυματικά γεγονότα.
• Η ομάδα λειτουργεί σαν καθρέφτης των λιγότερο εμφανών και συνειδητών σημείων που επαιξαν κάποιο ρόλο στην εξέλιξη του περιστατικού

Τέλος όλη αυτή η σχέση που δημιουργείται στο group βασίζεται επάνω:

Στην εχεμύθεια, το σεβασμό, την αποφυγή της κριτικής, την αποφυγή συμβουλών (συστάσεων).

Αυτοί που μπορούν να συμμετέχουν στα balint groups αντλώντας οφέλη είναι οι ασχολούμενοι με την υγεία (γιατροί, νοσηλευτές, κοινωνικοί λειτουργοί, κλπ), αυτοί που απασχολούνται με κοινωνικά επαγγέλματα (εκπαιδευτικοί, όργανα τις τάξης, κλπ), οι ομάδες ελευθέρων επαγγελματιών, αλλά κυρίως οι ομάδες φροντιστών, πασχόντων από χρόνια νοσήματα..(π.χ ασθενών με ρευματικά, πνευμονολογικά, νευρολογικά, κλπ  προβλήματα).

Ειδικότερα για την τελευταία ομάδα (φροντιστές) συχνά αντιμετωπίζει πλειάδα συμπτωμάτων όπως πονοκέφαλοι, πόνοι στο στήθος, βήχα, αίσθημα κόπωσης, διάχυτους πόνους, δυσπεψία, κοιλιακά άλγη, διάρροια, κλπ. Επίσης συχνά υποφέρει  από ψυχοσωματικές εκδηλώσεις, όπως ταχυπαλμίες, τρέμουλο, αϋπνίες, απώλεια βάρους, διαταραχές στην όρεξη, εφιδρώσεις, δύσπνοια, σεξουαλική δυσλειτουργία κλπ. Όλα αυτά σαν συνέπεια του άγχους που εμφανίζεται εξαιτίας του χρόνια πάσχοντα - μέλους της οικογένειας που φροντίζουν.

Αυτή η κατηγορία αποτελεί τον «δεύτερο ασθενή» σε κάθε σπιτικό με κάποιο μέλος που πάσχει από κάποιο χρόνιο νόσημα, και ζητά λύση σε προβλήματα διαχείρισης των ανθρώπων τους, που ανακύπτουν καθημερινά.

Στην Ελλάδα, δυστυχώς, υπάρχουν λίγα προγράμματα στήριξης των φροντιστών -  ό,τι υπάρχει επικεντρώνεται στους ίδιους τους πάσχοντες.

Η συνολική προσέγγιση των ανθρώπων που νοσούν από κάποιο χρόνιο νόσημα αλλά και των φροντιστών τους, περιλαμβάνει επομένως -κατά το βιοψυχοκοινωνικό μοντέλο-  και τα balint groups σαν αναπόσπαστο κομμάτι της ολιστικής αντιμετώπισης.

Στέλλα Αργυριάδου MD,PhD
Γενικός/Οικογενιακός Ιατρός, τ. Δ/ντρια ΕΣΥ
Αντιπρόεδρος της Ελληνικής Εταιρίας Μπάλιντ (HBS)
Υπεύθυνη Παρατήματος ΕΛ.ΕΑΝ.Α στην Καβάλα
(www.hellenicbalintsociety.gr)

Δρ Άλκηστις-Μαρία Ηγουμενάκη
Ψυχίατρος- Ψυχοθεραπεύτρια
Συντονίστρια ομάδων Balint
Πρόεδρος της Ελληνικής Εταιρίας Μπάλιντ
(HBS), μέλος της διεθνούς Ομοσπονδίας Μπάλιντ (IBF)
Συνεργάτης ΕΛ.Ε.ΑΝΑ
(www.hellenicbalintsociety.gr)