Κύστεις κάτω από τα δόντια (περιακρορριζικές κύστεις)
Οι περιακρορριζικές κύστεις (εικόνα 1) είναι οι πιο συχνές κυστικές αλλοιώσεις των γνάθων, αποτελώντας το 52-62% των κύστεων που εμφανίζονται σ' αυτές. Σπάνια εκδηλώνονται πριν από την ηλικία των 10 ετών. Μεταξύ της 3ης και 6ης δεκαετίας της ζωής είναι η συνηθέστερη εμφάνιση τους και η συχνότητα τους είναι μεγαλύτερη στους άνδρες σε σχέση με τις γυναίκες, ενώ η άνω γνάθος προσβάλλεται συχνότερα από την κάτω γνάθο. Συνήθως ανευρίσκονται στο ακρορριζικό τμήμα του δοντιού (εικόνα 2c). Πολλές φορές παραμένουν στις γνάθους μετά την αφαίρεση χαλασμένων δοντιών.
Οι ακρορριζικές κύστεις (εικόνα 1 και εικόνα 2c) σχηματίζονται από επιθηλιακά υπολείμματα της περιοδοντικής μεμβράνης (εικόνα 2 a,b) σαν αποτέλεσμα φλεγμονής του πολφού του δοντιού, λόγω τερηδόνας.
Προέρχονται από την εξέλιξη ενός ακρορριζικού κοκκιώματος, αν και υπάρχουν έρευνες που υποστηρίζουν πως ένα ποσοστό μικρότερο από 10% θα εξελιχθεί τελικά σε κύστη. Χαρακτηρίζονται από κεντρική κοιλότητα με περιεχόμενο υγρό ή πολτώδες με ελάχιστα λευκώματα και κρυστάλλους χοληστερίνης.
εικόνα 1 Σχηματική αναπαράσταση περιακρροριζικής κύστη |
εικόνα 2 Στάδια σχηματισμού περιακρροριζικής κύστης |
Οι περισσότερες ακρορριζικές κύστεις είναι ασυμπτωματικές και ανακαλύπτονται σε τυχαίο ακτινογραφικό έλεγχο. Συχνά οι ασθενείς παραπονούνται για αργά αυξανόμενη διόγκωση. Στην αρχή η διόγκωση είναι σκληρή, αλλά καθώς η κύστη αυξάνεται σε μέγεθος διαβρώνεται το οστικό πέταλο και παρατηρείται κλυδασμός (μαλθακότητα της βλάβης και αίσθηση μετακίνησης της κύστης στην πίεση). Στην άνω γνάθο η διόγκωση μπορεί να είναι παρειακή (προς το μάγουλο) ή και υπερώια (στον ουρανίσκο), ενώ στην κάτω γνάθο σπάνια υπάρχει γλωσσική διόγκωση (προς το εσωτερικό του στόματος). Όσον αφορά το θέμα του πόνου όπως αναφέρθηκε συνήθως είναι ασυμπτωματικές, εκτός αν υπάρξει λοίμωξη. Βασικό στοιχείο για την διάγνωση μιας ακρορριζικής κύστης είναι η ύπαρξη δοντιού με νεκρό πολφό (νεύρο).
Ακτινογραφικά οι κύστεις εμφανίζονται στρογγυλές ή απιοειδείς σε σχέση πάντα με το ακρορρίζιο ενός δοντιού. Επίσης οι κύστεις είναι δυνατόν να απωθούν παρακείμενα δόντια. Ακτινογραφικά είναι δύσκολο να γίνει διάκριση μεταξύ ενός κοκκιώματος και μίας ακρορριζικής κύστης, αν και κάποιοι αναφέρουν πως όταν η αλλοίωση είναι μεγαλύτερη από 2 εκατοστά, συνήθως πρόκειται για κύστη.
Η θεραπευτική αποκατάσταση των ακρορριζικών κύστεων εξαρτάται από διάφορους παράγοντες, όπως το μέγεθος της αλλοίωσης, η σχέση της με ζωτικούς ιστούς, τα κλινικά χαρακτηριστικά καθώς και συστηματικές ασθένειες που έχει ο ασθενής. Πάντως δεν υπάρχει ομοφωνία από τους διάφορους ερευνητές όσον αφορά την θεραπεία. Κάποιοι προτείνουν συντηρητική αντιμετώπιση δηλαδή ενδοδοντική θεραπεία του υπαίτιου δοντιού.
Ενώ κάποιοι άλλοι θεωρούν πως μεγάλες βλάβες δεν μπορούν να αντιμετωπισθούν συντηρητικά και γι αυτό απαιτείται χειρουργική θεραπεία.
BΙΒΛΙΟΓΡΑΦΙΑ
1. Nair PNR. New perspectives on radicular cyst: do they heal? Int Endod J 1988; 31: 155-60.
2. Shear M. Cysts of the Oral Regions, 3 edtion, Boston, Wright, 1992 .pp. 136-70
3. Nair PNR, Pajarola G, Schroeder HE. Types and incidence of human periapical lesions obtained with extracted teeth. Oral Surg Oral Med Oral Pathol 1996: 81: 93-102.
4. Cawson RA, Odell EW, Porter S .Cawson's essentials of oral pathology and oral medicine.7th ed, Churchill Livingstone, Edinburgh,2002.pp. 102-21
5.Neville BW, Damm DD, Allen CM, Bouquot JE. Oral and maxillofacial pathology, 2nd edition, Philadelphia, W.B. Saunders; 2002.pp. 107-36.14.
6. Regezi JA, Sciubba JJ, Jordan RCK. Oral Pathology: clinical pathologic correlations. 4th ed, WB Saunders, St Louis, 2003.pp.241-54
7.Αικ Ζιώγα, Βας. Στράντζαλη, Θεοδ. Φράγκου, Κ. Χατζηβασιλείου, Ειρ. Βουλγαροπούλου Καραμπούτα: Περιακρορριζικές αλλοιώσεις. Διάγνωση Θεραπεία. Στόμα 2005;33:23-32
8. Rajendran R, Sivapathasundaram B. In Shafer's Text-book of Oral pathology,5th edition, Reed-Elsevier India Vol. 11 No. 4, Oct-December 2009 .
9.Shah, Suhail. M. Jan**, S Qadir, I Ahmed, A.R . Purra***, A .H Malikjkscience India Vol. 11 No. 4, Oct-December 2009
10.Dexter Brave, Madhusudan A.S, Gayathri Ramesh, V.R Brave. Radicular cyst of anterior Maxilla International journal of dental clinics 2011:3(2):16-17