Ο καπνός καλλιεργείται στην Αμερική επί πάνω από πέντε χιλιετίες και στην Ευρώπη συστηματικά από το 1531.

Μέχρι το 1600 η χρήση καπνού είχε εξαπλωθεί σε ολόκληρη την Ευρώπη.

Από το 1602 αρχίζουν να εντοπίζονται σποραδικά ιατρικά προβλήματα από θεράποντες ιατρούς, τα οποία παρουσιάζονταν σε καπνιστές χωρίς να συνδέονται με γνωστούς βλαπτικούς παράγοντες. Το 1798 ο Αμερικανός γιατρός Benjamin Rush κατέγραψε συστηματικά ιατρικά προβλήματα που με βάση την κλινική του εμπειρία εμφανίστηκαν σε καπνιστές ενώ οι σχετικές ιατρικές αναφορές πολλαπλασιάστηκαν μετά το 1920. Οι εμπειρικές αυτές παρατηρήσεις  δεν έτυχαν ευρείας δημοσιότητας στον τύπο λόγω της σημαντικής χρηματοδότησής του από την καπνοβιομηχανία, αποτέλεσαν ωστόσο το έναυσμα για την διεξαγωγή συστηματικών μελετών από οργανωμένα πανεπιστήμια και φορείς. Μια σειρά σημαντικές ιατρικές μελέτες από το 1950 έως το 2000 επιβεβαίωσε τις βλαπτικές συνέπειες του καπνού. Ο  καπνός περιέχει νικοτίνη, καρκινογόνες ουσίες και τοξίνες που πολλαπλασιάζονται λόγω της καύσης, δρουν απευθείας στο επιθήλιο της αναπνευστικής οδού και μέσω του αίματος μεταφέρονται και δηλητηριάζουν  όλο το σώμα.  Πάνω από το 10 % των θανάτων που οφείλονται στο κάπνισμα μπορoύν να αποδοθούν σε παθητική έκθεση.

Παρά ταύτα, ο τερματισμός της εξάρτησης από τον καπνό δεν είναι εύκολος. Αυτό συνδέεται κύρια με την εξάρτηση από τη νικοτίνη που αποτελεί εθιστική ουσία και την δύναμη της συνήθειας.

Πολλοί καπνιστές που δεν είναι σε θέση να διακόψουν το κάπνισμα αναζητούν προϊόντα μειωμένου κινδύνου. Στον εικοστό πρώτο αιώνα εμφανίζονται δύο νέα προϊόντα δυνητικώς μειωμένου κινδύνου τα θερμαινόμενα προϊόντα καπνού και το ηλεκτρονικό τσιγάρο.

Α. Θερμαινόμενα προϊόντα καπνού

Με την καύση του καπνού οι βλαπτικές ουσίες πολλαπλασιάζονται λόγω της εξαέρωσης, της πυρόλυσης της πυροσύνθεσης του καπνού και των άλλων χημικών προσθέτων που χρησιμοποιούνται για την παρασκευή των διαφόρων ειδών τσιγάρου. Όταν ανάβεις ένα τσιγάρο, ο καπνός στην άκρη του καίγεται σε μεγάλες θερμοκρασίες πάνω από 400, παράγοντας καπνό τσιγάρου και στάχτη. Τα θερμαινόμενα προϊόντα καπνού  θερμαίνουν τον καπνό και απελευθερώνουν νικοτίνη χωρίς να προβαίνουν στην καύση του. Η καπνοβιομηχανία ισχυρίζεται  ότι οι απελευθερούμενες ουσίες λόγω θερμότητας είναι εξαιρετικά λιγότερο βλαπτικές λόγω της παράκαμψης της καύσης.

B. Ηλεκτρονικό τσιγάρο

Τα ηλεκτρονικά τσιγάρα συνήθως μέσω ηλεκτρικής θερμάνσεως απελευθερώνουν νικοτίνη από αερολύματα με νικοτίνη ή/με αρωματικές ουσίες χωρίς καπνό. Πρόκειται για άτμισμα διότι αντί καπνού εισπνέεται και εκπνέεται ατμός με νικοτίνη ή άλλες ουσίες. Στις ΗΠΑ ορισμένα ηλεκτρονικά τσιγάρα εμπεριέχουν αερολύματα κάνναβης με νικοτίνη ή κάνναβης με αρωματικές ουσίες.

ΑΤΜΙΣΜΑ ΚΑΙ ΟΞΕΙΑ ΝΟΣΟΣ ΤΩΝ ΠΝΕΥΜΟΝΩΝ

 Τον Απρίλιο του 2019 σοβαρή οξεία νόσος των πνευμόνων που εξαπλώνονταν με ταχύ ρυθμό και πρόσβαλε τους χρήστες ηλεκτρονικών τσιγάρου  άρχισε να καταγράφεται στις ΗΠΑ. Παρά την ευρεία διάδοση της νόσου εύλογα εννέα μήνες μετά, σε αρκετούς κλινικούς ιατρούς  προκαλούνται ερωτηματικά εάν πράγματι το ηλεκτρονικό τσιγάρο είναι πιο βλαπτικό συγκριτικά με τα θερμαινόμενα προϊόντα καπνού ή εάν ο προκαλούμενος «ντόρος» γύρω από το ηλεκτρονικό τσιγάρο αντανακλά σημαντική προσπάθεια στήριξης από τις ΗΠΑ εγχώριων καπνοβιομηχανικών συμφερόντων ή αφορά παραμέτρους που συνδέονται με την διαδικασία διάθεσης και παρασκευής των ηλεκτρονικών τσιγάρων στις ΗΠΑ με δεδομένα ότι:

• Δεν υπάρχουν καταγεγραμμένα κρούσματα στην Ευρώπη οξείας πνευμονικής νόσου σε ατμιστές παραδοσιακών ηλεκτρονικών τσιγάρων
• Oι ΗΠΑ είναι η τέταρτη καπνοπαραγωγός χώρα στον κόσμο
• Τα ένοχα ηλεκτρονικά τσιγάρα στην συντριπτική τους πλειοψηφία είχαν προσμίξεις με κάνναβη
• Σημαντικό μέρος των ενοχοποιούμενων ηλεκτρονικών τσιγάρων είχαν αυτοσχέδια ή λαθραία ανταλλακτικά
• Η νομοθεσία για τις προδιαγραφές παρασκευής του ηλεκτρονικού τσιγάρου δεν είναι ταυτόσημες σε ΗΠΑ και Ευρώπη.

Για την αποτύπωση των επιδράσεων των εναλλακτικών προϊόντων  καπνού στον ανθρώπινο οργανισμό,  απαιτούνται μεγάλες και μακροχρόνιες μελέτες που επί του παρόντος δεν έχουν διεξαχθεί.