Η επισκληρίδιος αναισθησία είναι η πιο δημοφιλής μέθοδος ανακούφισης πόνου κατά τη διάρκεια του τοκετού. Περισσότερο από το 50% των γυναικών που γεννάνε στα νοσοκομεία χρησιμοποιούν επισκληρίδιο αναισθησία.

Τι είναι η επισκληρίδιος αναισθησία

Η επισκληρίδιος είναι αναισθησία του περιφερικού νευρικού συστήματος που εμποδίζει τον πόνο σε μια συγκεκριμένη περιοχή του σώματος.

Ο στόχος της επισκληριδίου είναι να παρέχει αναλγησία ή ανακούφιση πόνου, αντί για αναισθησία, που οδηγεί σε πλήρη έλλειψη των αισθήσεων. Εμποδίζει τα νευρικά ερεθίσματα από τα χαμηλότερα τμήματα της σπονδυλικής στήλης. Αυτό έχει σαν αποτέλεσμα την μειωμένη αίσθηση στο κάτω μέρος του σώματος.

Τα φάρμακα της επισκληριδίου εμπίπτουν σε μια κατηγορία φαρμάκων που ονομάζονται τοπικά αναισθητικά, όπως η βουπιβακαϊνη, η χλωροπροκαΐνη και η λιδοκαΐνη. Συχνά χορηγούνται σε συνδυασμό με οπιοειδή ή ναρκωτικά όπως η φαιντανύλη και η σουφεντανίλη, προκειμένου να μειωθεί η απαιτούμενη δόση τοπικού αναισθητικού. Επιπλέον μπορούν να συνδυαστούν με επινεφρίνη, φεντανύλη, μορφίνη ή κλονιδίνη για να παρατείνουν την επίδραση της επισκληριδίου ή για να σταθεροποιήσουν την αρτηριακή πίεση της μητέρας.

Πως γίνεται;

Η επισκληρίδιος χορηγείται από τον αναισθησιολόγο.

Τα βήματα της επισκληριδίου είναι:

• χορηγούνται ενδοφλέβια υγρά, για την ρύθμιση της αρτηριακής πίεσης
• παίρνετε την σωστή στάση. Πρέπει να είστε ξαπλωμένη σε πλάγια θέση με το κεφάλι γερμένο προς το στήθος και τα γόνατα λυγισμένα προς την κοιλιά ή σε καθιστή θέση με το κεφάλι γερμένο πάλι προς το στήθος.
• χρησιμοποιείται  αντισηπτικό στην περιοχή της μέσης για να ελαχιστοποιηθεί η πιθανότητα μόλυνσης.
• χορηγείται τοπικό αναισθητικό με σύριγγα στο σημείο που θα γίνει η επισκληρίδιος  ώστε να μουδιάσει.
• εισάγεται βελόνα στην μουδιασμένη περιοχή που περιβάλλει το νωτιαίο μυελό στο κάτω μέρος της πλάτης, και προωθείται μέχρι να φθάσει στον επισκληρίδιο χώρο (μέσα στο σπονδυλικό σωλήνα και έξω από την σκληρά μήνιγγα).
• ένας πολύ λεπτός σωλήνας (καθετήρας) θα περάσει μέσα από τη βελόνα, μέχρι τον επισκληρίδιο χώρο.
• απομακρύνεται η βελόνα προσεκτικά, αφήνοντας τον σωλήνα στη θέση του, μέσω του οποίου παρέχετε φαρμακευτική αγωγή, με περιοδικές ενέσεις ή με συνεχή έγχυση. Ο καθετήρας στερεώνεται στην πλάτη για να αποφευχθεί η ολίσθηση του.

Χρειάζονται περίπου 10 λεπτά για τη ρύθμιση του επισκληριδίου σωλήνα και άλλα 10 έως 15 λεπτά για να λειτουργήσει.

Ένας σωλήνας που ονομάζεται καθετήρας θα εισαχθεί στην ουροδόχο κύστη σας για να αποστραγγίσει τα ούρα μόλις ολοκληρωθεί η επισκληρίδιος. Παραμένει σε ισχύ για έως και 8 ώρες μετά τη γέννηση.

Πότε δεν αποτελεί επιλογή η επισκληρίδιος;

Η επισκληρίδιος μπορεί να μην αποτελεί επιλογή κατά τη διάρκεια του τοκετού αν ισχύει οποιοδήποτε από τα ακόλουθα:

• αλλεργία στα φάρμακα
• μη ελεγχόμενος διαβήτης
• προβλήματα πήξης αίματος
• πολύ χαμηλή αρτηριακή υπόταση της μητέρας
• χρήση αραιωτικών αίματος σε χρονικό διάστημα λιγότερο των 12 ωρών για προφυλακτική δόση και 24 ωρών για θεραπευτική δόση, από το χειρουργείο.
• χαμηλά επίπεδα αιμοπεταλίων
• αιμορραγία
• λοίμωξη στην περιοχή της πλάτης
• λοίμωξη αίματος
• αν δεν έχετε διαστολή τουλάχιστον 4 cm
• ο επισκληρίδιος χώρος δεν μπορεί να εντοπιστεί από το γιατρό
• εάν ο τοκετός εξελίσσεται γρήγορα και δεν υπάρχει αρκετός χρόνος για τη χορήγηση του φαρμάκου

Οφέλη

Τα οφέλη της επισκληριδίου είναι:

• παρέχει ηρεμία στην επίτοκο αν ο τοκετός παρατείνεται
• ελαττώνει την δυσφορία του τοκετού και η γυναίκα απολαμβάνει τον τοκετό
• η επίτοκος συμμετέχει στην γέννηση του παιδιού
• η επίτοκος παραμένει ξύπνια κατά την καισαρική
• βοηθάει στην αντιμετώπιση εξάντλησης, ευερεθιστότητας και κούρασης.

Η χρήση της επισκληρίδιας αναισθησίας κατά τη διάρκεια του τοκετού συνεχώς βελτιώνεται και μεγάλο μέρος της επιτυχίας της εξαρτάται από την ικανότητα του αναισθησιολόγου να την χορηγήσει σωστά.

Παρενέργειες

Η επισκληρίδιος είναι συνήθως ασφαλής, αλλά όπως συμβαίνει με όλες τις ιατρικές θεραπείες, μπορεί να εμφανιστούν ορισμένες παρενέργειες και επιπλοκές.

Χαμηλή αρτηριακή πίεση

Είναι φυσιολογικό να πέσει λίγο η πίεση του αίματος και αντιμετωπίζεται με την ενδοφλέβια χορήγηση υγρών, πριν την εφαρμογή της επισκληριδίου. Η πίεση της επίτοκου παρακολουθείτε στενά κατά τον τοκετό και αν χρειαστεί μπορεί να σας χορηγηθούν φάρμακα.

Απώλεια αίσθησης της ουροδόχου κύστης

Επειδή η επισκληρίδιος επηρεάζει τα νεύρα γύρω από την ουροδόχο κύστη, μπορεί να μην αντιλαμβάνεστε πότε είναι γεμάτη. Γι’ αυτό το λόγο μπορεί να τοποθετηθεί ένας καθετήρας. Μετά την επίδραση της επισκληριδίου, ο έλεγχος της ουροδόχου κύστης επανέρχεται στο φυσιολογικό.

Κνησμός

Ο κνησμός αποτελεί μια παρενέργεια των φαρμάκων για την ανακούφιση του πόνου που ενδεχομένως να χρησιμοποιηθούν στην επισκληρίδιο.

Επιληπτικές κρίσεις

Σε σπάνιες περιπτώσεις, μια επισκληρίδιος μπορεί να προκαλέσει μια επιληπτική κρίση, εάν η φαρμακευτική αγωγή φτάσει στη φλέβα σας.

Αδιαθεσία

Το αίσθημα αδιαθεσίας είναι λιγότερο συνηθισμένο με την επισκληρίδιο από ότι με άλλες μεθόδους ανακούφισης πόνου όπως η μορφίνη και άλλα οπιούχα. Αντιμετωπίζεται με φάρμακα ή αυξάνοντας την αρτηριακή πίεση, αν είναι χαμηλή.

Ναυτία και εμετός

Μερικές φορές τα οπιοειδή μπορούν να ερεθίσουν το στομάχι σας.

Πυρετός

Μερικές φορές οι γυναίκες που κάνουν επισκληρίδιο, εμφανίζουν πυρετό.

Σύμφωνα με το PubMed HealthTrusted Source, περίπου το 23% των γυναικών που κάνουν επισκληρίδιο παρουσιάζουν πυρετό, σε σύγκριση με το 7% που δεν την επιλέγουν.

Ο ακριβής λόγος παραμένει άγνωστος.

Πόνος στην πλάτη

Μετά τον τοκετό, πιθανόν να σας πονά η πλάτη σας, αλλά κρατάει μόνο λίγες μέρες.

Ανεπαρκής ανακούφιση από τον πόνο

Η επισκληρίδιος μπορεί να μην ανακουφίσει τον πόνο. Ενδεχομένως να υπάρξει πρόσθετη ή εναλλακτική μέθοδος ανακούφισης του πόνου.

Πονοκέφαλος

Σοβαρός πονοκέφαλος μπορεί να εμφανιστεί αν τρυπηθεί κατά την επισκληρίδιο ο σάκος που περιέχει το εγκεφαλονωτιαίο υγρό.

Μπορεί να χρειαστεί να εφαρμοστεί μια θεραπεία που ονομάζεται blood patch, ώστε να σφραγίσει η τρύπα. Συμπεριλαμβάνει τη λήψη ενός μικρού δείγματος αίματος από τον ασθενή και την έγχυση του στην τρύπα. Όταν το αίμα πυκνώνει, η τρύπα θα σφραγιστεί και ο πονοκέφαλος θα σταματήσει.

Αργή αναπνοή

Περιστασιακά, μερικά φάρμακα που χρησιμοποιούνται στην επισκληρίδιο μπορεί να προκαλέσουν αργή αναπνοή ή υπνηλία, τα οποία αντιμετωπίζονται εύκολα.

Προσωρινή νευρική βλάβη

Η βελόνα ή ο σωλήνας μέσω του οποίου χορηγούνται τα φάρμακα της επισκληριδίου,  μπορεί να χτυπήσουν ένα νεύρο, το οποίο όμως είναι σπάνιο. Αυτό μπορεί να προκαλέσει απώλεια αίσθησης ή κίνησης σε μέρη του κάτω σώματος.

Το πιο συνηθισμένο σύμπτωμα είναι το μούδιασμα μιας μικρής περιοχής. Αυτό συνήθως καλυτερεύει μετά από λίγες μέρες ή εβδομάδες, αλλά μερικές φορές μπορεί να διαρκέσει και μήνες.

Λοίμωξη

Όταν εισέρχεται η βελόνα στο δέρμα, υπάρχει η πιθανότητα, βακτήρια να εισέλθουν στο εσωτερικό και να προκληθεί λοίμωξη. Επειδή η βελόνα είναι αποστειρωμένη και το δέρμα καθαρίζεται πριν εισαχθεί είναι σπάνιο να συμβεί. Ωστόσο μπορεί να συμβεί.

Σπανίως η λοίμωξη διαδίδεται. Ενδεχομένως να ληφθούν αντιβιοτικά ή σπανίως να χρειαστεί χειρουργική επέμβαση.

Μόνιμη βλάβη νεύρων

Σε σπάνιες περιπτώσεις, μια επισκληρίδιος  μπορεί να οδηγήσει σε μόνιμη απώλεια αίσθησης ή κίνησης σε κάποιο μέλος το σώματος π.χ στο ένα ή και τα δύο πόδια.

Οι αιτίες που μπορεί να συμβεί αυτό είναι:

• άμεση βλάβη από την βελόνα ή τον καθετήρα της επισκληριδίου
• λοίμωξη βαθιά στην περιοχή που εφαρμόζεται η επισκληρίδιος ή κοντά στο νωτιαίο μυελό
• αιμορραγία στην περιοχή που εφαρμόζεται η επισκληρίδιος, προκαλώντας πίεση στο νωτιαίο μυελό
• έγχυση λανθασμένων φαρμάκων (από λάθος) στον καθετήρα της επισκληριδίου

Τα παραπάνω αποτελούν σπάνια γεγονότα και οι αναισθησιολόγοι υποβάλλονται σε εκτεταμένη εκπαίδευση για να μειώσουν τις πιθανότητες αυτών των επιπλοκών.

Νευρική βλάβη μπορεί επίσης να συμβεί για άλλους λόγους κατά τη διάρκεια χειρουργικής επέμβασης που δεν σχετίζεται με την επισκληρίδιο.

Άλλες πολύ σπάνιες επιπλοκές της επισκληριδίου είναι:

• σπασμοί
• σοβαρές δυσκολίες στην αναπνοή
• θάνατος

Πριν αποφασίσετε να κάνετε επισκληρίδιο, θα πρέπει να συζητήσετε τη διαδικασία με τον αναισθησιολόγο σας. για να σας παρέχει περισσότερες πληροφορίες και συμβουλές σχετικά με τους κινδύνους εμφάνισης επιπλοκών.

Πηγές

American Pregnancy

WebMD

NHS

Health Line