Web
Analytics
Γνωστική Αποκατάσταση στη Νόσο του Parkinson - Ο Δρόμος για την Θεραπεία

Γνωστική Αποκατάσταση στη Νόσο του Parkinson

Η νόσος του Πάρκινσον είναι μια νευροεκφυλιστική προοδευτικά επιδεινούμενη εγκεφαλική διαταραχή που επηρεάζει τις κινητικές αλλά και γνωστικές ικανότητες του ατόμου. Και τα δυο εμφανίζονται πολύ νωρίς στην εξέλιξη της νόσου.

Τα κινητικά συμπτώματα είναι ο τρόμος στην ηρεμία (τρέμουλο) συνήθως στα χέρια, η βραδύτητα στις κινήσεις όπως στο περπάτημα και το ντύσιμο, η δυσκαμψία των μυών και η αστάθεια ή διαταραχή στην ισορροπία, που μπορεί να προκαλεί συχνά πτώσεις.

Τα μη κινητικά συμπτώματα μπορεί να είναι, η υπόταση, η αυξημένη εφίδρωση, οι διαταραχές του ύπνου, η κατάθλιψη και η εύκολη κόπωση. Σε αυτά προστίθενται γνωστικά ελλείμματα στις εκτελεστικές λειτουργίες και τη μνήμη.

Οι εκτελεστικές λειτουργίες εμπεριέχουν ικανότητες ανάπτυξης στρατηγικών για καθημερινές λειτουργίες που απαιτούν πολλαπλά βήματα, γνωστική ευελιξία, ψυχοκινητική ταχύτητα, έλεγχος παρορμήσεων, πρόβλεψη βάση αναγνώρισης, λογική σκέψη, επιλογή όταν υπάρχει ελλιπής πληροφορία, προσοχή όταν υπάρχουν πολλαπλά ερεθίσματα, λήψη αποφάσεων με ταχύτητα και ακρίβεια, αλλαγή σχεδίων.

Συχνά, πολλοί ασθενείς με Πάρκινσον αναφέρουν ότι υπάρχει επιβράδυνση στην ικανότητα τους να θυμούνται πράγματα. Επίσης σημειώνουν ότι η ταχύτητα επεξεργασίας της πληροφορίας μειώνεται. Αυτή η επιβράδυνση οφείλεται κατά ένα μεγάλο βαθμό και στην αλλαγή της διάθεσης. Προβλήματα επίσης παρατηρούνται στην οπτικοχωρική ικανότητα.

Οι επιπτώσεις στη διάθεση, την μνήμη και τις εκτελεστικές λειτουργίες μπορούν να βελτιωθούν με την Γνωστική Αποκατάσταση. Έρευνες έχουν δείξει ότι οι ασθενείς που παρακολουθούν προγράμματα κινητικής και γνωστικής αποκατάστασης παράλληλα σημειώνουν βελτίωση τόσο σε διάφορες νευροψυχολογικές δοκιμασίες μετά από 6 βδομάδες αλλά διευκολύνονται και στην κίνηση σε συνδυασμό πάντα με την ανάλογη φαρμακοθεραπεία.

Η Γνωστική αποκατάσταση είναι ένα θεραπευτικό πρόγραμμα που βοηθά τους ασθενείς στη διαχείριση των δυσκολιών στη μνήμη, την σκέψη, αντίληψη και επίλυση προβλημάτων.

Γνωστικές στρατηγικές για την αντιμετώπιση της επιβράδυνσης περιλαμβάνουν μεταξύ άλλων απλές οδηγίες που δίνονται με αργό ρυθμό για την ολοκλήρωση ασκήσεων βήμα- βήμα που ο ασθενής συναντά στην καθημερινότητα του. Για παράδειγμα πληρωμή λογαριασμών, λίστα με ψώνια από το σούπερ μάρκετ κτλ. Ο θεραπευτής δίνει ένα σενάριο στον ασθενή μιας καθημερινής λειτουργίας και του ζητά να την ολοκληρώσει μέσω της συζήτησης. Ασκήσεις πρακτικής ακουστικής και οπτικής προσοχής περιλαμβάνουν ερεθίσματα σε διαφορετικά σχέδια και χρώματα μέσω των οποίων βελτιώνεται η ταχύτητα.

Ασκήσεις εκτελεστικής λειτουργίας περιλαμβάνουν τον σχεδιασμό και την οργάνωση της καθημερινότητας του ασθενούς μέσω καταγραφής βήμα-βήμα. Η χρήση υπενθύμισης για διάφορες δραστηριότητες, είτε μέσω σημειώσεων είτε με ήχο από ξυπνητήρι βοηθάει τον ασθενή να εξασκεί την μνήμη του και να βρίσκεται σε ετοιμότητα. Κατά τη διάρκεια της συζήτησης ο ασθενής ενθαρρύνεται να συμμετέχει και πληροφορείται την αλλαγή του θέματος έτσι ώστε να μην αγχώνεται. Η εξάσκηση στην εύρεση λέξεων είναι εξίσου σημαντική. Παρόλη την γενικευμένη επιβράδυνση ο ασθενής καλείται να κατονομάσει πράγματα, ζώα, λαχανικά και φρούτα, να κάνει σημασιολογικούς συσχετισμούς και να παράγει λέξεις από συγκεκριμένα γράμματα ή κατηγορίες. Αυτή η εξάσκηση θα τον βοηθήσει και στην ενεργή συμμετοχή σε συζητήσεις.

Τέλος η μετατροπή του οικογενειακού περιβάλλοντος και του σπιτιού παίζει σημαντικό ρόλο. Μέσω μικρών αλλαγών μέσα στο σπίτι ο ασθενής αισθάνεται πιο άνετα και είναι λιγότερο αγχωμένος. Για παράδειγμα, τα κλειδιά μπαίνουν σε συγκεκριμένο σημείο και ο ασθενής γνωρίζει ότι θα τα βρει εκεί. Αντί οπτικών υποδείξεων είναι προτιμότερο να δίνονται λεκτικές πληροφορίες καθότι οι ασθενείς με Πάρκινσον δυσκολεύονται.

Δυστυχώς δεν έχει βρεθεί κάποιου είδους θεραπεία για την αντιμετώπιση της νόσου Πάρκινσον. Η υπάρχουσα φαρμακοθεραπεία δεν στοχεύει τόσο στην ολοκληρωτική ίαση όσο στην σταθεροποίηση. Ο συνδυασμός της φαρμακοθεραπείας, της κινησιοθεραπείας και της γνωστικής αποκατάστασης μπορεί να συμβάλλει στην καλύτερη ποιότητα ζωής των ασθενών και την αναχαίτιση των συμπτωμάτων εκείνων που επιβαρύνουν την ψυχολογική κατάσταση, που είναι πολύ σημαντική για την εξέλιξη της διαταραχής.

Οι περισσότεροι ασθενείς με Πάρκινσον παρατηρούν μια έκπτωση στη μνήμη του και την νοητική τους οξύνοια, ακόμα και στα αρχικά στάδια της διαταραχής. Υπάρχει επίσης πιθανότητα το Πάρκινσον να επηρεάσει και τον τρόπο σκέψης σε κάποιο βαθμό αλλά οι συνέπειες είναι δυσδιάκριτες. Για παράδειγμα μπορεί ένας ασθενής να καθυστερεί στην ανάκληση μιας μνήμης, στη λήψη αποφάσεων, στον υπολογισμό ενός λογαριασμού και αυτό να επηρεάσει την διάθεση του αρνητικά.

Οι εκτελεστικές γνωστικές λειτουργίες αναφέρονται στις νοητικές διεργασίες όπως ανάκληση μνήμης, σχεδιασμό, παραγωγή λέξεων ή εννοιών, προσοχή, παρακολούθηση και προσαρμογή σε μη αναμενόμενες καταστάσεις.

Ο ορισμός γνωστικές λειτουργίες χαρακτηρίζει την επεξεργασία των πληροφοριών. Με αυτόν τον τρόπο ο γνωστικός έλεγχος καλύπτει τις διεργασίες εκείνες του εγκεφάλου για αποθήκευση, ανάκληση και χρήση πληροφοριών.

Τα προβλήματα στις εκτελεστικές λειτουργίες είναι ήπια στα αρχικά στάδια του Πάρκινσον. Συνήθως υπάρχει μια γενική επιβράδυνση στην επεξεργασία των πληροφοριών και δυσδιάκριτες ελλείψεις σε προσοχή και εργαζόμενη μνήμη. Μπορεί δηλαδή οι ασθενείς για παράδειγμα να μην μπορούν να κρατήσουν δύο ή παραπάνω πληροφορίες την ίδια στιγμή στο μυαλό τους. Όσο η διαταραχή προχωράει οι γνωστικές ελλείψεις χειροτερεύουν λόγω της επιδείνωσης στη διάθεση.

Η εμπλοκή του ντοπαμινεργικού συστήματος στις γνωστικές εκτελεστικές λειτουργίες έχει προταθεί από διάφορες μελέτες. Τα αποτελέσματα δείχνουν ότι ειδική εξάσκηση χρειάζεται για τη βελτίωση των εκτελεστικών λειτουργιών ενώ η γενική αποκατάσταση δεν είναι αρκετή. Άρα οι ασθενείς με νόσο του Πάρκινσον είναι πολύ πιθανόν να βοηθηθούν από ένα βραχείας διάρκειας πρόγραμμα γνωστικής αποκατάστασης το οποίο θα προσαρμοστεί στις ανάγκες του ασθενούς.

Εφόσον αυτή τη στιγμή η θεραπεία για τη νόσο του Πάρκινσον δεν υπάρχει ο νευρολόγος και ο νευροψυχολόγος μπορούν να προτείνουν μια συνδυαστική προσέγγιση φαρμακοθεραπείας και γνωστικής αποκατάστασης με συμπληρωματική κινησιοθεραπεία για την καλύτερη αντιμετώπιση των συμπτωμάτων.

Υπάρχουν εγκεφαλικά κύτταρα (νευρώνες) στον ανθρώπινο εγκέφαλο που παράγουν ντοπαμίνη. Αυτοί οι νευρώνες συγκεντρώνονται σε μια συγκεκριμένη περιοχή του εγκεφάλου την μέλαινα ουσία. Η ντοπαμίνη αναμεταδίδει μηνύματα μεταξύ της μέλαινας ουσίας και άλλων περιοχών του εγκεφάλου που ελέγχουν την κίνηση στο σώμα. Η ντοπαμίνη βοηθά στις εκλεπτυσμένες και συντονισμένες κινήσεις των μυών. Όταν περίπου το 60-80% των κυττάρων που παράγουν ντοπαμίνη καταστρέφονται και δεν παράγεται αρκετή τότε εμφανίζονται τα κινητικά συμπτώματα στη νόσο του Πάρκινσον. Αυτή διεργασία ονομάζεται νευροεκφύλιση.
Η άσκηση είναι ένα πολύ σημαντικό κομμάτι στη ζωή του καθενός. Για τους ασθενείς με Πάρκινσον δεν είναι μόνο θέμα υγείας αλλά και ένα κομμάτι ζωτικής σημασίας για να διατηρήσουν την ισορροπία, την κινητικότητα και τις καθημερινές δραστηριότητες τους.

Κάθε γνωστική λειτουργία πλήττεται διαφορετικά και διαφέρει σε σχέση με άλλες νευροεκφυλιστικές νόσους, για παράδειγμα νόσος Alzheimer's.

Πιο συγκεκριμένα στην Προσοχή, οι ασθενείς με Πάρκινσον μπορεί να εμφανίσουν δυσκολία σε περίπλοκες δοκιμασίες που απαιτούν την διατήρηση ή την ευελιξία της προσοχής. Προβλήματα με νοερούς υπολογισμούς ή συγκέντρωσης είναι επίσης πολύ συχνά. Ακόμα, η ταχύτητα νοητικής επεξεργασίας πλήττεται όπως συμβαίνει και με την κίνηση. Συχνά σχετίζεται και με την κατάθλιψη. Τέτοιου είδους προβλήματα εμφανίζονται σαν καθυστερημένη ανταπόκριση σε λεκτικά ή συμπεριφορικά ερεθίσματα, παρατεταμένος χρόνος συμπλήρωσης δοκιμασιών και δυσκολία ανάκλησης από μνήμης. Όσον αφορά τις εκτελεστικές λειτουργίες οι ασθενείς έχουν προβλήματα να σχεδιάζουν και να ολοκληρώνουν δραστηριότητες. Δυσκολία στην παραγωγή, διατήρηση, μετατόπιση και ανάμειξη ιδεών και εννοιών είναι από τα χαρακτηριστικά προβλήματα. Επίσης δείχνουν στερεότυπη προσέγγιση στην επίλυση προβλημάτων. Τα βασικά γάγγλια και οι μετωπιαίοι λοβοί μπορεί να πληγούν στο Πάρκινσον και είναι περιοχές που σχετίζονται με την οργάνωση και την ανάκληση πληροφοριών. Για αυτό το λόγο και οι ασθενείς συχνά ξεχνούν το πώς να φτιάξουν καφέ και άλλες απλές καθημερινές και ήδη αυτοματοποιημένες δραστηριότητες. Ελλείψεις παρουσιάζονται και στη λεκτική ευχέρεια και ροή με πιο συχνές αυτές στα προβλήματα εύρεσης της λέξης, κατονομασία και κατανόηση περίπλοκων προτάσεων. Τέλος οι οπτικοχωρικές διαταραχές μπορούν να εμφανιστούν σε διαφορετικά στάδια. Στα πρώιμα στάδια οι ασθενείς μπορεί να έχουν δυσκολία να μετρήσουν την απόσταση και το βάθος και να τα αντιληφθούν στο χώρο. Προβλήματα στην οπτική αντίληψη μπορεί να οδηγήσουν σε οπτικές ψευδαισθήσεις που συχνά υπάρχουν στη νόσο του Πάρκινσον.

Στα πιο σοβαρά στάδια οι ασθενείς μπορεί να μην ξεχωρίζουν πρόσωπα ή να μην αναγνωρίζουν συναισθήματα στο πρόσωπο των άλλων.

Θεραπεία γνωστικής αποκατάστασης

Για ασθενείς σε πιο ήπια στάδια ψυχοθεραπευτικές τεχνικές μπορούν να διδάξουν στους ασθενείς το πώς να διαχειρίζονται τα διάφορα προβλήματα τους. Για παράδειγμα οι ασθενείς μπορούν να μάθουν μέσω στρατηγικών και τεχνικών πώς να αντισταθμίζουν τις ελλείψεις στη μνήμη και τη σκέψη. Κατά τη διάρκεια της γνωστικής αποκατάστασης ο νευροψυχολόγος χρησιμοποιεί πληροφορίες από το νευροψυχολογικό έλεγχο για να εντοπίσει τις λειτουργίες που δεν έχουν επηρεαστεί για να βοηθήσει τον ασθενή να ξεπεράσει τις δυσκολίες του. Παρόλο που αυτές οι τεχνικές χρησιμοποιούνται ευρέως στις κρανιοεγκεφαλικές κακώσεις και στα εγκεφαλικά επεισόδια είναι λιγότερο διαδεδομένες στη νόσο του Πάρκινσον. Η γνωστική αποκατάσταση πρέπει να τονιστεί ότι δεν θεραπεύει τις γνωστικές ελλείψεις αλλά μαθαίνει στον ασθενή στρατηγικές για να τον βοηθήσει με την μνήμη του και να οργανώσει την καθημερινότητα του αποτελεσματικά. Αυτό συμβάλλει στην καλύτερη ποιότητα ζωής μέσω της ανεξαρτητοποίησης του ασθενούς. Αναλόγως τη σοβαρότητα του σταδίου ο ασθενής μπορεί είτε να χρησιμοποιεί αυτές τις στρατηγικές από μόνος του ή με την βοήθεια του περιθάλποντα. Αυτού του είδους η θεραπεία είναι πολύ σημαντική γιατί δίνει στον ασθενή τεκμηριωμένες στρατηγικές για το πώς να ανταπεξέλθει στην καθημερινότητα του σε σχέση με τα γνωστικά του ελλείμματα. Επίσης δίνει ένα υποστηρικτικό περιβάλλον όπου ο ασθενής μπορεί να εκφράζει τις ανησυχίες του για τις αλλαγές στη γνωστική του ικανότητα. Το μόνο μειονέκτημα αυτής της θεραπείας είναι ότι έχει καλύτερα αποτελέσματα σε πιο ήπια ή μέτρια στάδια εφόσον απαιτείται η συνεργασία του ασθενούς αλλά και η εναισθησία όσον αφορά τα γνωστικά προβλήματα. Όπως και με τη φαρμακοθεραπεία τονίζεται η έγκαιρη διάγνωση και αναζήτηση θεραπείας για την καλύτερη πρόγνωση.

Συμπεριφορικός σχεδιασμός

Σε αυτού του είδους τη θεραπεία αλλαγές στο περιβάλλον πραγματοποιούνται για να βοηθήσουν τον ασθενή να μειώσει τις δυσκολίες στη μνήμη, την οπτική αντίληψη και τον προσανατολισμό. Για παράδειγμα η απλοποίηση του χώρου διαμονής μπορεί να μειώσει τον υπερβολικό αριθμό ερεθισμάτων που προκαλούν σύγχυση και διάσπαση προσοχής. Η χρήση χαμηλού φωτισμού μειώνει της οπτικές ψευδαισθήσεις. Συμπεριφορικές στρατηγικές μειώνουν την παρόρμηση, την μειωμένη εκκίνηση και τα προβλήματα στην επικοινωνία.

Η ψυχική υγεία είναι πολύ σημαντική στη νόσο του Πάρκινσον όπως και σε πολλές άλλες χρόνιες ασθένειες. Οι πιο συχνές διαταραχές στη διάθεση είναι η κατάθλιψη και το άγχος ενώ δεν είναι σπάνια η εμφάνιση ψυχωσικών συμπτωμάτων. Η φαρμακευτική παρέμβαση κρίνεται απαραίτητη και αναλόγως του σταδίου μπορεί να συμπληρωθεί και με ψυχοθεραπεία.

 

Βαθμολογήστε αυτό το άρθρο
(0 ψήφοι)

Κολύμβηση

Video

O Δρόμος για την Θεραπεία αποτελεί το site στον χώρο της υγείας, που απευθύνεται σε ασθενείς, ενημερώνοντάς τους για θέματα κλασικής ιατρικής αλλά και εναλλακτικών θεραπειών.

Η ιστοσελίδα περιέχει πληροφορίες και άρθρα, με σκοπό την ενημέρωση και μόνο. Στην περίπτωση που θέλετε να εφαρμόσετε μία θεραπεία που αναγράφεται στο dromostherapeia.gr, επιβάλλεται να συμβουλευτείτε τον γιατρό σας. Η πληροφόρηση που δίνεται εδώ δεν είναι, δεν μπορεί και δεν πρέπει να χρησιμοποιείται σαν βάση για διάγνωση ή επιλογή θεραπείας.
Ο dromostherapeia.gr δεν φέρει καμία ευθύνη για τυχόν λάθη ή παραλείψεις ή οποιοδήποτε πρόβλημα προκύψει που να έχει σχέση με υλικό που περιλαμβάνεται σ’ αυτήν.