Από: Popular Medicine

«Θα με βοηθήσουν να κόψω το τσιγάρο;»

Είμαστε πρώτοι σε ποσοστά καπνιστών κατανάλωσης καπνού σε ολόκληρη την Ευρώπη, κάτι που το πληρώνουμε με διπλάσια ποσοστά καρκίνου του πνεύμονα στις ηλικίες κάτω των 45, σε σχέση με τις υπόλοιπες ευρωπαϊκές χώρες. Καπνίζουμε, και μάλιστα πολύ, παρόλο που ξέρουμε πως το κάπνισμα βλάπτει. Το...αισιόδοξο είναι πως 2 στους 3 καπνιστές επιθυμούν να το κόψουν. Οι περισσότεροι καπνιστές έχουν προσπαθήσει, τουλάχιστον μία φορά στη ζωή τους, να «κόψουν» το κάπνισμα με διάφορους τρόπους, χωρίς όμως αποτέλεσμα. Τα Ιατρεία Διακοπής Καπνίσματος προσφέρουν στον καπνιστή μια ουσιαστική βοήθεια προς αυτή την κατεύθυνση, καθώς εκεί, η αντιμετώπιση του καπνιστή είναι συστηματική και πολύπλευρη και περιλαμβάνει, εκτός από υποστηρικτική και φαρμακευτική αγωγή, ψυχολογική υποστήριξη και διαιτολογική καθοδήγηση. Ως βοηθήματα του καπνιστή χρησιμοποιούνται υποκατάστατα νικοτίνης (τσίχλες, αυτοκόλλητα, παστίλιες, εισπνεόμενα) αλλά και φαρμακευτική αγωγή (βαρενικλίνη).

Τα ιατρεία διακοπής καπνίσματος στη χώρα μας, όμως, όχι μόνο είναι ελάχιστα, αλλά λειτουργούν και στην πλειονότητά τους σε εθελοντική βάση. Δουλεύουν και προσφέρουν, χάρη στο μεράκι και στη θέληση γιατρών, νοσηλευτών, ψυχολόγων και διατροφολόγων, χωρίς ιδιαίτερη διοικητική μέριμνα και χωρίς καμία βοήθεια από το κράτος.

«Ακόμη και εάν διπλασιαστούν τα ιατρεία διακοπής, δεν μπορούν να καλύψουν τις ανάγκες της ελληνικής πραγματικότητας», σημειώνει η καθηγήτρια Πνευμονολογίας του ΑΠΘ, συντονίστρια της Ομάδας Εργασίας Διακοπής του Καπνίσματος της Ελληνικής Πνευμονολογικής Εταιρείας, Παρασκευή Πατάκα. Αρκεί να σκεφτεί κανείς ότι 32 νομοί και ολόκληρες περιφέρειες της χώρας, όπως η Ήπειρος, τα νησιά του Ιονίου αλλά και του Αιγαίου (όπου λειτουργεί μόνο ένα ιατρείο στο Γ.Ν. Χίου), είναι πλήρως ακάλυπτα.

«Παρόλο που έχει βγει νομοσχέδιο που χαρακτηρίζει το κάπνισμα νόσο, κανένα βήμα δεν έχει γίνει προς την κατεύθυνση της στήριξης των ιατρείων διακοπής καπνίσματος. Το βέβαιο είναι πως δεν μπορείς να πεις σε έναν καπνιστή «πήγαινε σπίτι σου και κόψ'το», γιατί μιλάμε για μια πολύ βαριά εξάρτηση», τονίζει η κ. Πατάκα.
«Όταν η νικοτίνη συνδέεται με τους νικοτινικούς υποδοχείς στον εγκέφαλο, απελευθερώνει ντοπαμίνη. Ο καπνιστής, ακόμη κι εάν κόψει το κάπνισμα, δεν ξεχνάει ποτέ αυτή την ανάμνηση της ντοπαμίνης. Γι' αυτό και παραμένει δυνάμει καπνιστής μέχρι το τέλος της ζωής του», εξηγεί η πνευμονολόγος κ. Ντόρα Τσιούδα.

Ενημέρωση και υποστήριξη

Ο ρόλος της Ελληνικής Πνευμονολογική Εταιρείας (ΕΠΕ) και της Ομάδας Εργασίας Διακοπής του Καπνίσματος στην εκπαίδευση των γιατρών, με στόχο τη στελέχωση νέων ιατρείων διακοπής ή την παρέμβαση σε επίπεδα πρωτοβάθμιας φροντίδας υγείας, είναι καταλυτική. Από το 2001, η Ομάδα Εργασίας οργανώνει εκπαιδευτικά σεμινάρια διάρκειας 26 ωρών που περιλαμβάνουν, εκτός από θεωρητική, και πρακτική εκπαίδευση (role play). «Και πολλοί γιατροί του ΙΚΑ θέλουν να ασχοληθούν, όμως, ενώ έχουν τη θέληση, δεν έχουν την κατάλληλη υποστήριξη, ώστε να ασχοληθούν», επισημαίνει η κ. Πατάκα, ενώ η κ. Χρύσα Χατζόγλου, επίκουρη καθηγήτρια Φυσιολογίας του Ιατρικού Τμήματος Πανεπιστημίου Θεσσαλίας, υπεύθυνη του Ιατρείου Διακοπή Καπνίσματος του ΠΓΝ Λάρισας, τονίζει: «Δυστυχώς, το να βοηθήσει ένας γιατρός έναν ασθενή να κόψει το κάπνισμα απαιτεί χρόνο και είναι κάτι που δεν μπορεί να χωρέσει στην καθημερινή πρακτική ενός γιατρού. Γι' αυτό και είναι χρήσιμο να υπάρχουν τα ιατρεία διακοπής, όπου να μπορούν να ασχολούνται τουλάχιστον μία φορά την εβδομάδα με το θέμα».
«Ένα άλλο σοβαρό πρόβλημα είναι η έλλειψη ενημέρωσης, ακόμη και στις τάξεις των γιατρών. Υπάρχουν γιατροί που θεωρούν ότι ένας καπνιστής μπορεί να κόψει το κάπνισμα μόνος του», προσθέτει η κ. Χατζόγλου.

Με στόχο την εκπαίδευση όσο το δυνατόν περισσότερων γιατρών, εκτός από τα σεμινάρια, η Ελληνική Πνευμονολογική Εταιρεία έχει οργανώσει και ένα πρόγραμμα εξ αποστάσεως εκπαίδευσης, που υποστηρίζεται και από ένα διαδικτυακό φόρουμ επικοινωνίας. Με προσωπικές ενέργειες, δεδομένης και της απουσίας στήριξη από την Πολιτεία, η κ. Πατάκα διεκδίκησε και έλαβε από αμερικανικό ίδρυμα ένα κονδύλι που θα αξιοποιηθεί στην πραγματοποίηση ακόμη περισσότερων σεμιναρίων. Όπως αναφέρει η ίδια, η προσπάθεια θα συνεχιστεί, ακόμη και χωρίς χρηματοδότηση, τουλάχιστον στους ειδικευομένους της Πνευμονολογίας. «Οι πνευμονολόγοι ήταν, άλλωστε, οι πρώτοι που αντιλήφθηκαν την ανάγκη διακοπής του καπνίσματος, αφού τα πρώτα συμπτώματα/ επιπτώσεις του καπνίσματος προέρχονται από το αναπνευστικό σύστημα (ΧΑΠ, χρόνια βρογχίτιδα, παροξύνσεις άσθματος)», εξηγεί η καθηγήτρια.
Εντυπωσιακό σε σχέση με τα ελληνικά ιατρεία διακοπής καπνίσματος, είναι, τέλος, το πολύ υψηλό ποσοστό επιτυχημένης διακοπής της βλαβερή συνήθειας (35% τον 1ο χρόνο μετά τη διακοπή), σε σχέση με τις άλλες χώρες της Ευρώπης και του κόσμου, γεγονός που, σύμφωνα με τους ειδικούς, σχετίζεται με τον τρόπο που αντιμετωπίζεται το θέμα του καπνίσματος στη χώρα μας και στο εξωτερικό.

Στο εξωτερικό, στα ιατρεία διακοπής παραπέμπονται όλοι οι καπνιστές, ενώ στην Ελλάδα, στα ειδικά ιατρεία καταλήγουν μόνο όσοι είναι πλέον αποφασισμένοι να «το κόψουν».

Προσπάθειες που ξεχωρίζουν....

1. Ιατρείο Διακοπής Καπνίσματος του ΠΓΝ Λάρισας

Εντάσσεται στην Πνευμονολογική Κλινική του Πανεπιστημίου Θεσσαλίας και λειτουργεί τα τελευταία 7 χρόνια. Δέχεται περίπου 700-800 καπνιστές/ έτος, ενώ το ποσοστό επιτυχίας διακοπής του καπνίσματος αγγίζει το 35%. Το σημαντικό έργο του συγκεκριμένου ιατρείου δεν σταματά εδώ, καθώς αναπτύσσει δράση και στην εκπαίδευση γιατρών σε Κέντρα Υγείας. Συνεπεία αυτής της εκπαίδευσης, σύντομα θα λειτουργήσει ένα νέο ιατρείο διακοπής στο Πήλιο. Μάλιστα, όπως τονίζει η κ. Χρύσα Χατζόγλου, «στόχος είναι να γίνουν και άλλα τέτοια ιατρεία στην περιφέρεια, ούτως ώστε στο ιατρείο της Πανεπιστημιακής κλινικής να καταλήγουν μόνο τα δύσκολα περιστατικά».
Από τους ανθρώπους του συγκεκριμένου ιατρείου ιδρύθηκε επίσης το πρώτο ιατρείο διακοπής μέσα σε σωφρονιστικό ίδρυμα, και συγκεκριμένα μέσα στις φυλακές της Κασσαβέτειας Βόλου, με ικανοποιητικά ποσοστά διακοπής του καπνίσματος (21% επιτυχία, 1 χρόνο μετά τη διακοπή).

2. Ιατρείο Απεξάρτησης Καπνίσματος

Τμήμα του Αντικαπνιστικού συλλόγου Σερρών τα τελευταία 2,5 χρόνια έχει να επιδείξει σημαντική πορεία, χάρη στις προσπάθειες και στο έργο της πνευμονολόγου κ. Ντόρας Τσιούδα, η οποία εκπαιδεύτηκε στο Νοσοκομείο Παπανικολάου. Χρησιμοποιώντας συνδυαστική θεραπεία με υποκατάστατα και βαρενικλίνη, έχει αγγίξει ποσοστά επιτυχίας διακοπής του καπνίσματος που φτάνουν μέχρι 88,5%. Οι αριθμοί.... «μιλού»από μόνοι τους! Λειτουργώντας μόλις μία φορά την εβδομάδα, έχει δεχθεί σε διάρκεια 2,5 ετών 8.184 επισκέψεις από 1.880 καπνιστές.
Από αυτούς, 990 έκοψαν το τσιγάρο το πρώτο δεκαπενθήμερο της θεραπείας, 675 εντός του πρώτου διμήνου! Μόλις 225 από τους 1.880 παρέμειναν καπνιστές. Χαρακτηριστικό είναι και το γεγονός ότι οι ασθενείς του ιατρείου δεν προέρχονται μόνο από το νομό Σερρών αλλά και από άλλες πόλεις: Δράμα, Καβάλα, Σκόπελο, Ρόδο, Ναύπακτο, Νάουσα, Φλώρινα, ακόμη και από Δυτική Γερμανία! Τηλ. 2321-083.613/ 6932 466411.

ΙΑΤΡΕΙΑ ΔΙΑΚΟΠΗΣ ΚΑΠΝΙΣΜΑΤΟΣ

Ενημερωθείτε χωρίς χρέωση στο 800-801 80 80

Αττική

Θεσσαλονίκη

Πελοπόννησος

Θεσσαλία

Μακεδονία

Θράκη

Κρήτη

Στερεά Ελλάδα

Νησιά

Τηλέφωνο για ραντεβού στα νοσοκομεία: 1535

Επιμέλεια άρθρου: Νεκταρία Καρακώστα