Γράφει η: Κωνσταντίνα Αποστολοπούλου, Διαιτολόγος-Διατροφολόγος, Αθλητικός Διατροφολόγος

Η διατήρηση του βάρους σταθερού, εντός των φυσιολογικών ορίων, βοηθά στη διατήρηση της καλής υγείας. Ωστόσο, το θέμα του βάρους και της παχυσαρκίας έχει λάβει διαστάσεις επιδημίας. Τα περιττά κιλά όχι μόνο αλλοιώνουν την εμφάνισή μας, αλλά συνοδεύονται σχεδόν πάντα από προβλήματα υγείας, συναισθηματική φόρτιση και χαμηλά επίπεδα ενέργειας.

Τα αίτια που οδηγούν στην παχυσαρκία δεν είναι πάντα εύκολο να καθοριστούν με βεβαιότητα. Ενοχοποιούνται γενετικοί, μεταβολικοί, ενδοκρινικοί και περιβαλλοντικοί παράγοντες, χωρίς να αποκλείεται σε κάποιο άτομο να συνυπάρχουν και να δρουν περισσότεροι από ένας παράγοντες κινδύνου. Ο βασικός μηχανισμός όμως είναι η λήψη τροφής σε ποσότητα μεγαλύτερη από όσο επιβάλλουν οι φυσιολογικές ανάγκες και η φυσική δραστηριότητα του ατόμου.

Δυστυχώς, το παραπανίσιο βάρος και η παχυσαρκία επηρεάζουν βαρύτατα την υγεία μας. Τις τελευταίες δεκαετίες, η συχνότητα του σακχαρώδους διαβήτη τύπου 2 αυξάνεται δραματικά. Η αύξηση αυτή ακολουθεί την εκρηκτική αύξηση της παχυσαρκίας. Εκτός όμως από το διαβήτη, ένα υπέρβαρο ή παχύσαρκο άτομο κινδυνεύει περισσότερο να νοσήσει (ή και να πεθάνει) και από άλλες παθήσεις, όπως τα καρδιοαγγειακά νοσήματα (αρτηριακή υπέρταση, έμφραγμα του μυοκαρδίου, αγγειακό εγκεφαλικό επεισόδιο), η αποφρακτική υπνική άπνοια, αρκετές μορφές καρκίνου, οι παθήσεις των χοληφόρων.

Σύμφωνα με τον Παγκόσμιο Οργανισμό Υγείας, τα άτομα με Δείκτη Μάζας Σώματος 40, έχουν περίπου 3 φορές μεγαλύτερο κίνδυνο να πεθάνουν από ένα άτομο φυσιολογικού βάρους. Η νοσηρότητα και η θνησιμότητα προκύπτουν από την αύξηση των καρδιαγγειακών νοσημάτων, αλλά και άλλων καταστάσεων, όπως ορισμένοι τύποι καρκίνου, που ακολουθούν την αύξηση του σωματικού βάρους. Τέτοιες καταστάσεις μπορεί να επηρεάσουν την ποιότητα ζωής, αλλά και την ικανότητα για απόδοση στην εργασία μας. Άρα, δεν είναι μόνο αισθητικοί οι λόγοι που η επιδημία της παχυσαρκίας ανησυχεί τόσο πολύ την επιστημονική κοινότητα, αλλά και ιατρικοί.

Τα παιδιά δεν είναι άμοιρα των επιπτώσεων της παχυσαρκίας στην υγεία. Η παχυσαρκία των παιδιών είναι αρκετά ανησυχητική, αφού η πλειοψηφία τους θα εξελιχθεί σε παχύσαρκους ενήλικες. Έχει επισημανθεί ότι η βλάβη των αρτηριών που οδηγεί σε καρδιοαγγειακά νοσήματα, είναι φανερή στα αγγεία παχύσαρκων παιδιών και παραμένει ακόμα και μετά από απώλεια βάρους. Παλαιότερα, ο διαβήτης τύπου 2 παρατηρείτο σχεδόν αποκλειστικά στους ενήλικες, όμως τα τελευταία χρόνια εκδηλώνεται όλο και πιο συχνά σε νεαρότερες ηλικίες.

Δυστυχώς, κάποιες επιπλοκές που συνήθως παρατηρούνται στους παχύσαρκους ενήλικες, τώρα κάνουν την εμφάνιση τους και στα παχύσαρκα παιδιά. Τέτοιες περιπτώσεις είναι η λιπώδης διήθηση του ήπατος, η αποφρακτική υπνική άπνοια και κάποιες βλάβες στις αναπτυσσόμενες αρθρώσεις. Επίσης η παχυσαρκία μπορεί να οδηγήσει και σε ορμονικές διαταραχές που μπορεί να εμποδίσουν την ομαλή σωματική ανάπτυξη των παιδιών αλλά και την σεξουαλική ωρίμανση των εφήβων.

Οι ψυχοκοινωνικές επιπτώσεις της παχυσαρκίας είναι εμφανείς στους ενήλικες αλλά και στα παιδιά. Μόνο που στα παιδιά είναι πιο οδυνηρές. Η διαταραγμένη εικόνα για το σώμα και η κοινωνική απόρριψη και απομόνωση, μπορούν να επηρεάσουν τη μελλοντική σχέση του παιδιού με την κοινωνία που το περιβάλλει αλλά και με τον ίδιο του τον εαυτό.

Μελέτες έχουν δείξει οφέλη από απώλεια βάρους, στις περισσότερες από τις σχετιζόμενες με την παχυσαρκία καταστάσεις. Μια μέτρια απώλεια βάρους βελτιώνει τον γλυκαιμικό έλεγχο και την ευαισθησία στην ινσουλίνη (τη ρύθμιση του διαβήτη) και μειώνει την αρτηριακή πίεση και τα επίπεδα χοληστερόλης. Επιπρόσθετα, βελτιώνει την πνευμονική λειτουργία και την αναπνοή, μειώνει τη συχνότητα της υπνικής άπνοιας και βελτιώνει την ποιότητα του ύπνου, αλλά και την ψυχολογία του ατόμου προς το καλύτερο.

Αξίζει να τονισθεί, ότι ο κίνδυνος εμφάνισης προβλημάτων υγείας δεν υπάρχει μόνο στην περίπτωση που το βάρος ενός ατόμου υπερβαίνει τα φυσιολογικά όρια, αλλά και όταν είναι χαμηλότερο από αυτά.

Συνεπώς, η διατήρηση του ιδανικού βάρους επιβάλλεται για την καλύτερη κατάσταση της υγείας. Αυτό προϋποθέτει μόνιμες αλλαγές στις συνήθειες του ατόμου, την υιοθέτηση μιας ισορροπημένης διατροφικής συμπεριφοράς και την συχνή φυσική δραστηριότητα. Η διατήρηση του σωματικού βάρους επιτυγχάνεται, διατηρώντας την ισορροπία ανάμεσα στο ισοζύγιο της προσλαμβανόμενης ενέργειας μέσω της τροφής και της καταναλισκόμενης ενέργειας μέσω της σωματικής δραστηριότητας.

Κωνσταντίνα Αποστολοπούλου
Διαιτολόγος-Διατροφολόγος
Αθλητικός Διατροφολόγος

Πηγή: www. mednutrition.gr