Απόσπασμα από το βιβλίο "Ο δρόμος ο λιγότερο ταξιδεμένος" του M. Scott Peck από τις εκδόσεις Πεδίο

Η ζωή είναι δύσκολη.

Αυτό είναι μεγάλη αλήθεια, μια από τις μεγαλύτερες αλήθειες².

Είναι μεγάλη αλήθεια γιατί από τη στιγμή που βλέπουμε πραγματικά αυτή την αλήθεια, την υπερβαίνουμε. Από τη στιγμή που πραγματικά ξέρουμε ότι η ζωή είναι δύσκολη –από τη στιγμή που πραγματικά το καταλαβαίνουμε και το αποδεχόμαστε–, τότε η ζωή δεν είναι πια δύσκολη. Γιατί από τη στιγμή που γίνεται αποδεκτό, το γεγονός ότι η ζωή είναι δύσκολη δεν έχει πια σημασία.

Οι περισσότεροι άνθρωποι δεν βλέπουν πραγματικά την αλήθεια αυτή – ότι η ζωή είναι δύσκολη. Αντ’ αυτού, γκρινιάζουν λίγο ως πολύ ακατάπαυστα, με ένταση ή διακριτικά, για το πόσο τεράστια είναι τα προβλήματά τους, τα βάρη τους και οι δυσκολίες τους, λες και η ζωή είναι γενικά εύκολη, λες και η ζωή θα έπρεπε να είναι εύκολη.

Εκφράζουν την πεποίθησή τους, με ένταση ή διακριτικά, ότι οι δυσκολίες τους αντιπροσωπεύουν ένα μοναδικό είδος συμφοράς που δεν θα έπρεπε να τους τύχει και που με κάποιο τρόπο έπεσε πάνω σε εκείνους ή στην οικογένειά τους, στη φυλή τους, στην κοινωνική τους τάξη, στο έθνος τους, ή ακόμα και στο είδος τους, και όχι πάνω σε άλλους. Ξέρω τα πάντα για την γκρίνια αυτή, γιατί έχω γκρινιάξει έτσι και εγώ ο ίδιος.

Η ζωή είναι μια σειρά από προβλήματα. Θέλουμε να γκρινιάζουμε για αυτά ή να τα λύνουμε; Θέλουμε να διδάξουμε στα παιδιά μας να τα λύνουν;

Η πειθαρχία είναι το βασικό σετ εργαλείων που χρειαζόμαστε για να λύσουμε τα προβλήματα της ζωής. Χωρίς πειθαρχία δεν μπορούμε να λύσουμε τίποτα. Με λίγη πειθαρχία μπορούμε να λύσουμε λίγα προβλήματα. Με απόλυτη πειθαρχία μπορούμε να λύσουμε όλα μας τα προβλήματα.

Αυτό που κάνει δύσκολη τη ζωή είναι το γεγονός ότι η διαδικασία αντιμετώπισης και επίλυσης των προβλημάτων είναι οδυνηρή. Τα προβλήματα, ανάλογα με τη φύση τους, μας προξενούν απογοήτευση ή θλίψη ή στενοχώρια, μοναξιά, ενοχή, μετάνοια, θυμό, φόβο, άγχος, αγωνία, απόγνωση. Αυτά είναι άβολα συναισθήματα, συχνά πολύ δυσάρεστα, συχνά τόσο οδυνηρά όσο οποιοδήποτε είδος σωματικού πόνου, μερικές φορές εξίσου οδυνηρά με το χειρότερο είδος σωματικού πόνου. Μάλιστα, ακριβώς εξαιτίας του πόνου που γεννούν μέσα σε όλους μας κάποια συμβάντα ή κάποιες συγκρούσεις τα αποκαλούμε, τελικά, προβλήματα. Και καθώς η ζωή δημιουργεί μια ατελείωτη σειρά προβλημάτων, η ζωή είναι πάντα δύσκολη και είναι γεμάτη πόνο, όπως και χαρά.

Ωστόσο, μέσα από αυτή τη διαδικασία της αντιμετώπισης και επίλυσης προβλημάτων παίρνει νόημα η ζωή εντέλει. Τα προβλήματα είναι το σημείο που ξεχωρίζει την επιτυχία από την αποτυχία. Τα προβλήματα είναι ο λόγος που επιστρατεύονται το κουράγιο και η σοφία μας στην ουσία, τα προβλήματα δημιουργούν το κουράγιο και τη σοφία μας. Μόνο χάρη στα προβλήματα αναπτυσσόμαστε πνευματικά και ψυχικά. Όταν θέλουμε να ενθαρρύνουμε την ανάπτυξη του ανθρώπινου πνεύματος, προκαλούμε και ενθαρρύνουμε την ικανότητα του ανθρώπου να επιλύει προβλήματα, ακριβώς όπως στο σχολείο βάζουμε επίτηδες προβλήματα για να λύσουν τα παιδιά μας. Μέσα από τον πόνο¹ της αντιμετώπισης και επίλυσης προβλημάτων μαθαίνουμε. Όπως είπε κάποτε ο Βενιαμίν Φραγκλίνος, «τα πράγματα που πονούν διδάσκουν». Γι’ αυτόν τον λόγο, οι έξυπνοι άνθρωποι μαθαίνουν να μη φοβούνται αλλά να καλωσορίζουν τα προβλήματα, να καλωσορίζουν τον πόνο των προβλημάτων.

Οι περισσότεροι άνθρωποι δεν είμαστε τόσο σοφοί. Καθώς φοβόμαστε τον πόνο που εμπλέκεται, σε μεγαλύτερο ή μικρότερο βαθμό, σχεδόν όλοι επιδιώκουμε να αποφύγουμε τα προβλήματα. Αναβάλλουμε να τα αντιμετωπίσουμε, ελπίζοντας ότι θα φύγουν από μόνα τους. Τα αγνοούμε, τα ξεχνάμε, παριστάνουμε ότι δεν υπάρχουν.

Παίρνουμε φάρμακα ή ναρκωτικά για να μας βοηθήσουν να τα αγνοήσουμε, καθώς, ναρκωμένοι απέναντι στον πόνο, θα ξεχάσουμε τα προβλήματα που τον προξένησαν.

Προσπαθούμε να παρακάμψουμε τα προβλήματα αντί να τα αντιμετωπίσουμε κατά μέτωπο. Πασχίζουμε να βγούμε από αυτά αντί να υποφέρουμε μέσα από αυτά και να τα λύσουμε.

Η τάση αυτή, να αποφεύγουμε τα προβλήματα και τον συναισθηματικό πόνο που ενυπάρχει σε αυτά, είναι η πρωταρχική βάση της ψυχικής ασθένειας του ανθρώπου.

1. Ο συγγραφέας χρησιμοποιεί τον όρο «πόνος» αναφερόμενος όχι μόνο στον σωματικό πόνο, αλλά και στον συναισθηματικό πόνο, στην οδύνη, στη θλίψη, στον μόχθο, στην προσπάθεια. (Σ.τ.Μ.)
2. Η πρώτη από τις «Τέσσερις Ευγενείς Αλήθειες» που δίδαξε ο Βούδας ήταν «η ζωή είναι πόνος».