Ο πόνος του κάτω μέρους της πλάτης που προσβάλλει σχεδόν τον καθένα μας σε κάποιες φάσεις της ενεργητικής ενήλικης ζωής μας, είναι μια από τις πιο συνηθισμένες ασθένειες (αδιαθεσίες) που επηρεάζουν το ανθρώπινο γένος σύμφωνα με τις στατιστικές μελέτες που έχουν πραγματοποιηθεί. Αυτός είναι ένας ορισμός ο οποίος θα μπορούσε να δωθεί για να κατανοήσουμε την έννοια της οσφυαλγίας.

Κατά την διάρκεια του 1960 ο Robin McKenzie ανέπτυξε μια νέα μέθοδο για την διάγνωση και την θεραπεία του οσφυϊκού πόνου, μέσα από την συστηματική ανάλυση των ασθενών, οι οποίοι εμφάνιζαν οξύ ή χρόνιο πόνο.

Η μέθοδος McKenzie, αποτελεί πλέον μια ολοκληρωμένη προσέγγιση για την αξιολόγηση και αποκατάσταση προβλημάτων της σπονδυλικής στήλης, βασιζόμενη σε αρχές και θεμελιώδη στοιχεία, όπως είναι η κατάταξη του ασθενούς σε μία από τις τρείς κατηγορίες συνδρόμων, η οποία επιτυγχάνεται μέσω της λήψης του ιστορικού, της φυσικής εξέτασης, καθώς επίσης και της αξιολόγησης της κλινικής εικόνας του ασθενή.

Σύμφωνα με την μέθοδο McKenzie, διαχωρίζουμε τρία βασικά σύνδρομα.

Το σύνδρομο διαταραχής είναι ένα από τα πιο συχνά εμφανιζόμενα σύνδρομα, το οποίο χαρακτηρίζεται από μια ποικιλία κλινικών χαρακτηριστικών και τυπικών αντιδράσεων που προκύπτουν κάτα τις στρατηγικές φόρτισης. Τα συμπτώματα είναι κυμαινόμενα κατά τη διάρκεια της ημέρας, με προοδευτική επιδείνωση της εικόνας, ενώ παρατηρείται μειωμένη κινητικότητα και παρακώλυση της κίνησης. Προκαλείται από την εσωτερική μετατόπιση ιστών, με αποτέλεσμα να προκαλεί αδιάκοπο πόνο, μέχρις ώτου να αναταχθεί η διαταραχή.

Εικόνα 1. Κήλη Μεσοσπονδύλιου Δίσκου

Το σύνδρομο της δυσλειτουργίας επέρχεται ως αποτέλεσμα προηγούμενου τραυματισμού ή φλεγμονής ή κάποιας εκφυλιστικής διαδικασίας. Χαρακτηριστικό αυτου του συνδρόμου αποτελεί το γεγονός πως ο πόνος εμφανίζεται όταν ο μη φυσιολογικός ιστός φορτιστεί και μόνο τότε.

Το τρίτο σύνδρομο είναι το σύνδρομο της στάσεως που προκαλείται από μηχανική παραμόρφωση μαλακών ιστών ή λόγω παρατεταμένων στατικών φορτίων. Ο πόνος είναι διακοπτόμενος και πάντοτε τοπικός και χαρακτηρίζεται από άμεση κατάργηση του μόλις αρθούν τα αίτια, δηλαδή μόλις διορθωθεί η στάση μας.

Εικόνα 2. Κακή Στάση στην καθεστυκία θέση

Όπως αναφέραμε ένα από τα σημαντικότερα στοιχεία αποτελεί η λεπτομερής λήψη ιστορικού. Το έγκυρο και αξιόπιστο φύλο αξιολόγησης το οποίο χρησιμοποιεί η μέθοδος, μας προσφέρει δύο πολύτιμες πληροφορίες. Πρώτον μας επιτρέπει να εντάξουμε ή να απορρίψουμε την πιθανή εφαρμογή της μεθόδου, δηλαδή μέσω αυτου μπορούμε να δούμε εάν ενδείκνυται ή όχι η εφαρμογή της. Ενώ επίσης μέσω της συλλογής των πληροφοριών κατατάσσουμε των ασθενή σε ένα από τα τρίτα προαναφερθέντα σύνδρομα. Στην συνέχεια ακολουθεί η φυσική εξέταση, η οποία συνδιάζεται και με την αξιολόγηση της κλινικής εικόνας.

Η διαδικασία της φυσικής εξέτασης περιλαμβάνει την αξιολόγηση της κινητικότητας και γι'αυτο το λόγο ο εξεταζόμενος υποβάλλεται σε δοκιμασίες οι οποίες συχνά αποτελούν και τα κινητικά πρότυπα της θεραπείας. Τα αποτελέσματα της κλινικής αυτης αξιολόγησης σε συνδυασμό με όλα τα προηγούμενα θα πρέπει να αποτελούν εφαλτήριο για έναν εξειδικευμένο θεραπευτή για να επιλέξει το θεραπευτικό σχήμα του ασθενή.

Εικόνα 3. Φυσική εξέταση

Τα κριτήρια για την επιλογή του κινητικού πρότυπου θα πρέπει να είναι η αντίδραση στα συμπτώματα. Συμπτώματα τα οποία επικεντρώνονται πάνω στην σπονδυλική στήλη όταν ο πόνος είναι περιφερικός, δηλαδή εμφανίζεται μακριά από την σπονδυλική στήλη, ή συμπτώματα τα οποία καταργούνται από την κίνηση είναι τα επιθυμητά, ενώ αντίθετα περιφεριοποίηση των συμπτωμάτων, δηλαδή αύξηση του πόνου μακριά από την σπονδυλική στήλη δεν θα πρέπει να αποτελούν την θεραπευτική επιλογή.

Το ιδιαίτερα σημαντικό χαρακτηριστικό της μεθόδου, είναι πως αποτελεί μια μέθοδο αυτοθεραπείας και η συμμετοχή του θεραπευτή είναι η ελάχιστη δυνατή. Ο ασθενής διδάσκεται να αναγνωρίζει τα συμπτώματα του και μαθαίνει την σωστή στάση, δύο σημαντικά στοιχεία για να μπορέσει να αποτρέψει μελλοντικά επεισόδια. Η διαδικασία αποτελείται από επαναλαμβανόμενες κινήσεις, οι οποίες θα πρέπει αρχικά να επαναλαμβάνονται με συχνότητα η οποία καθορίζεται από την βαρύτητα και τις ικανότητες του ασθενή. Η ανταπόκριση στην θεραπεία είναι σε ορισμένες περιπτώσεις άμεση και αυτό είναι ένα από τα μεγαλύτερα πλεονεκτήματα της μεθόδου.

Εικόνα 4. Διαδικασία έκτασης

Εικόνα 5. Διαδικασία κάμψης

Ανακεφαλαιώνοντας λοιπόν, θα πρέπει να τονίσουμε δύο στοιχεία. Πρώτον το πρόβλημα της οσφυαλγίας αποτελεί στην εποχή που ζούμε ένα από τα συχνότερα μυοσκελετικά προβλήματα. Η αξιολόγηση και η αντιμετώπιση της μέσω της μεθόδου McKenzie, μας επιτρέπει την ασφαλή, ανέξοδη, ταχύτατη διάγνωση και αποκατάσταση των προβλημάτων της σπονδυλικής στήλης. Σε αρκετές περιπτώσεις μπορεί ακόμη και να αποτρέψει χειρουργικές επεμβάσεις και αυτος είναι και ένας από τους λόγους, που σε αρκετές χώρες του εξωτερικού αποτελεί διαγνωστικό μέσο των νευροχειρουργών και των ορθοπαιδικών ιατρών.