Η πρακτική και τα θεραπευτικά οφέλη της Yoga Nidra
Γράφει: Βασίλειος Μαυρομμάτης: Ομοιοπαθητικός, Φυσικοπαθητικός, Yoga instruction - Hatha Yoga
Η Yoga Nidra, ή ο γιόγκικος ύπνος του Vishnu, είναι μια αρχαία Ινδική μεθοδολογία χαλάρωσης. «Nidra» στα Σανσκριτικά σημαίνει ύπνος, επομένως χαρακτηρίζεται ως η Yoga του ύπνου. Η προέλευση αυτής της πρακτικής εμφανίζεται πριν από χιλιάδες χρόνια, καταγεγραμμένη στα Puranas, αρχαία Ινδική γραφή του 3ου μ.Χ. αιώνα. Στη «Hatha Yoga Pradipika» εμφανίζεται επίσης ο ίδιος όρος. Στην εποχή μας κυρίως ο Swami Satyananda και κάποιοι άλλοι γιόγκις έβαλαν τις δικές τους πινελιές, δημιουργώντας τη σύγχρονη εκδοχή της μεθόδου.
Η Yoga Nidra θεωρείται από πολλούς ως η ισχυρότερη τεχνική χαλάρωσης που υπάρχει στην ανθρώπινη ιστορία. Αποτελεί μία βαθιά διαλογιστική πρακτική που βοηθά στη χαλάρωση του σώματος, της ψυχής και του νου, μεταδίδοντας ταυτόχρονα μία κατάσταση βαθιάς ηρεμίας και αρμονίας. Μπορεί να αποτελέσει μια σπουδαία εμπειρία, καθότι ο ασκούμενος περνά σε μία κατάσταση ύπνου αλλά με εγρήγορση και συνειδητότητα, διευκολύνοντας έτσι την πρόσβαση στον υποσυνείδητο νου.
Η Yoga Nidra λειτουργεί θεραπευτικά όπου μετά τη χαλάρωση όλου του οργανισμού και σε όλα τα επίπεδα της ύπαρξης, μπορεί να επιφέρει μία συνολική ομαλοποίηση και εξισορρόπηση της ζωτικής δύναμης. Κατά τη διάρκεια της συνεδρίας ο συνειδητός νους υποχωρεί, αλλά η επίγνωση παραμένει. Αθροιστικά μία ώρα Yoga Nidra, ισοδυναμεί με τέσσερις ώρες κανονικού ύπνου. Πολλές από τις δραστηριότητες που παραδοσιακά χρησιμοποιούν οι άνθρωποι για να χαλαρώσουν, όπως οι διατάσεις, η τηλεόραση, το ντους, οι παρέες, είναι απλώς περισπασμοί των αισθήσεων. Εκεί μπορεί το σώμα να χαλαρώνει, αλλά όχι ο νους. Η Yoga Nidra λειτουργώντας ολιστικά, φέρνει πλήρη σωματική συναισθηματική και νοητική χαλάρωση.
Η πρακτική
Ξαπλωμένος άνετα στη γη ή σε οποιαδήποτε άνετη επιφάνεια, σε στάση savasana (θέση του πτώματος) απόλυτης ακινησίας και χαλάρωσης, ο ασκούμενος καλείται να ακολουθήσει τα λόγια του δασκάλου, στο όμορφο αυτό ταξίδι. Ο νους παραμένει συνειδητός και η αντιληπτικότητα δεν χάνεται μέσα στον ύπνο, καθώς ο ασκούμενος κοιμάται αλλά βρίσκεται ταυτόχρονα σε εγρήγορση. Όλα αυτά χωρίς να συγκεντρώνεται πολύ αυστηρά σε οτιδήποτε λέγεται. Η πρακτική διαρκεί από είκοσι έως σαράντα λεπτά. Μέσα σε ένα μάθημα Yoga Nidra, ο δάσκαλος χρησιμοποιεί μια ποικιλία διαλογιστικών τεχνικών, όπως την μεταφορά της επίγνωσης σε διάφορα σημεία του σώματος, την ανάπτυξη συνειδητότητας του σώματος, επίγνωση της αναπνοής, αίσθηση της ζωτικής δύναμης, και όλα αυτά μέσα από καθοδηγούμενους οραματισμούς. Η συνεδρία λήγει με την ομαλή επαναφορά στην κατάσταση εγρήγορσης.
Chidakasha, ο ουρανός της συνείδησης
Στον διαλογισμό Yoga Nidra ο δάσκαλος ζητάει απ’ τους μαθητές τους να εστιάσουν την προσοχή τους στο χώρο που βρίσκεται πίσω από τα φρύδια και στο ύψος του τρίτου ματιού, περιοχή που ονομάζεται chidakasha (ο ουρανός της συνείδησης), σε ένα σημείο που βρίσκεται και η επίφυση. Ο αδένας αυτός διεγείρεται όταν ο ασκούμενος συγκεντρώνει την προσοχή του εκεί. Μελέτες επιβεβαιώνουν ότι η ορμόνη της επίφυσης, η μελατονίνη, είναι ένας ακόμα ισχυρός παράγοντας για τη μείωση του άγχους. Η παραγωγή της προκαλεί ένα πιο ξεκούραστο ύπνο και ενισχύει το ανοσοποιητικό σύστημα, το οποίο βοηθά στην πρόληψη ασθενειών, προάγει την επούλωση και επιβραδύνει την πρόωρη γήρανση.
Sankalpa (η απόφαση)
Ένα σημαντικό σημείο της πρακτικής στη Yoga Nidra είναι η sankalpa, η απόφαση. Μπορεί να αποφασίσει κάποιος κάτι όταν είναι σε εγρήγορση, π.χ. να κόψει τα ζάχαρη, όμως σχεδόν πάντα ο υποσυνείδητος νους αντιστέκεται. Στη Yoga Nidra υπάρχει όμως η πρόσβαση στο υποσυνείδητο και η sankalpa-απόφαση που θα του υποβάλλει ο δάσκαλος και θα αποδεχθεί ο ασκούμενος κατά τη στιγμή της συνεδρίας, εγκαθίσταται στον υποσυνείδητο νου. Έτσι η αλλαγή που επιθυμεί κάποιος, θα μπορεί να γίνει εφικτή πιο εύκολα. Η sankalpa μπορεί να είναι οτιδήποτε θέλει κάποιος να επιτύχει στη ζωή του, όπως βελτίωση της σωματικής υγείας, ενίσχυση της θέλησης, μείωση των φόβων κ.ά. Όλα αυτά είναι εφικτά να γίνουν καθότι αυθυποβάλλεται ο υποσυνείδητος νους, πρακτική που πολλές φορές χρησιμοποιούν και οι ψυχολόγοι.
Πώς λειτουργεί ο διαλογισμός με οδηγό τη Yoga Nidra
Κάθε φορά που εξασκείται κάποιος στη Yoga Nidra μειώνει ή ακινητοποιεί τις διακυμάνσεις του νου του, μέσω της συνειδητής εισόδου στην κατάσταση ύπνου. Πώς γίνεται όμως αυτό;
Ξεκινά με την αισθητικότητα του σώματος και με συγκεκριμένες αναπνοές έτσι ώστε να ενεργοποιηθεί η tamas κατάσταση της ύπαρξης (χαλάρωση), χωρίς όμως να χαθεί η συνειδητότητα. Αυτή η κατάσταση χαλάρωσης εξισορροπεί το συμπαθητικό και το παρασυμπαθητικό νευρικό σύστημα και εξισορροπεί τις λειτουργίες του αριστερού και τον δεξιού ημισφαιρίου του εγκεφάλου. Στην πορεία ο εγκέφαλος μεταβαίνει από μια κατάσταση αφύπνισης εγκεφαλικών κυμάτων Β (κατάσταση με έντονες νευρικές συνάψεις και εγκεφαλική δραστηριότητα), σε μια πιο χαλαρή κατάσταση εγκεφαλικών κυμάτων Α.
Στην άλφα-Α κατάσταση, η σεροτονίνη που ρυθμίζει τη θετική διάθεση αρχίζει και απελευθερώνεται στο σώμα και αυτό επιφέρει αίσθηση ηρεμίας. Οι άνθρωποι που περνούν λίγο χρόνο σε κατάσταση άλφα-Α εγκεφαλικών κυμάτων, έχουν περισσότερο άγχος από εκείνους που μπορούν να παραμένουν περισσότερο χρόνο. Από την κατάσταση κυμάτων άλφα-Α, μπορεί να περάσει κάποιος ακόμα σε πιο βαθιά κατάσταση χαλάρωσης, χωρίς όμως να χάσει τη συνειδητότητά του, φθάνοντας στο επίπεδο των κυμάτων θήτα-Θ.
Για την ακρίβεια υπάρχουν πέντε κύριες συχνότητες εγκεφαλικών κυμάτων: Βήτα-Β, Άλφα-Α, Θήτα-Θ, Δέλτα-Δ και Γάμα-Γ. Ο εγκέφαλος μπορεί να παράγει κύματα για όλες τις συχνότητες. Οτιδήποτε κάνουμε συντονίζεται με τη συχνότητα των αντιστοίχων εγκεφαλικών κυμάτων. Έτσι όταν είμαστε σε εγρήγορση ή όταν μιλάμε με άλλους, για παράδειγμα, το μυαλό μας λειτουργεί στα κύματα Βήτα-Β. Τα κύματα Βήτα-Β έχουν συχνότητα 14-28 κύκλους ανά δευτερόλεπτο και είναι μία κατάσταση, κατά την οποία είμαστε σε εγρήγορση και σε ετοιμότητα, όπου το συμπαθητικό νευρικό σύστημα είναι ενεργό.
Στη κατάσταση Άλφα-Α, τα κύματα του εγκεφάλου μας κινούνται με συχνότητα 7-14 κύκλους ανά δευτερόλεπτο. Η συχνότητα Άλφα είναι μια ψυχική κατάσταση βαθιάς χαλάρωσης. Πετυχαίνεται κατά τη διάρκεια διαλογισμού, ή βαθιάς και εστιασμένης προσευχής. Σε έναν καθημερινό άνθρωπο τα κύματα Άλφα-Α διέπουν τις ονειροπολήσεις, τη φαντασία και δηλώνουν μια συνειδησιακή χαλαρή κατάσταση αποσπασμένη από τη συνείδηση. Οι άνθρωποι που έχουν προβλήματα με αυτή τη συχνότητα, δυσκολεύονται να θυμηθούν. Για παράδειγμα, αν έχουμε δει ένα ιδιαίτερο όνειρο, ή έχουμε κάνει έναν βαθύ διαλογισμό αλλά δεν θυμόμαστε τι είδαμε. Αυτό συμβαίνει διότι δεν έχει δημιουργηθεί η γέφυρα μεταξύ του συνειδητού και του υποσυνείδητου, δηλαδή δεν έχει λειτουργήσει αρκετές φορές ο εγκέφαλος στα κύματα Άλφα. Δεν συμβαίνει όμως το ίδιο κατά την διάρκεια της συνεδρίας της Yoga Nidra, όπου αναπτύσσεται η συνειδητότητα στη διάρκεια του ύπνου.
Η κατάσταση θήτα-Θ τώρα είναι μια κατάσταση πολύ βαθιάς χαλάρωσης, βαθέως ύπνου ή διαλογισμού. Χρησιμοποιείται στην ύπνωση και κατά τη διάρκεια του ύπνου REM (Rapid Eye Movement), γνωστού και ως ύπνου των γρήγορων κινήσεων των ματιών. Ο ύπνος REM αποτελεί το πέμπτο και βαθύτερο στάδιο του ύπνου και χαρακτηρίζεται από γρήγορες κινήσεις των ματιών. Στην κατάσταση θήτα-Θ τα κύματα του εγκεφάλου επιβραδύνονται με συχνότητα 4-7 κύκλους ανά δευτερόλεπτο. Τα παιδιά και κάποιοι καλλιτέχνες βιώνουν πολύ περισσότερη δραστηριότητα κυμάτων θήτα-Θ στον εγκέφαλό τους. Η συναισθηματική ολοκλήρωση και απελευθέρωση συμβαίνουν εδώ και οι δομές στον εγκέφαλο αλλάζουν.
Μετά την κατάσταση θήτα-Θ, μπορεί κάποιος να οδηγηθεί στην κατάσταση δέλτα-Δ, όπου οι σκέψεις πλέον είναι μόνο 1 έως 4 σκέψεις ανά δευτερόλεπτο. Αυτή είναι η πιο αποκαταστατική φάση, στην οποία τα κύτταρα, οι ιστοί και τα όργανα αναγεννιούνται και η ορμόνη του στρες, η κορτιζόλη, απομακρύνεται ολοσχερώς από το σύστημα. Όταν κάποιος τεθεί υπό αναισθησία, μπαίνει στην κατάσταση δέλτα-Δ. Τα άτομα που πέφτουν σε κώμα βρίσκονται επίσης σε κατάσταση δέλτα-Δ κυμάτων εγκεφάλου, γεγονός που δίνει στο σώμα τους την ευκαιρία να αποκαταστήσει τα συστήματά τους.
Η καθοδηγούμενη εμπειρία της Yoga Nidra έχει τη δυνατότητα να οδηγήσει κάποιον στη δέλτα-Δ κατάσταση. Οι Upanishads αναφέρουν τα τέσσερα στάδια της συνείδησης jagrat (εγρήγορση), swapa (ύπνος με όνειρα), sushupti (ύπνος δίχως όνειρα) και turiya (η τέταρτη κατάσταση), όπου ταυτίζονται με τις τέσσερις διαφορετικές καταστάσεις εγκεφαλικών κυμάτων. Μέσω της Yoga Nidra ο γιόγκι μπορεί να φθάσει στη συνειδητή κατάσταση επίγνωσης, που ονομάζεται prajna. Ο αρχικός σκοπός της Yoga Nidra είναι να μας ταξιδέψει στην τέταρτη αυτή κατάσταση συνείδησης εγκεφαλικών κυμάτων δέλτα-Δ, ή turiya.
Θεραπευτικά οφέλη
- μειώνει ή θεραπεύει τους πόνους
- βελτιώνει τη λειτουργίας της λίμπιντο
- αναπτύσσει τη συνειδητότητα
- βοηθάει στη νεύρωση και σε ψυχολογικές ασθένειες
- αναπτερώνει τις νοητικές λειτουργίες
- ελαττώνει το άγχος και το στρες
- μειώνει την κατάθλιψη
- βελτιώνει τις αϋπνίες και ενισχύει τη χαλάρωση
- ανανεώνει τις εγκεφαλικές λειτουργίες
- αναζωογονεί και δυναμώνει το ανοσοποιητικό, το κυκλοφορικό και τα άλλα συστήματα του οργανισμού
- επιβραδύνει τη γήρανση
Επίλογος
Η πρακτική της Yoga Nidra μπορεί να αποτελέσει μία αυτοτελή συνεδρία, ή να ακολουθήσει μετά από ένα μάθημα Hatha Yoga. Μπορεί να συνδυαστεί με ηχοθεραπεία, ή μετά από μασάζ, ρέικι, ή όποια άλλη εναλλακτική θεραπεία. Αποτελεί σίγουρα μία μοναδική και ξεχωριστή εμπειρία, που θα βοηθήσει αποτελεσματικά και με ασφάλεια τον κάθε ασκούμενο στην καλύτερη διαχείριση της καθημερινότητάς του, μέσω του πιο συνειδητού πλέον εαυτού του.
Βασίλειος Μαυρομμάτης
Ομοιοπαθητικός
Φυσικοπαθητικός
Yoga instruction - Hatha Yoga

Holistic Life
Το περιοδικό Holistic Life ασχολείται συστηματικά -βάσει διεθνών επιστημονικών ερευνών που αφορούν τις συμπληρωματικές/εναλλακτικές θεραπείες- με τη μη συμβατική ιατρική, την ιπποκρατική ιατρική, τη διατροφή, τα νέα υγείας και διατροφής, τη βοτανοθεραπεία, την ανθρωποσοφία και την ποιότητα ζωής.
Ιστότοπος: https://www.holisticlife.grΤελευταία άρθρα από τον/την Holistic Life
- Νικήστε τις κρίσεις πανικού
- Σύμφωνα με νέα έρευνα, τα αντισυλληπτικά αυξάνουν τον κίνδυνο κατάθλιψης, ιδίως στα έφηβα κορίτσια
- Χιλιάδες αγωγές κατά του Zantac Ισχυρίζονται ότι προκαλεί 9 μορφές καρκίνου
- Αρχίζουμε να «αφήνουμε» και την δημιουργία φαρμάκων στην Τεχνητή Νοημοσύνη;
- Σύμφωνα με νέα έρευνα, τα αντισυλληπτικά αυξάνουν τον κίνδυνο κατάθλιψης, ιδίως στα έφηβα κορίτσια