Από: Πανελλήνιο Δίκτυο Παθήσεων Σπονδυλικής Στήλης "Back Care Network"

Πως θα υποψιαστώ ότι έχω σκολίωση;

Η αίσθηση ότι όταν σκύβουμε προς τα εμπρός το σχήμα της πλάτης μας αλλάζει, ότι έχει αλλάξει η στάση του σώματός μας ή ότι τα ρούχα μας δεν "στέκονται" σωστά επάνω μας είναι οι αρχικές ενδείξεις. H τελική διάγνωση όμως γίνεται μετά από κλινική εξέταση από ειδικό Oρθοπαιδικό και έλεγχο με τις κατάλληλες ακτινογραφίες.

Μπορεί η σκολίωση να προκληθεί από λανθασμένη διατροφή ή κακή στάση του σώματος;

Οχι. Η πιο συνηθισμένη μορφή σκολίωσης είναι η ιδιοπαθής δηλαδή δεν γνωρίζουμε ακόμα την ακριβή αιτία που την προκαλεί. Σε μερικά άτομα μπορεί να υπάρχει οικογενειακή προδιάθεση. Υπάρχουν και άλλες μορφές σκολίωσης όπως η νευρομυική σκολίωση που είναι αποτέλεσμα έλλειψης μυικής ισορροπίας όπως αυτή που εμφανίζεται στα άτομα με εγκεφαλική παράλυση. Η κακή διατροφή μπορεί να προκαλέσει οστεοπενία ή οστεοπόρωση σε άτομα μεγάλης ηλικίας αλλά δεν σχετίζεται άμεσα με την σκολίωση.

Η σκολίωση προκαλεί πόνο;

Γενικά, η σκολίωση μικρού βαθμού καθώς και η σκολίωση σε εφήβους και νέους ενήλικες δεν προκαλούν πόνο στην μέση ή την πλάτη. Ωστόσο μεγάλου βαθμού σκολίωση μπορεί να οδηγήσει σε κάποιους πόνους και δυσφορία καθώς δεν είναι μόνο η σπονδυλική στήλη που βρίσκεται σε κάμψη και περιστροφή αλλά και οι πλευρές και η ωμοπλάτη έχουν μετακινηθεί σε λάθος θέση. Αυτή η μη φυσιολογική θέση μπορεί να προκαλεί πόνο στην πλάτη. Στους μεγαλύτερους εφήβους και τους ενήλικες, μια προχωρημένη σκολίωση μπορεί να προκαλέσει μετά από κάποια χρόνια "φθορά" στις αρθρώσεις της σπονδυλικής στήλης κάτι που επίσης προκαλεί πόνο.

Γιατί παρουσιάζεται σκολίωση στα παιδιά;

Υπάρχουν πολλοί λόγοι. Ο πιο συχνός είναι κληρονομικός, δηλαδή παίζουν σημαντικό ρόλο τα γονίδια. Η ακριβής αιτία δεν είναι ακόμα γνωστή αλλά το αποτέλεσμα είναι κάμψη και στροφή της σπονδυλικής στήλης. Aλλα παιδιά γεννιούνται με κάποια ανωμαλία στο σχηματισμό της σπονδυλικής στήλης. Σε αυτή την περίπτωση έχουμε "συγγενή" σκολίωση. Από την στιγμή που ένας ή περισσότεροι σπόνδυλοι αναπτυχθούν μη φυσιολογικά, η σπονδυλική στήλη αρχίζει να δημιουργεί καμπύλη. Σε άλλα παιδιά η σκολίωση μπορεί να οφείλεται σε διάφορες νευρολογικές ή μυικές παθήσεις. Πάντως ανεξάρτητα από την αιτία, το αποτέλεσμα είναι η παραμόρφωση της σπονδυλικής στήλης. Αυτή η ανωμαλία μπορεί να δημιουργήσει παραμόρφωση των πλευρών και του σχήματος του σώματος αλλά και αλλαγή της θέσης των εσωτερικών οργάνων.

Ποιοί είναι οι στόχοι της χειρουργικής αντιμετώπισης της σκολίωσης;

Ο πρώτος στόχος είναι να σταματήσουμε την εξέλιξη της σκολίωσης. Ωστόσο σήμερα σε όλες σχεδόν τις περιπτώσεις προσπαθούμε να διορθώσουμε και την παραμόρφωση, να βελτιώσουμε δηλαδή την αισθητική εικόνα του σώματος. Συνεπώς, ο πρώτος στόχος είναι η αποτροπή της επιδείνωσης και ο δεύτερος η διόρθωση.

Πόσο αναμένουμε να διορθωθεί κατά την χειρουργική επέμβαση η σκολίωση;

Το πόσο θα διορθωθεί η σκολίωση εξαρτάται από το μέγεθος της παραμόρφωσης, από το πόσο εύκαμπτη είναι η σκολιωτική παραμόρφωση και τι κάνουμε χειρουργικά για να αυξήσουμε την ελαστικότητά της και στη συνέχεια πως θα την σταθεροποιήσουμε ώστε να παραμείνει σε αυτή τη διορθωμένη θέση έως ότου ολοκληρωθεί η βιολογική διαδικασία της σταθεροποίησης. Ωστόσο, ο πρωταρχικός στόχος του χειρουργείου δεν είναι πάντα να δείχνει "ίσια" η σπονδυλική στήλη σε μια ακτινογραφία. Συχνά η υπερβολική διόρθωση μπορεί να προκαλέσει άλλα προβλήματα.

Πόσο μεγάλη είναι η χειρουργική τομή και τι "σημάδι" θα αφήσει;

Η τομή έχει το μήκος της περιοχής της σπονδυλικής στήλης που χρειάζεται διόρθωση. Σε μερικές περιπτώσεις μπορεί να εκτείνεται από το ύψος της ωμοπλάτης έως την μέση. Η τομή είναι συνήθως πολύ λεπτή και μακροχρόνια δεν προκαλεί σοβαρά αισθητικά προβλήματα.

Τα υλικά του χειρουργείου διακρίνονται κάτω από το δέρμα;

Στην συντριπτική πλειοψηφία των ασθενών, τα υλικά δεν φαίνονται. Μπορεί να γίνουν αισθητά σε περιπτώσεις πολύ λεπτών ατόμων. Αν αυτό ενοχλεί, τα υλικά μπορούν αργότερα να αφαιρεθούν. Η αφαίρεση των υλικών αφού έχει ολοκληρωθεί η διαδικασία της σπονδυλοδεσίας δεν έχει κανένα αρνητικό αποτέλεσμα. Η επιτυχής επέμβαση θα διατηρήσει την σπονδυλική στήλη στην διορθωμένη της θέση.

Πόση από την αναμενόμενη ανάπτυξη της σπονδυλικής στήλης θα χαθεί λόγω της επέμβασης;

Πολύ λίγο καθώς το μεγαλύτερο μέρος της ανάπτυξης της σπονδυλικής στήλης της εφηβείας έχει συνήθως ολοκληρωθεί πριν την επέμβαση.

Αν έχω κάνει εγχείρηση σκολίωσης θα έχω πρόβλημα με την εγκυμοσύνη;

Τόσο η σκολιωτική σπονδυλική στήλη όσο και η διορθωμένη χειρουργικά σκολίωση δεν προκαλούν προβλήματα κατά την εγκυμοσύνη ή τον τοκετό (με εξαίρεση το ότι μπορούν κάποιες φορές να κάνουν πιό δύσκολη την τοποθέτηση επισκληρίδιου καθετήρα για τον έλεγχο του πόνου κατά τον τοκετό).

Ποιά θα είναι η πορεία της αποκατάστασης μου μετά το χειρουργείο;

Όλοι σχεδόν οι ασθενείς σηκώνονται από το κρεβάτι και κάνουν τα πρώτα τους βήματα την πρώτη ημέρα μετά το χειρουργείο. Η διάρκεια της μετεγχειρητικής νοσηλείας στο νοσοκομείο είναι συνήθως από 4 έως 6 ημέρες. Σήμερα δεν χρησιμοποιούμε "κηδεμόνες" κορμού στους ασθενείς μας μετά το χειρουργείο καθώς τα σύγχρονα χειρουργικά υλικά παρέχουν επαρκή σταθεροποίησης της σπονδυλικής στήλης. Δεν απαιτούνται σοβαροί περιορισμοί στις απλές καθημερινές δραστηριότητες μετά την επέμβαση αλλά θα πρέπει να αποφεύγονται οι "βαριές" ασκήσεις και εργασίες (όπως τα αθλήματα και το σήκωμα και η μεταφορά βάρους) για περίοδο περίπου 2 έως τριών μηνών. Ωστόσο συμβουλεύουμε τους ασθενείς μας να κινούνται ελεύθερα και να αρχίσουν ελαφρά άσκηση όσο το δυνατόν νωρίτερα μετά την έξοδο τους από το νοσοκομείο. Αν και δεν είναι απαραίτητη η φυσικοθεραπεία για την αποκατάσταση μετά από επεμβάσεις διόρθωσης της σκολίωσης συχνά ο εξειδικευμένος φυσικοθεραπευτής θα βοηθήσει στην ομαλή και ταχεία επαναφορά του σώματος στην σωστή κατάσταση. Ας μην ξεχνάμε ότι μετά την διόρθωση της σκολίωσης όλα τα μέρη του σώματος αποκτούν νέα θέση, επομένως χρειάζεται χρόνος για να προσαρμοστεί το σώμα στη νέα του "κατάσταση".