Από την αυγή της ανθρωπότητας, οι άνθρωποι έχουν χρησιμοποιήσει βοτανικά φάρμακα για την αντιμετώπιση παθήσεων. Τα περισσότερα βοτανικά φάρμακα προέρχονταν από την παραδοσιακή ιαματική θεωρία και η πρακτική αυτή μπορεί να χρονολογηθεί πριν από την ανάπτυξη και τη διάδοση της σύγχρονης ιατρικής.

Με την πρόοδο του τομέα της φυτοχημείας, υπήρξε μετατόπιση της εστίασης από το ίδιο το φυτικό υλικό προς τις απομονωμένες δραστικές ενώσεις του φυτού. Ορισμένα μονοσυστατικά σύγχρονα φάρμακα και συμπληρώματα διατροφής προέρχονται άμεσα ή έμμεσα από φυτά, όπως είναι για παράδειγμα η αρτεμισινίνη, η μορφίνη και άλλα.

Το βότανο ανδρογραφίς η ακιδωτή (Andrographis paniculata) είναι ένα σημαντικό φαρμακευτικό βότανο, το οποίο είναι μέλος της οικογένειας Acanthaceae, το οποίο στην Ελλάδα είναι γνωστό και ως "νεροϊτιά". Χρησιμοποιείται ευρέως σε τροπικές και υποτροπικές περιοχές της Ασίας, συμπεριλαμβανομένης της Ινδίας, της Κίνας, της Ταϊλάνδης και της Μαλαισίας. Η χρήση του σε αυτήν την περιοχή είναι πασίγνωστη και ιστορικά τεκμηριωμένη τόσο στην παραδοσιακή κινεζική ιατρική (ΠΚΙ) όσο και στο Αγιουρβεδικό σύστημα ιατρικής στην Ινδία.

Είναι γνωστό και ως ο «βασιλιάς των πικρών», το οποίο εκφράζει χαρακτηριστικά την έντονη πικρή του γεύση.

Αυτό το ένα ποώδες δικοτυλήδονο φυτό χρησιμοποιείται ευρέως για τις αντιφλεγμονώδεις και αντιιικές του ιδιότητες.
Οι φαρμακευτικές του χρήσεις περιλαμβάνουν την αντιμετώπιση ενός εύρους παθήσεων φλεγμονής όπως η διάρροια, οι πυρετοί, η λαρυγγίτιδα, οι γαστρικές λοιμώξεις και οι λοιμώξεις του ανώτερου αναπνευστικού συστήματος, καθώς και άλλες χρόνιες και μολυσματικές διαταραχές.

Το βότανο ανδρογραφίς η ακιδωτή έχει συμπεριληφθεί στις μονογραφίες του Παγκόσμιου Οργανισμού Υγείας σε επιλεγμένα φαρμακευτικά φυτά, όπου αναφέρθηκε ότι το φυτό θεωρήθηκε εξαιρετικά αποτελεσματικό στην αναστολή της εξάπλωσης της επιδημίας της γρίπης του 1919 στην Ινδία, και εξακολουθεί να χρησιμοποιείται για ακόμα και σήμερα για την αντιμετώπιση μολυσματικών παθήσεων στην Κίνα.

Τα φυτοχημικά δεδομένα δείχνουν ότι το βότανο ανδρογραφίς η ακιδωτή μπορεί να παράγει υψηλές ποσότητες βιολογικώς ενεργών διτερπενοειδών και φλαβονών. Πιο συγκεκριμένα, παράγει μεγάλες ποσότητες των αντιφλεγμονωδών διτερπενοειδών όπως η ανδρογραφόλιδη και η νεοανδρογραφόλιδη, τα οποία θεωρούνται ότι είναι η επόμενη γενιά φυσικών αντιφλεγμονωδών φαρμάκων για πνευμονικές παθήσεις, ηπατίτιδα, νευροεκφυλιστικές διαταραχές, αυτοάνοσες διαταραχές και φλεγμονώδεις δερματικές παθήσεις.

Τα σύγχρονα φαρμακολογικά δεδομένα δείχνουν ότι το βότανο ανδρογραφίς η ακιδωτή, καθώς και τα διτερπενοειδή συστατικά του, έχουν αντιφλεγμονώδεις, ανθελονοσιακές, αντικαρκινικές, ανοσορυθμιστικές, αντιδιαβητικές και άλλες επιδράσεις.
Αυτή η αποτελεσματικότητα κατά των φλεγμονωδών ασθενειών έχει μεταφραστεί σε ένα ευρύ φάσμα ιατρικών εφαρμογών αυτού του βοτάνου στην Κίνα και την Ινδία.

ΑΝΕΠΙΘΥΜΗΤΕΣ ΕΝΕΡΓΕΙΕΣ

• κύηση/γαλουχία: Αποφύγετε τη χρήση. Έχουν τεκμηριωθεί οι ανεπιθύμητες ενέργειες, συμπεριλαμβανομένης της άμβλωσης.
• Στην βιβλιογραφία υπάρχουν λίγες ανεπιθύμητες ενέργειες που αναφέρθηκαν από την χρήση αυτού του βοτάνου. Ωστόσο, οι ανεπιθύμητες ενέργειες (π.χ. πονοκέφαλος, κόπωση, εξάνθημα, πικρή/μεταλλική γεύση, διάρροια, κνησμός, μειωμένη σεξουαλική ορμή) κατά τη διάρκεια μίας μελέτης φάσης 1 με χρήση ανδρογραφολίδης σε θετικούς σε HIV ασθενείς και υγιείς εθελοντές οδήγησαν σε διακοπή της μελέτης. Ένας θετικός στον HIV συμμετέχων παρουσίασε αναφυλακτική αντίδραση. Οι ανεπιθύμητες ενέργειες έγιναν εμφανείς σε δόση ανδρογραφολίδης 10 mg ανά κιλό σωματικού βάρους. Στην ίδια δοκιμή, παρατηρήθηκαν αυξημένα ηπατικά ένζυμα από πολλά άτομα. Δύο περιπτώσεις κνίδωσης αναφέρθηκαν σε άλλες δοκιμές.

Πηγή

Wiley On Line Library