Η ρίζα γλυκόριζας (licorice root) είναι ένα προσαρμογόνο βότανο που αναπτύσσεται στην Ευρώπη, την Μεσόγειο και την Ασία. Έχει χρησιμοποιηθεί για χιλιάδες χρόνια σε πολλά θέματα υγείας, συμπεριλαμβανομένου του διαπερατού εντέρου (leaky gut). Επίσης χρησιμοποιείται για να ενισχύσει την γεύση σε τρόφιμα, ποτά και προϊόντα καπνού.

Η γλυκόριζα (Glycyrrhiza glabra) έχει χαρακτηριστική γλυκιά γεύση, που οφείλεται στην γλυκυρριζίνη (glycyrrhizin), η οποία ονομάζεται επίσης γλυκυρριζικό οξύ. Η γλυκυρριζίνη  έχει αντιοξειδωτικές, αντιφλεγμονώδεις και αντιμικροβιακές ιδιότητες, ενώ είναι ήπιο φυσικό καθαρτικό και αποχρεμπτικό. Επιπλέον, μπορεί να προκαλέσει παρενέργειες όταν καταναλώνεται σε μεγάλες ποσότητες, όπως αυξημένη αρτηριακή πίεση, μειωμένα επίπεδα καλίου, οίδημα (πρήξιμο) κα. Για τον λόγο αυτό, υπάρχουν συμπληρώματα γλυκόριζας, στα οποία έχει αφαιρεθεί η γλυκυρριζίνη, γνωστά ως DGL (deglycyrrhized licorice/απογλυκερινωμένη γλυκόριζα).

Η ένδειξη "Κινεζική γλυκόριζα" σε κάποιο προϊόν, αναφέρεται στη ποικιλία Glycyrrhiza uralensis.

Τα οφέλη και των δύο ποικιλιών της γλυκόριζας είναι ίδια, σύμφωνα με το Journal of Advanced Research. Όταν όμως αναφερόμαστε στην ρίζα γλυκόριζας, συνήθως εννοούμαι την glabra.

Η ρίζα γλυκόριζας χρησιμοποιείται στην παρασκευή συμπληρωμάτων και σε θεραπείες, ενώ τα φύλλα έχουν αντιμικροβιακή δράση.

Σήμερα, η γλυκόριζα χρησιμοποιείται στην θεραπεία παθήσεων όπως καούρα, γαστροοισοφαγική παλινδρόμηση, εξάψεις, βήχα, βακτηριακές και ιογενείς λοιμώξεις. Διατίθεται σε κάψουλας ή σε υγρή μορφή.

Επιπλέον, το τσάι γλυκόριζας καταπραΰνει τον πονόλαιμο, ενώ το τζελ γλυκόριζας με τοπική εφαρμογή, αντιμετωπίζει δερματικές παθήσεις όπως η ακμή ή το έκζεμα (ατοπική δερματίτιδα).

Πολλά προϊόντα γλυκόριζας, όπως οι καραμέλες, δεν περιέχουν γλυκόριζα αλλά έλαιο γλυκάνισου (Pimpinella anisum), το οποίο έχει τη χαρακτηριστική οσμή και γεύση της μαύρης γλυκόριζας.

Οφέλη

Καούρα και γαστροοισοφαγική παλινδρόμηση

Σύμφωνα με το περιοδικό Complementary and Alternative Medicine, το εκχύλισμα Glycyrrhiza glabra βρέθηκε αποτελεσματικό κατά της λειτουργικής δυσπεψίας, που έχει ως συμπτώματα μεταξύ άλλων καούρα, ναυτία, δυσπεψία και πόνο στο στομάχι. Η μελέτη χρησιμοποίησε γλυκόριζα DGL και επομένως οι συμμετέχοντες δεν είχαν παρενέργειες που να σχετίζονται με την γλυκυρριζίνη.

Το εκχύλισμα ρίζας γλυκόριζας μπορεί επίσης να ανακουφίσει τα συμπτώματα της γαστροοισοφαγικής παλινδρόμησης. Μια μελέτη, που συμμετείχαν 58 ενήλικες με γαστροοισοφαγική παλινδρόμηση, διαπίστωσε ότι η καθημερινή χρήση της ρίζας γλυκόριζας ήταν πιο αποτελεσματική στη μείωση των συμπτωμάτων σε μια περίοδο 2 ετών σε σύγκριση με τα αντιόξινα.

Διαπερατό έντερο

Καθώς η ρίζα γλυκόριζας έχει αντιφλεγμονώδη και καταπραϋντική δράση, αποτελεί φυσική θεραπεία για το έλκος στομάχου (φλεγμονή που προκαλείται από Helicobacter pylori ή H. pylori), ενώ με τη μορφή συμπληρώματος αντιμετωπίζει το διαπερατό έντερο.

Κόπωση επινεφριδίων

Σήμερα, τα επινεφρίδια, υπερλειτουργούν λόγω του άγχους.

Στο ιατρικό περιοδικό Molecular and Cellular Endocrinology, διαπιστώθηκε ότι η γλυκόριζα ρυθμίζει αποτελεσματικά την κορτιζόλη (ορμόνη του στρες),  δίνοντας έτσι στα επινεφρίδια την ευκαιρία να ξεκουραστούν. Αποδεικνύεται ότι η γλυκόριζα είναι ένα από τα κύρια προσαρμογόνα βότανα που βοηθά στη βελτίωση της απόκρισης στο στρες.

Ανοσία

Η γλυκόριζα διατρέχει σημαντικό ρόλο στην αναζήτηση θεραπείας και πρόληψη παθήσεων όπως ηπατίτιδα C, HIV και γρίπη. Καθώς η γλυκόριζα περιέχει τριτερπενοειδές με αντιική δράση, το εκχύλισμα της βοηθάει στην ενίσχυση του ανοσοποιητικού. Μία μελέτη που δημοσιεύθηκε στο Food Chemistry διαπίστωσε ότι η γλυκόριζα καταστρέφει τις ελεύθερες ρίζες και διαθέτει αντιοξειδωτικές και ανοσοδιεγερτικές ιδιότητες.

Βήχας/πονόλαιμος

Ως αποχρεμπτικό, η ρίζα γλυκόριζας ωφελεί τον πονόλαιμο ή τον βήχα, βοηθώντας στην χαλάρωση και στην απομάκρυνση της βλέννας, που προσπαθεί να εξαλείψει ο βήχας. Οι καταπραϋντικές, αντιφλεγμονώδεις ιδιότητές της μπορούν να ανακουφίσουν γρήγορα τον πονόλαιμο.

Τα μαλακτικά προϊόντα, για να είναι αποτελεσματικά, πρέπει να έρθουν σε επαφή με το μέρος του οργανισμού που πάσχει. Επομένως, οι σταγόνες και τα σιρόπια, που περιέχουν εκχυλίσματα της γλυκόριζας για τον βήχα, καθώς και το τσάι, είναι πιο αποτελεσματικά.

Προεμμηνορροϊκό σύνδρομο/εμμηνόπαυση

Καθώς, η ρίζα γλυκόριζας περιέχει ουσίες που μοιάζουν με τα οιστρογόνα, αποτελεί φυσική θεραπεία για θέματα υγείας που σχετίζονται με την εμμηνόρροια και τη γονιμότητα, συμπεριλαμβανομένου του προεμμηνορροϊκού συνδρόμου. Για τη θεραπεία της εμμηνόπαυσης, η γλυκόριζα αποδείχθηκε σε μια μελέτη του Health Care for Women International ότι ήταν καλύτερη από τη ορμονική θεραπεία αντικατάστασης στη μείωση της διάρκειας των εξάψεων.

Πόνος

Ως αντισπασμωδικό, η γλυκόριζα έχει επίδραση στις κράμπες τόσο στην κοιλιά όσο και  στους μυς. Με τοπική εφαρμογή, η γλυκόριζα ανακουφίζει από την δυσφορία του εκζέματος και άλλες δερματικές παθήσεις, καθώς δρα ως υδροκορτιζόνη. Η αντιφλεγμονώδης δράση της βοηθάει στην ανακούφιση του πόνου, συμπεριλαμβανομένου του πόνου στις αρθρώσεις.

Καρκίνος

Επειδή η ρίζα γλυκόριζας περιέχει πολλές φυτικές ενώσεις, που έχουν αντιοξειδωτική και αντιφλεγμονώδη δράση, το εκχύλισμα της έχει μελετηθεί για τα προστατευτικά του αποτελέσματα έναντι ορισμένων τύπων καρκίνου.

Συγκεκριμένα, το εκχύλισμα γλυκόριζας και οι ενώσεις του επιβραδύνουν ή προλαμβάνουν την ανάπτυξη των καρκινικών κυττάρων στο δέρμα, τον μαστό, το παχύ έντερο και τον προστάτη. Καθώς, η έρευνα περιορίζεται σε δοκιμαστικούς σωλήνες εργαστηρίου και ζώα, οι επιπτώσεις της γλυκόριζας σε άτομα με καρκίνο είναι άγνωστες.

Ωστόσο, το εκχύλισμα ρίζας γλυκόριζας μπορεί να βοηθήσει στη θεραπεία της στοματικής βλεννογονίτιδας (πολύ επώδυνες πληγές στο στόμα), το οποίο μερικές φορές εμφανίζεται σε άτομα με καρκίνο ως παρενέργεια της χημειοθεραπείας και της ακτινοβολίας.

Μια μελέτη, διάρκειας δύο εβδομάδων, σε 60 ενήλικες με καρκίνο κεφαλής και τραχήλου, αποκάλυψε ότι το φιλμ που δημιουργήθηκε με την τοπική εφαρμογή της γλυκόριζας πάνω στην προσβεβλημένη στοματική περιοχή, ήταν εξίσου αποτελεσματικό με την τυπική θεραπεία για τη στοματική βλεννογονίτιδα.

Αναπνευστικό σύστημα

Επειδή η ρίζα γλυκόριζας έχει αντιφλεγμονώδη και αντιμικροβιακή δράση, τόσο το εκχύλισμα όσο και το τσάι της βοηθούν στις λοιμώξεις του ανώτερου αναπνευστικού συστήματος.

Συγκεκριμένα, μελέτες σε ζώα καταλήγουν στο συμπέρασμα ότι το εκχύλισμα γλυκυρριζίνης από τη ρίζα γλυκόριζας βοηθά στην ανακούφιση του άσθματος, ειδικά όταν προστίθεται στην φαρμακευτική θεραπεία του άσθματος.

Επιπλέον, περιορισμένες μελέτες σε δοκιμαστικούς σωλήνες εργαστηρίου και σε ανθρώπους υποδηλώνουν ότι το τσάι και το εκχύλισμα ρίζας γλυκόριζας ενδέχεται να προστατεύσουν από τον στρεπτόκοκκο και να αποτρέψουν τον πονόλαιμο μετά τη χειρουργική επέμβαση. Ωστόσο, απαιτείται περαιτέρω έρευνα.

Οδοντικές κοιλότητες

Η ρίζα γλυκόριζας ενδέχεται να βοηθήσει στην προστασία από βακτήρια που μπορούν να οδηγήσουν σε τρύπες στα δόντια (οδοντικές κοιλότητες).

Μια μελέτη, που διήρκησε 3 εβδομάδες, έδωσε σε 66 παιδιά προσχολικής ηλικίας, γλειφιτζούρια χωρίς ζάχαρη που περιείχαν 15 mg ρίζας γλυκόριζας,  δύο φορές την ημέρα κατά τη διάρκεια της σχολικής εβδομάδας. Η κατανάλωση των γλειφιτζουριών μείωσε σημαντικά τον αριθμό των βακτηρίων Streptococcus mutans, τα οποία είναι η κύρια αιτία των οδοντικών κοιλοτήτων.

Μελέτες, σε δοκιμαστικούς σωλήνες εργαστηρίου, δείχνουν επίσης ότι το εκχύλισμα ρίζας γλυκόριζας είναι αποτελεσματικό στην προστασία έναντι βακτηρίων που συνδέονται συνήθως με κοιλότητες και φθορά των δοντιών. Ωστόσο, απαιτείται περισσότερη έρευνα σχετικά με τη βέλτιστη δόση και τη μορφή της ρίζας γλυκόριζας.

Άλλα οφέλη

Η ρίζα γλυκόριζας ενδέχεται να βοηθάει στα παρακάτω θέματα υγείας.

Διαβήτης

Σε μια μελέτη, διάρκειας 60 ημερών, σε αρουραίους, η καθημερινή πρόσληψη εκχυλίσματος ρίζας γλυκόριζας είχε ως αποτέλεσμα σημαντικές βελτιώσεις στα επίπεδα σακχάρου στο αίμα και στην υγεία των νεφρών. Αυτό το αποτέλεσμα δεν έχει επιβεβαιωθεί σε ανθρώπους.

Απώλεια βάρους

Ορισμένες μελέτες δείχνουν ότι το εκχύλισμα ρίζας γλυκόριζας μειώνει τον δείκτη μάζας σώματος (ΔΜΣ) και υποστηρίζει την απώλεια βάρους. Ωστόσο, άλλες μελέτες δεν έχουν βρει καμία επίδραση στο βάρος.

Ηπατίτιδα C

Μια μελέτη, σε δοκιμαστικούς σωλήνες εργαστηρίου, διαπίστωσε ότι η προσθήκη γλυκυρριζίνης σε μια τυπική θεραπεία ηπατίτιδας C, μείωσε σημαντικά την εξάπλωση του ιού. Αν και πολλά υποσχόμενα, αυτά τα αποτελέσματα δεν έχουν επιβεβαιωθεί σε ανθρώπους.

Παρενέργειες

Οι παρενέργειες της ρίζας γλυκόριζας συνδέονται κυρίως με τη γλυκυρριζίνη, οπότε η γλυκόριζα DGL είναι πιθανώς η καλύτερη επιλογή.

Μην καταναλώνετε ποτέ εκχύλισμα ρίζας γλυκόριζας εάν είστε έγκυος, καθώς ενδέχεται:

• να αυξήσει τον κίνδυνο πρόωρου τοκετού ή αποβολής
• να επηρεάσει αρνητικά την ανάπτυξη του εγκεφάλου του μωρού.

Λόγω έλλειψης έρευνας, τα παιδιά και οι θηλάζουσες γυναίκες πρέπει επίσης να αποφεύγουν τα προϊόντα γλυκόριζας.

Επειδή η γλυκόριζα δρα σαν τα οιστρογόνα στο σώμα, ενδέχεται να επηρεάζει παθήσεις που σχετίζονται με τις γυναικείες ορμόνες (καρκίνος του μαστού, καρκίνος της μήτρας, καρκίνος των ωοθηκών, ενδομητρίωση, ινομυώματα μήτρας). Εάν έχετε οποιαδήποτε πάθηση που μπορεί να επιδεινωθεί από τα οιστρογόνα, μην καταναλώνετε γλυκόριζα.

Επίσης, ενδέχεται να επιδεινώσει την υπερτονία (μια πάθηση των μυών που προκαλείται από νευρική νόσο) και την ανεπάρκεια καλίου (υποκαλιαιμία).

Εάν καταναλώνετε εκχύλισμα ρίζας γλυκόριζας, η μέγιστη συνιστώμενη δοσολογία είναι έξι έως 18 γραμμάρια την ημέρα, προκειμένου να περιοριστεί η ποσότητα της γλυκυρριζίνης.

Η χρόνια κατανάλωση και οι μεγάλες δόσεις προϊόντων ρίζας γλυκόριζας προκαλούν πολλές παρενέργειες, όπως:

• χαμηλά επίπεδα καλίου
• υψηλή πίεση του αίματος
• μυϊκή αδυναμία
• μη φυσιολογικοί καρδιακοί ρυθμοί

Σπάνια μπορεί να εμφανιστεί δηλητηρίαση από την γλυκόριζα. Όμως, ενδέχεται να προκαλέσει νεφρική ανεπάρκεια, συμφορητική καρδιακή ανεπάρκεια ή υπερβολική συσσώρευση υγρών στους πνεύμονες (πνευμονικό οίδημα).

Προκειμένου να ελαχιστοποιηθεί ο κίνδυνος επιπλοκών, το εκχύλισμα ρίζας γλυκόριζας δεν πρέπει να χρησιμοποιείται σε υπερβολικό βαθμό και να  λαμβάνεται σε μεγάλες δόσεις μακροπρόθεσμα χωρίς να διακόπτεται περιοδικά.

Τα αυξημένα επίπεδα γλυκυρριζίνης έχει αποδειχθεί ότι προκαλούν ασυνήθιστη αύξηση της κορτιζόλης, η οποία ενδέχεται να προκαλέσει ανισορροπίες στα επίπεδα υγρών και ηλεκτρολυτών.

Διακόψτε την λήψη της ρίζας γλυκόριζας δύο εβδομάδες πριν από τη χειρουργική επέμβαση, καθώς ενδέχεται να επηρεάσει τον έλεγχο της αρτηριακής πίεσης κατά τη διάρκεια χειρουργείου.

Η γλυκόριζα μπορεί να μειώσει την λίμπιντο του άνδρα και να επιδεινώσει τη στυτική δυσλειτουργία, καθώς μειώνει τα επίπεδα της τεστοστερόνης.

Μην καταναλώνετε εκχύλισμα ρίζας γλυκόριζας εάν έχετε προβλήματα με την καρδιά, το ήπαρ ή τα νεφρά.

Αλληλεπιδράσεις

Η ρίζα γλυκόριζας έχει αποδειχθεί ότι αλληλοεπιδρά με ορισμένα φάρμακα, όπως:

• φάρμακα για την αρτηριακή πίεση
• αραιωτικά αίματος
• φάρμακα για τη μείωση της χοληστερόλης, συμπεριλαμβανομένων των στατινών
• διουρητικά
• αντισυλληπτικά με βάση τα οιστρογόνα
• μη στεροειδή αντιφλεγμονώδη φάρμακα (ΜΣΑΦ)

Πηγές

Dr. Axe

Health Line

webmd