Web
Analytics
Μανιτάρια, ένας όμορφος και μαγικός κόσμος - Ο Δρόμος για την Θεραπεία

Μανιτάρια, ένας όμορφος και μαγικός κόσμος

«Μια φορά και έναν καιρό ήταν..μια μεγάλη οικογένεια μανιταριών που κατοικούσε στο δάσος. Φορούσαν κόκκινα καπέλα με άσπρα πουά και ήταν μαγικά..». Αυτή ήταν η πρώτη φορά που γνώρισα τα μανιτάρια μέσα από τα παραμύθια. Σε αυτά παρουσιάζονται τα άγρια μανιτάρια με ονομασία amanita muscaria τα οποία πράγματι έχουν μαγικές ιδιότητες διότι έχουν παραισθησιογόνες ιδιότητες. Το βασίλειο των μανιταριών είναι πολύ μεγάλο, αριθμεί περίπου 4.000-5.000 είδη, από τα οποία μόνο 300 είναι βρώσιμα. Στη Ελλάδα έχουν καταγραφεί περίπου 3.000 είδη από τα οποία τα 2.600 στην ευρύτερη περιοχή της Δυτικής Μακεδονίας. Τα μανιτάρια ανήκουν σε ένα μεγαλύτερο βασίλειο τους μύκητες. Είναι δηλαδή όλα μύκητες και δεν ανήκουν στην κατηγορία των λαχανικών. Δεν έχουν χλωροφύλλη, γι' αυτό και δεν μπορούν να πάρουν μέρος στη φωτοσύνθεση όπως τα πράσινα φυτά αλλά αποσυνθέτουν την νεκρή οργανική ύλη, ζουν ως παράσιτα κοντά σε άλλα δέντρα ή φυτά.

Ξεφυτρώνουν..σαν μανιτάρια!

Τα μανιτάρια φυτρώνουν σε σκιερά μέρη με υγρασία. Κάνουν την εμφάνιση τους πανηγυρικά την άνοιξη και το φθινόπωρο, τότε που ο καιρός είναι ζεστός και το χώμα υγρό μετά από βροχή. Επιλέγουν το κατάλληλο υπόστρωμα όπως είναι οι κορμοί δέντρων, βουνοπλαγιές, κήποι, ανάμεσα σε χόρτα, κοπριά κ.α. δηλαδή παντού στη φύση γι αυτό λέμε και την έκφραση «ξεφυτρώνουν σαν τα ..μανιτάρια». Από τα είδη των μανιταριών υπάρχουν κάποια βρώσιμα αλλά τα περισσότερα είναι δηλητηριώδη που μπορούν να προκαλέσουν ακόμα και το θάνατο.

Αν δεν παινέψουμε το σπίτι μας...

Στην αρχαία Ελλάδα τα μανιτάρια χρησιμοποιούνταν τόσο στη διατροφή αλλά και για φαρμακευτικούς λόγους. Γνώριζαν ότι υπάρχουν μανιτάρια με παραισθησιογόνο δράση αλλά και ότι αρκετά είδη ότι είναι δηλητηριώδη. Στις μέρες μας, οι λάτρες των μανιταριών στη χώρα μας είναι πολλοί. Όχι μόνο τα προσθέτουν στη διατροφή τους αλλά και έχουν σαν χόμπι τη συλλογή τους (μανιταρόφιλοι). Το 1999 συγκροτήθηκε ο πρώτος σύλλογος στην Ελλάδα, οι «Μανιταρόφιλοι Δυτικής Μακεδονίας». Οι μανιταρόφιλοι των Γρεβενών έχουν πάρει ήδη τον τίτλο των πρωταθλητών μανιταροφιλίας και ακολουθούν δυναμικά και άλλοι αφού τα μανιτάρια φυτρώνουν σε πολλά μέρη της Ελλάδας. Η αγάπη των Ελλήνων για τα μανιτάρια έχει φανεί και στο εξωτερικό αφού Έλληνας είναι ο «βασιλιάς των μανιταριών». Ο λόγος για τον Στέλιο Παπαδαντωνάκη φημισμένος για την καλλιέργεια μανιταριών στην Ιταλία. Μάλιστα η οικογένεια του ζει σε ένα σπίτι που μοιάζει με ένα μεγάλο μανιτάρι.

Τα σημαντικότερα βρώσιμα μανιτάρια που υπάρχουν στην Ελλάδα είναι:

  • Μορχέλες: Υπάρχουν μορχέλες χρώματος μπεζ ή σκουρόχρωμες. Πιο γευστική θεωρείται η σκουρόχρωμη ποικιλία. Είναι ένα από τα πιο ακριβά και νόστιμα άγρια μανιτάρια (μετά την τρούφα).
  • Τρούφα: Είναι φυτό υπόγειο, χωρίς βλαστό και φύλλα, με περίπου σφαιρικό σχήμα. Είναι από τα νοστιμότερα και ακριβότερα εδέσματα. Στην αρχαιότητα οι τρούφες ήταν πολύ γνωστές στην Ελλάδα. Τα πιο σπάνια, διάσημα και ακριβά μανιτάρια στον κόσμο. Ιδιαίτερα η μαύρη τρούφα Περιγκόρ. Οι τρούφες τρώγονται μόνο μαγειρεμένες. Η λευκή τρούφα από το Πιεμόντε της Ιταλίας έχει επίσης έντονη γεύση,
  • Αμανίτης καισαρικός (ή το αυγό του Καίσαρα) Εξαιρετικά σπάνιο άγριο μανιτάρι, κυκλοφορεί μόνο φρέσκο και τρώγεται ωμό σε σαλάτα. Το συναντάμε σε ολόκληρη τη Βόρεια Ελλάδα, στη Φλώρινα με το όνομα «ντουντουκέ», στη Σάμο ως «μιαλένια», στην Κοζάνη ως «αυγό».
  • Portobello.(αγαρικά ή πρόβεια ή κοπρίτες) Τα μανιτάρια αυτά είναι εντυπωσιακά σε μέγεθος και εμφάνιση, ενώ στη γεύση και στο άρωμα θυμίζουν κρέας. Γι' αυτό και μπορούν να το αντικαταστήσουν σε διάφορα πιάτα όπως τη μαγειρίτσα (μαγειρίτσα μόνο με μανιτάρια και λαχανικά όπως μαρούλι, σέλινο, αυγολέμονο). Μπορούν να προστεθούν στις πίτσες, σε ωμές σαλάτες ή να ψηθούν στη σχάρα και να καταναλωθούν με αρκετό λεμόνι.
  • Βασιλομανίταρο Πιο γνωστό της κατηγορίας αυτής είναι το καλογεράκι. Η γεύση θυμίζει κρέας.
  • Πλευρώτους (αρτύκια ή αρτυκίτες ή ελατομανίτες) τα βρίσκουμε άγρια σε όλη σχεδόν την Ελλάδα. Στη Λέσβο ονομάζονται αρτύκια και στην Κρήτη αρτυκίτες. Μπορούν να ψηθούν στη σχάρα και να καταναλωθούν με αρκετό λεμόνι ή να προστεθούν σε σαλάτες.
  • Άσπρο μανιτάρι: Τα τρώμε κυρίως ωμά σε σαλάτες, ή γεμιστά με τυρί κίτρινο, σε πίτσες και σε μακαρονάδες. Είναι τα μικρά κοινά μανιτάρια τύπου Παρισίων ή «κουμπιά». Πωλούνται ολόκληρα ή κομμένα σε φέτες. Το χρώμα τους ποικίλλει από άσπρο μέχρι και γκρι ή καφέ.
  • Επίσης οι Δροσίτες, Λευκίτες κ.α.

Είναι διαθέσιμο στην ελληνική αγορά και το ασιατικό σιτάκε το οποίο βοηθά στην ενίσχυση του ανοσοποιητικού συστήματος αλλά και περιέχει συστατικά που συμβάλλουν στη μείωση των λιπιδίων στο αίμα..
Στα άγρια μανιτάρια, η διάκριση των βρώσιμων από τα δηλητηριώδη είναι εξαιρετικά δύσκολη και δεν υπάρχουν ασφαλείς οδηγίες για κάποιον που δεν ξέρει να τα ξεχωρίζει μετά βεβαιότητας. Πολλά είναι τοξικά, ενώ κάποια από αυτά μπορούν να προκαλέσουν ακόμα και θάνατο.

Πως τα βρίσκουμε στις αγορές

Μπορούμε να τα βρούμε φρέσκα ή κατεψυγμένα ή σε κονσέρβα ή αποξηραμένα αλλά και βιολογικά. Αποξηραμένα βρίσκουμε τα βασιλομανίταρα, τις μορχέλες, τα σιτάκε. Βιολογικά μπορούμε να βρούμε καλλιεργημένα μανιτάρια πλευρώτους, άσπρα μανιτάρια, τρούφες, αλλά και άγρια μανιτάρια, όπως τα σιτάκε, το «κέρας της Αμάλθειας» και τις μορχέλες.

Πώς καθαρίζουμε τα μανιτάρια

Θέλει προσοχή στον καθαρισμό τους γιατί τραυματίζονται εύκολα. Δεν τα αφήνουμε μέσα στο νερό γιατί αλλοιώνεται η γεύση τους. Τα σκουπίζουμε με υγρό πανί, αφαιρούμε το κάτω μέρος που είναι σκληρό. Για να μη μαυρίσουν μπορούμε να τα ραντίσουμε με λεμόνι. λίγο πριν την κατανάλωση τους.

Τρόποι συντήρησης:

Τα μανιτάρια καλό είναι να καταναλώνονται φρέσκα. Ωστόσο, μπορούν να διατηρηθούν για λίγες μέρες στη συντήρηση του ψυγείου και για περισσότερο χρόνο στην κατάψυξη. Μπορούμε να τα τυλίξουμε με μια υφασμάτινη πετσέτα. Όσον αφορά τα μανιτάρια κονσέρβας δεν χρησιμοποιούμε το νερό μέσα στο οποίο συντηρούνται αλλά το πετάμε. Τα αποξηραμένα πρέπει να φυλάσσονται καλά κλεισμένα σε ξηρό και δροσερό μέρος. Για να μαλακώσουν τα αφήνουμε κανένα τέταρτο σε χλιαρό νερό προτού καταναλωθούν.

Διατροφική αξία και οφέλη για την υγεία:

  • Είναι πολύ καλή τροφή για όσους επιθυμούν απώλεια βάρους διότι έχει λίγες θερμίδες (μέχρι 25 θερμίδες/100 γραμμάρια) και ελάχιστη ποσότητα λίπους.
  • Επιτρέπεται για άτομα με σακχαρώδη διαβήτη διότι από την μια περιέχει λίγους υδατάνθρακες και την άλλη πολλές φυτικές ίνες. Επίσης περιέχει καλά ποσοστά χρωμίου (17 μg/100 γραμμάρια) που βοηθά στη ρύθμιση του σακχάρου του αίματος.
  • Επιτρέπεται στη διατροφή ατόμων με υπερχοληστεριναιμία διότι δεν περιέχει χοληστερόλη. Το ότι προσφέρει φυτικές ίνες είναι σημαντικό για την μείωση των επιπέδων χοληστερόλης και γενικά των λιπιδίων του αίματος. Επομένως συμπεριλαμβάνεται και στη διατροφή καρδιοπαθών.
  • Ιδανική τροφή για νηστεία αλλά και για τους χορτοφάγους αφού τα μανιτάρια περιέχουν φυτικές πρωτεΐνες, σίδηρο, φυλλικό οξύ, ψευδάργυρο, μαγνήσιο, βιταμίνες υδατοδιαλυτές και συγκεκριμένα την σημαντική για τους χορτοφάγους Β12.
  • Μπορεί να καταναλωθεί καθημερινά και από άτομα με υπέρταση γιατί περιέχει χαμηλά ποσοστά νατρίου αλλά υψηλά ποσοστά σε κάλιο.
  • Καταναλώνεται από γυναίκες με οστεοπόρωση διότι, αν και δεν περιέχει ικανοποιητικά ποσοστά ασβεστίου, περιέχει χαλκό σε σημαντικές ποσότητες (0,5 mg/100 γραμμάρια) που συμβάλλει στην σωστή απορρόφηση του ασβεστίου. Περιέχει επίσης μαγνήσιο, φώσφορο και βιταμίνη D που είναι απαραίτητα στη διατροφή τους.
  • Αντικαρκινικές ιδιότητες λόγω του σεληνίου που περιέχουν. Τα μανιτάρια έχουν αντικαρκινικές ιδιότητες για παράδειγμα συμβάλλουν στην πρόληψη του καρκίνου του μαστού. Επίσης βοηθούν γενικότερα στην ενίσχυση του ανοσοποιητικού συστήματος.

Προσοχή στην κατανάλωση μανιταριών στις εξής περιπτώσεις:

  • Άτομα με ουρική αρθρίτιδα θα πρέπει να καταναλώνουν τα μανιτάρια με μέτρο διότι η υπερκατανάλωση τους αυξάνει τα επίπεδα του ουρικού οξέος.
  • Όταν υπάρχει ευερέθιστο έντερο η χρήση μανιταριών στην καθημερινή διατροφή πρέπει να γίνεται με μέτρο. Άτομα που κάνουν δίαιτα συνηθίζουν να προσθέτουν άφθονα λαχανικά και αρκετά μανιτάρια χωρίς μέτρο αφού έχουν λίγες θερμίδες και ελάχιστα λιπαρά. Όμως όταν έχουν "ευαισθησί"' στο έντερο θα τους ενοχλήσει η μεγάλη ποσότητα μανιταριών φέρνοντας φουσκώματα αφού περιέχουν και πολλές φυτικές ίνες.
  • Ασθενείς με νόσο Wilson πρέπει να αποφεύγουν την κατανάλωση μανιταριών διότι περιέχουν υψηλά επίπεδα χαλκού αφού στην περίπτωση τους θα πρέπει να μειώσουν τη διατροφική πρόσληψη χαλκού.
  • Όταν κάποιος παρουσιάζει αλλεργία στα μανιτάρια θα πρέπει να τα αποφύγει τελείως εκτός αν ξέρει σε ποιο είδος συγκεκριμένα έχει αλλεργία οπότε και εξαιρεί από τη διατροφή του μόνο το είδος αυτό των μανιταριών. Υπάρχει πιθανότητα κάποιος να παρουσιάσει αλλεργία και κατά την εισπνοή των σπορίων. Τα συμπτώματα της αλλεργίας στα σπόρια εμφανίζονται μόνο όταν εισπνέονται σε κλειστό χώρο και όχι στην ύπαιθρο.
  • Σε περίπτωση ατόμων με αυξημένα επίπεδα φωσφόρου και μειωμένα επίπεδα ασβεστίου στον οργανισμό τους. Απαραίτητη είναι η μειωμένη πρόσληψη φωσφόρου από τη διατροφή τους επομένως χρειάζεται προσοχή στην κατανάλωση μανιταριών.
  • Τέλος ασθενείς με υπερκαλιαιμία, δηλαδή με αυξημένα επίπεδα καλίου στον ορό του αίματος θα πρέπει να προσέξουν την κατανάλωση των μανιταριών και κυρίως αυτών που κονσερβοποιούνται διότι περιέχουν μεγαλύτερα ποσοστά καλίου από ότι τα φρέσκα.

 

 

Βαθμολογήστε αυτό το άρθρο
(0 ψήφοι)
Ευτυχία Γαλανάκου

Διατροφολόγος-Διαιτολόγος και Χημικός Α.Π.Θ.

Βιογραφικό

Κολύμβηση

Video

O Δρόμος για την Θεραπεία αποτελεί το site στον χώρο της υγείας, που απευθύνεται σε ασθενείς, ενημερώνοντάς τους για θέματα κλασικής ιατρικής αλλά και εναλλακτικών θεραπειών.

Η ιστοσελίδα περιέχει πληροφορίες και άρθρα, με σκοπό την ενημέρωση και μόνο. Στην περίπτωση που θέλετε να εφαρμόσετε μία θεραπεία που αναγράφεται στο dromostherapeia.gr, επιβάλλεται να συμβουλευτείτε τον γιατρό σας. Η πληροφόρηση που δίνεται εδώ δεν είναι, δεν μπορεί και δεν πρέπει να χρησιμοποιείται σαν βάση για διάγνωση ή επιλογή θεραπείας.
Ο dromostherapeia.gr δεν φέρει καμία ευθύνη για τυχόν λάθη ή παραλείψεις ή οποιοδήποτε πρόβλημα προκύψει που να έχει σχέση με υλικό που περιλαμβάνεται σ’ αυτήν.