Αδυναμία συγκέντρωσης, εύκολη σύγχυση, δυσκολία να εκτελεστούν στόχοι της καθημερινότητας. Η άνοια επηρεάζει τον τρόπο με τον οποίο ο εγκέφαλος λειτουργεί φυσικά. Η νόσος Alzheimer's είναι η συνήθης και πιο συχνή άνοια στους ηλικιωμένους με... προτίμηση διαβητικούς με υψηλή πίεση, υπερλιπιδαιμία και ιδίως όσους υποφέρουν από καρδιακή νόσο.

Σύμφωνα με τις περισσότερες μελέτες, η πιο συχνή άνοια στους διαβητικούς είναι η αγγειακή άνοια και αποδίδεται στα μικρά αγγειακά εγκεφαλικά που συμβαίνουν αθόρυβα στη λευκή ουσία του εγκεφάλου ασυμπτωματικά για συχνά μεγάλο διάστημα. Είναι δυνατόν στους διαβητικούς να συνυπάρχουν νόσος Alzheimer's και αγγειακή άνοια.

Το τμήμα του εγκεφάλου που φαίνεται ότι σχετίζεται με τη μνήμη και ονομάζεται ιππόκαμπος, επηρεάζεται ιδιαίτερα τόσο από τις μεταβολές της πιέσεως (υπερτασικοί ασθενείς) όσο και από τις μεταβολές του σακχάρου (υπεργλυκαιμία ή υπογλυκαιμία στον διαβήτη.). Οταν αυτό συμβαίνει συχνά ή σε μεγάλη διάρκεια χρόνου, ιδίως σε ευαίσθητες ηλικίες (μικρά παιδιά τύπου 1, ή ηλικιωμένοι με διαβήτη.), τότε οι βλάβες στον εγκέφαλο μπορεί να γίνουν σημαντικές...

Ποια είναι τα συμπτώματα που θα μας ανησυχήσουν;

• Σύγχυση και απώλεια πρόσφατης μνήμης.
• Χαμένος ή περιπλανώμενος σε μέρη, αρκετά οικεία πριν.
• Περπάτημα με κοντά γρήγορα «ανακατεμένα» βήματα.
• Ακράτεια ούρων ή κοπράνων.
• Συναισθηματικές μεταπτώσεις σε ακατάλληλες στιγμές.
• Δυσκολία να ακολουθήσουν οδηγίες.
• Δυσκολία να χειριστούν τα χρήματα.

Ποια η σχέση άνοιας με διαβήτη;

Η σχέση Σ.Δ. και άνοιας είναι κοινή σε όλες σχεδόν τις μελέτες.

Υπαρξη Σ.Δ. οιουδήποτε τύπου (τύπου 1 ή τύπου 2) διπλασιάζει τις πιθανότητες σε όλες δυστυχώς τις ηλικίες εμφάνισης άνοιας.

Εμφάνιση σακχαρώδους διαβήτη τύπου 2 σε ηλικίες νεότερες από τα 65 έτη αυξάνει πολύ τις πιθανότητες για όψιμη, δηλαδή σε μεγαλύτερες ηλικίες εμφάνιση τόσο αγγειακής άνοιας, όσο και νόσου Alzheimer's.

Κυρίως τα για αρκετό καιρό υψηλά σάκχαρα, δηλαδή ο αρρύθμιστος διαβήτης, αλλά και οι υπογλυκαιμίες σε ευπαθείς ηλικίες (βρέφη, παιδιά, έφηβοι τύπου 1, ηλικιωμένοι), αυξάνουν πολύ τον κίνδυνο άνοιας.

Αυτό που δεν είναι ακόμα απολύτως κατανοητό είναι πώς ο σακχαρώδης διαβήτης ενεργοποιεί την άνοια και η απάντηση μοιάζει να είναι πολυπαραγοντική.

Τι μπορούμε εμείς να κάνουμε; Υπάρχουν και αν ναι ποιες φαρμακευτικές θεραπείες μπορεί να προσφέρουν;

Το θετικό μήνυμα είναι ότι υπάρχουν ήδη πολλές γνώσεις που αποδεικνύονται εφικτές για να προλάβουμε και να αναστρέψουμε ή τουλάχιστον να καθυστερήσουμε και να βελτιώσουμε τα συμπτώματα της άνοιας.

Ερωτήματα υπάρχουν πολλά ως προς την αιτιοπαθογένεια επομένως και ως προς την επιλογή των καλύτερων θεραπειών τόσο για την πρόληψη όσο και για την αναστροφή των συμπτωμάτων. Ωστόσο για τους έχοντες διαβήτη υπάρχουν ήδη αρκετές επιστημονικές αποδείξεις ότι  βοηθούν και αποτελούν κλειδιά σωστής θεραπευτικής παρέμβασης, όλα τα παρακάτω:

• Καλή γλυκαιμική ρύθμιση, όσον το δυνατόν νωρίτερα, δηλαδή από την έναρξη του σακχαρώδους διαβήτη.
• Συστηματική σωματική άσκηση 40' κάθε 2 ημέρες (π.χ. έντονο περπάτημα, χειρωνακτικές εργασίες,) ή 30' κάθε ημέρα, μπορεί όχι μόνο να βελτιώσει τη μνήμη αλλά και να αναστρέψει ήδη εγκατεστημένες βλάβες στον ιππόκαμπο που είναι σημαντικό κέντρο για τη μνήμη στον εγκέφαλο.
• Μεσογειακή διατροφή, με άφθονο ψάρι, όσπρια, λαχανικά, πράσινες σαλάτες, ελαιόλαδο, φρούτα και ολίγον οίνο.
• Αντιμετώπιση συνολικά των καρδιαγγειακών παραγόντων κινδύνου βοηθά όχι μόνο στην άνοια, αλλά είναι και απαραίτητη στη βελτίωση της ποιότητας και της ποσότητας της ζωής στον σακχαρώδη διαβήτη. Αυτό σημαίνει:
• Διακοπή καπνίσματος.
• Άριστη ρύθμιση υπέρτασης και υπερλιπιδαιμίας, έστω και μικρή μείωση του βάρους (5-10%) για τους υπέρβαρους.

Φαρμακευτικά φαίνεται ότι βοηθά:

• Χρήση στατινών.
• Χρήση ινσουλινο-ευαισθητοποιητικών αντιδιαβητικών φαρμάκων και κυρίως μετφορμίνης.
• Πιθανώς συμπλήρωμα σε βιταμίνη D, αν ελλείπει φυσικά.

Πολλά έχουμε ακόμη να μάθουμε για την ολέθρια σχέση αλλά και τη θεραπεία της άνοιας στους ανθρώπους με διαβήτη. Η πρόληψη εξακολουθεί να παραμένει η καλύτερη θεραπεία, ιδίως για αγγειακή άνοια, και σε αυτό μπορούμε να κάνουμε με τις σημερινές γνώσεις πολλά!